ویژه‌نامه تحلیلی تبیینی عماد
۰۱ دی ۱۴۰۳ - ۱۷:۴۲
رییس جمهور:
رییس جمهور در گفت وگو با رادیوی عمومی ملی آمریکا مشهور به"ان پی آر"( National Public Radio) گفت: درآمدهای ایران در دوره پساتحریم، صرف رونق کشور می شود.
به گزارش پایداری ملی٬ متن گفت وگوی رییس جمهوری با "استیو اینسکیپ" (Steve Inskeep) خبرنگار رادیو ان پی آر آمریکا که در حاشیه سفر ایشان به نیویورک برای حضور در هفتادمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل انجام گرفت، به این شرح است:
با سپاس از اینکه به ما وقت دادید. به شما برای حضور در ایالات متحده خوش‌آمد می‌گوییم. مطلع هستم قبل از اینکه ایران را ترک کنید یکی از وظایف سالیانه ریاست جمهوری را انجام دادید و با دانش‌آموزان ملاقاتی داشتید و سوال‌هایی برایشان طرح کردید که در طول سال تحصیلی درباره آن فکر کنند. به این عنوان که در نتیجه دستاورد هسته‌ای چه فرصت‌هایی در انتظار آینده آنها خواهد بود؟ به طور دقیق منظورتان از طرح این سوال چه بود؟
در ایران سال تحصیلی که آغاز می‌شود، رییس جمهوری سوالی را مطرح می‌کند تا دانش‌آموزان و آنهایی که علاقمند هستند، درباره آن سوال فکر کنند و پاسخ دهند. معمولاً میلیون‌ها دانش‌آموز به سوال پاسخ می‌دهند. برای ما جالب توجه است که هم دانش‌آموزها روی یک سوالی فکر کنند و هم وقتی با نحوه پاسخ و طرز فکر و نحوه نگاه آنها آشنا می‌شویم، این برای ما بسیار مفید است. در سوال امسال از دانش‌آموزها پرسیدم که بعد از توافق هسته‌ای بین ایران و 1+5 شما فکر می‌کنید چه فرصت‌های جدیدی برای کشور ما بوجود آمده و چگونه باید از این فرصت‌ها استفاده شود؟
به طور طبیعی آنها پاسخ خودشان را می‌دهند آن طور که فکر می‌کنند و می‌اندیشند. اما به نظر من در کل این توافق یک فضای جدیدی را هم در منطقه بوجود آورده و هم برای جهان. آن فضای مهم این است که معلوم است مسایل هر چقدر هم پیچیده باشد، می‌شود، با صبر و تحمل پای میز مذاکره آن را به حل و فصل رساند. این یک پیام بسیار مهمی برای جهان بوده و معنایش این است که یک موضوع پیچیده ای که سال‌ها روی آن بحث بوده و عده‌ای معتقد بودند با مذاکره راه حل ندارد، دیدیم وقتی دو طرف با صبر و تحمل و به رغم اینکه مذاکرات طولانی حدود 2 سال طول کشید، در عین حال مهم این است که این به نتیجه رسید.
ایران چگونه می‌خواهد ده‌ها میلیارد دلار دارایی‌هایش را که برگردانده می‌شود، خرج کند؟ ارجحیت‌ها و اولویت‌های خودتتان را برای ما می‌توانید شرح دهید؟
ما در واقع اولویت‌ها را در یک برنامه به مجلس می‌دهیم. می‌دانید که ما برنامه پنج ساله ششم را آماده می‌کنیم و در همین هفته‌های پیش رو ما این برنامه را به پارلمان خواهیم داد برای اینکه آنها تصویب کنند. در این برنامه ما کاملاً اولویت‌هایمان را برای پنج سال آینده مشخص کرده و گفته ایم که کشور چه مقدار سرمایه‌گذاری نیاز دارد. جمعیت ما بسیار جوان است و 65 درصد جمعیت ایران زیر 35 سال هستند و بسیاری از آنها امروز دانشجو هستند، 4 میلیون و 300 هزار دانشجو در دانشگاه‌های ما در حال تحصیل هستند و هر سال مقدار زیادی از این دانشجوها فارغ‌التحصیل می‌شوند و نیاز به شغل دارند. امسال یک میلیون و 300 هزار دانش‌آموز سال اول داشتیم که معنایش این است که ظرف دو دهه آینده همه اینها از دوران تحصیلات خودشان فارغ می‌شوند و احتیاج به شغل دارند. در سالهای گذشته همینطور بوده و هر سال عده زیادی به مدرسه و دانشگاه می‌آیند و بعد فارغ التحصیل می‌شوند و ما برای اینکه بتوانیم نسبت به جمعیت‌مان اشتغال لازم را بوجود آوریم و مسأله بیکاری را حل کنیم، نیاز به یک رشد 8 درصدی داریم و برای این رشد 8 درصد در محاسبات اقتصادی مان سالانه نیاز به 150 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری جدید است.
به همین دلیل الان کمپانی‌های فراوان و مدیران اقتصادی فراوانی از اروپا، آسیا به ایران می‌آیند و برنامه‌های ما را می‌بینند و مذاکره می‌کنیم. برای اینکه آنها هم سرمایه‌شان وارد کشور شود و بتوانیم با رونق و رشد اقتصادی 8 درصدی اشتغال لازم را برای جوان‌ها بوجود آوریم. اولویت ما همان اشتغال است. اولویت ما این است که بتوانیم بیکاری را کاهش دهیم.
فرمودید اقتصاد اولویت اول دولت شما است. ایجاد کار ارجحیت شماست. همانطور که می‌دانید منتقدین در خارج موقعی که ایراد می‌گیرند از این توافق می‌گویند ایران این دارایی به دست آورده چندین میلیارد دلاری را جای دیگری مصرف خواهد کرد. ولی آنطوری که شما فرمودید ارجحیت و اولویت شما اقتصاد داخل ایران است. آیا می‌توانید به شنوندگان ما اطمینان بدهید که ایران این منابع و دارایی جدید را به گروه‌هایی مانند حزب‌الله انتقال نخواهد داد؟
خیلی روشن و واضح است که برنامه‌های کشور ما شفاف است. ما یک بودجه سالانه داریم که کل درآمد ما از نفت و یا غیرنفت در آن بودجه به عنوان درآمد دولت اعلام می‌شود و کل مخارج ما هم در بودجه اعلام می‌شود. دولت طبق قانون اساسی حق ندارد هیچ پولی را خرج کند مگر اینکه در بودجه سالانه خودش ببرد و در پارلمان تصویب کند. ما همیشه در آذرماه، وظیفه داریم که بودجه‌مان را به پارلمان بدهیم و امسال هم بودجه سالانه‌مان را به پارلمان خواهیم داد. در بودجه ما کاملاً معلوم است که چقدر درآمد داریم و چقدر نفت می‌فروشیم و درآمدهای غیرنفتی ما چقدر است. چقدر مالیات از مردم می‌گیریم و در مجموع درآمد و مخارج ما چقدر است. بنابراین موضوع خیلی شفاف و روشن است. اینگونه صحبت‌ها بیشتر شعارهای تبلیغاتی حزبی است. در آمریکا یک حزبی با یک حزبی مخالف است این حرف‌ها را مطرح می‌کند کاملاً مسأله در ایران شفاف است که ما چقدر درآمد داریم و کجا خرج می‌کنیم.
آیا صراحتا به منتقدین می گویید که، نگران نباشید ایران تمامی دارایی خودش را به مصرف داخلی خواهد زد؟
فکر می‌کنم آنها هم نگران نیستند. این دعواهای حزبی و تبلیغاتی است. آنها هم کاملاً می‌دانند که ایران در شرایطی است که نیاز به رشد اقتصادی دارد به دلیل اینکه در سالهای اخیر رشد اقتصادی ما گاهی منفی بوده و ما باید جبران کنیم. همچنین می‌دانند که جوان‌های ما که فارغ‌التحصیل می‌شوند، نیاز به شغل دارند. هر کشوری برایش موضوع شغل جوان‌ها بسیار اهمیت دارد. به عنوان بالاترین وظیفه و مسئولیت. ما باید فضایی درست کنیم که جوان‌ها بتوانند مشغول به کار شوند وگرنه امنیت ملی خودمان را به خطر انداخته ایم. بنابراین خیلی روشن است که ما چکار می‌خواهیم بکنیم، ضمن اینکه بودجه و برنامه‌مان کاملاً شفاف است. اینکه چقدر پول داریم و کجا مصرف می‌کنیم.
جناب رییس جمهور، همانطور که می‌دانید وزیر خارجه آقای جان‌کری و دیگر صاحبنظران و سیاستگذاران آمریکا در طول چند روز گذشته صحبت کردند از فرصتی که آیا ایالات متحده آمریکا و ایران می‌توانند به استراتژی مشترکی برای حل مشکل سوریه برسند؟ رهبر عالی ایران آیت‌الله خامنه‌ای از طرفی گفته اند که همکاری با ایالات متحده محدود خواهد ماند به همین پرونده هسته‌ای و در زمینه‌های دیگر همکاری نخواهد شد. آیا ایران آماده است که استراتژی مشترکی برای حل خونریزی در سوریه به دست بیاورد و ارایه دهد؟
دو نکته را ما باید توجه کنیم. یکی اینکه مسأله ثبات و امنیت در منطقه برای ما بسیار مهم است. موضوع ناامنی در کشورهای همسایه نه تنها برای کشورهای همسایه ما شرایط بدی را ایجاد می‌کند، بلکه ناامنی در منطقه می‌تواند آثار سوئی برای همه ما داشته باشد. بنابراین امنیت سوریه و یا عراق برای ما بسیار مهم است و برای اینکه کل کشورهای منطقه امنیت داشته باشند و هر راه‌حلی که منجر به ثبات و امنیت شود ما آن راه‌حل را دنبال خواهیم کرد. موضوع دیگر اینکه مقام معظم رهبری این مسأله را در یک سخنرانی بیان کردند که ما صبر می‌کنیم تا ببینیم ایالات متحده نسبت به این توافق چه کار می‌کند. در ایران بعضی‌ها بدبین هستند، می‌گویند ممکن است طرف مقابل ما از جمله ایالات متحده به تعهدات خود عمل نکند. شما می‌دانید که برخی از نمایندگان مجلس شما و بعضی از سناتورها به صراحت اعلام کردند و یا نامه نوشتند که بعد از این دولت و بعد از دوران رییس جمهور اوباما، ما به توافق متعهد نخواهیم بود. اینها همه، چیزهایی است که عده‌ای را نگران می‌کند که آیا واقعاً یک اراده جدی وجود دارد برای اجرای دقیق توافق و یا نه.
رهبری انقلاب هم اعلام کردند که اگر موضوع هسته‌ای به طور کامل اجرا شود و ما ببینیم که آمریکا به تعهدات خودش در مقام عمل پایبند است، ممکن است موضوع دیگری را هم بررسی کنیم. بنابراین در صورتی که این روند خوب پیش برود، شاید برای شرایط دیگر و در موضوعات دیگری هم بتوانیم گفتگو داشته باشیم.
سوریه در حال حاضر در بحران است و تعداد زیادی از مردم از آنجا فرار می‌کنند. در حال حاضر شما هیچ کار مشترکی با ایالات متحده نمی‌توانید انجام دهید که این بحران زودتر حل شود ؟!
البته ما نسبت به بحران سوریه، هم با کشورهای منطقه در حال گفتگو هستیم هم با کشورهای دیگر از جمله اتحادیه اروپا. بنابراین اینطور نیست که در موضوع سوریه ما بی‌تفاوت باشیم. ما هم نگران وضع سوریه و مردم سوریه هستیم. عده‌ای از مردم روزانه کشته و آواره می‌شوند و شما می‌دانید حتی بناهای قدیمی و تمدنی سوریه به وسیله تروریست‌ها تخریب شده و از بین می‌رود. همه اینها باعث نگرانی است. ایران در زمینه امنیت سوریه هر کاری از دستش بیاید انجام می‌دهد.
خیلی خوشحالم که در رابطه با میراث فرهنگی‌شان صحبت کردید. چون در سوریه خیلی از آنها تخریب شده و دست رفته. همانطور که می‌دانید یکی از اختلافهای عمده بین ایالات متحده و ایران این است که چه رفتاری با دولت رییس جمهور اسد داشته باشند.ایران حامی اسد است و ایالات متحده علیه اسد. رییس جمهور اسد، فرصت‌ها را از دست داده و نتوانسته کشورش را کنترل کند. آیا ایران معتقد است که در حال حاضر اسد استراتژی صحیحی را دنبال می‌کند؟
بحث این نیست که آیا دولت سوریه راهی که می‌رود دقیقاً درست و یا اشتباه است. این یک بحث دیگری است. بحث این است که امروز دو سوم خاک سوریه دست تروریست‌هاست و یک سوم دست حکومت سوریه است. آیا ما می‌خواهیم که همین یک سوم را هم تحویل تروریست‌ها بدهیم؟! اگر ما بگوییم این حکومت ایراد و اشکال دارد و باید کنار برود در شرایط فعلی که فرد دیگری نمی‌تواند جایگزین شود. در مقام عمل معنایش این می‌شود که بقیه سوریه را هم تروریست‌ها بگیرند. آیا ما راضی می‌شویم که تروریست‌ها بطور کامل بر یک کشوری حاکم شوند و حکومت آن کشور را در دست بگیرند؟ آن وقت چه فاجعه بزرگی رخ می‌دهد. ما در سوریه معتقدیم باید فعلاً همه به دولت دمشق کمک کنند، تا ارتش و دولت سوریه موفق شود تروریست‌ها را بیرون براند. البته آن وقت زمانی است که باید مخالفین دولت اسد هم نقش سیاسی پیدا کنند، آنها هم بیایند و طبق چارچوب قانون اساسی با هم به مذاکره بپردازند و به یک راه‌حل برسند. ما هم قبول داریم که در یک کشور نباید تک صدایی باشد، باید صداهای مختلف شنیده شود اما مسأله این است که امروز اولویت کدام است. امروز در سوریه اولویت مبارزه با تروریسم است. ممکن است اصلاحات سیاسی هم ضروری و لازم باشد اما اولویت امروز بیرون راندن تروریست‌هاست.
آیا شما حاضرید که با ایالات متحده و یا روسیه این بحث را باز کنید که بعد از بیرون راندن خرابکارها و تروریست‌ها، رفتن بشار اسد چگونه باشد؟
اشکال ندارد که از همین حالا هم طرفهای دیگر مساله بروند بحث کنند که بعد از آنکه تروریست‌ها کاملا بیرون رانده شدند چه اقداماتی باید انجام بگیرد. اما مهم این است همه قبول کنیم که اول باید با تروریست‌ها مبارزه بشود. حتی دولت فعلی سوریه هم می‌تواند در این مذاکرات وارد شود و اظهار نظر کند تا با نظر آنها ما بتوانیم به یک چارچوبی برسیم که آن چارچوب برای سوریه، منطقه و جهان قابل قبول باشد. البته ما همواره معتقدیم که در نهایت امر، نظر نهایی در هر کشوری به عهده مردم آن کشور است.
در ایران هم همه یک نقطه نظر واحد ندارند. دو کمپ مختلف در ایران هست. یکی‌شان به عنوان محافظه‌کاران و دیگری به اصطلاح گروه روشنفکرتر. شما قبل از دوره ریاست جمهوری‌تان نیز همیشه نقش‌های رده بالایی در ایران داشتید. در این تقسیم بندی خودتان را کجا قرار می‌دهید. محافظه‌کار و روشنفکر یا بین آنها؟
شما می‌دانید که در موقع انتخابات ریاست جمهوری در 2 سال پیش این بحث‌ها فراوان در ایران انجام شده است. یعنی گروه‌ها و احزاب مختلف، اظهارنظر می‌کردند، کاندیداهای خودشان را معرفی می‌کردند و من همیشه بین این دو کمپ بزرگی که در ایران وجود دارد، یک راه میانه‌ای را انتخاب کرده و برگزیده بودم. نظر من این بود که می‌توانیم از نیروهای معتدل و غیرافراطی هر دو گروه استفاده کنیم و الان در دولت من اینطور است. در دولت من آدم‌های معتدل از هر دو کمپ و گروه حضور دارند. من قبلاً هم که در سمت‌های دیگر بودم، همینطور بودم. از هر دو گروه و از هر دو جناح استفاده می‌کردم. الان هم همینطور است. هیچ‌وقت کار تندروها، حالا از هر جناحی، برای کشور مفید نبوده است. اما آدم‌هایی که معتدل هستند، افراطی نیستند ولو اینکه نظرات سیاسی مختلفی داشته باشند، یا در مسایل فرهنگی نظرات مختلفی داشته باشند، ما می‌توانیم از نظرات آنها استفاده کنیم و کشور هم بهره‌مند می‌شود.
شما گفتید می‌خواهید تمام صداها و نقطه‌نظرها را بشنوید. به عنوان کسی که قبلاً به ایران سفر کرده یک گفتگوی سیاسی خیلی پرهیجانی شنیدم. بین مردم در خیابان‌ها. ولی اینترنت‌تان کند است. تعدادی از بهترین فیلم‌ها امروزه به دست ایرانی‌ها تولید می‌شود، ولی تعداد زیادشان در ایران نشان داده نمی‌شود. همینطور متوجه شدم که تعداد زیادی مجله و روزنامه‌ها وجود دارند و روزنامه‌نگارهای پرجرأت که مطالب مهمی را تحقیق می‌کنند و می‌نویسند، ولی روزنامه‌هایشان بسته می‌شود و دستگیر می‌شوند و زندان می‌روند. آیا شما می‌توانید این کار را انجام بدهید و با این حال بگویید که صدای همه شنیده شود و نقطه نظر همه مطرح می شود؟
همواره نظرم این بوده که ما باید همه نظرات را بشنویم و بهترین را انتخاب کنیم. در کتاب مقدس ما قرآن که کتاب آسمانی ما است، خداوند در آیه‌ای می‌گوید که بشارت بده به بندگان من که همه صداها و حرف‌ها را بشنوند، اما بهترین را برای خودشان انتخاب می کنند و به آن عمل کنند. بنابراین به صراحت در این آیه کتاب آسمانی آمده که آنهایی که همه حرف‌ها و صداها و همه سخن‌ها را به دقت گوش می‌کنند و بهترین را بین آنها برمی‌گزینند، موفق تر هستند. ما همیشه در زندگی باید اینچنین باشیم. البته این بدان معنا نیست که قوانین و مقررات یک کشور مراعات نشود. هر کشوری قانون و چارچوبی دارد. همه باید به قانون کشور احترام بگذارند. اما در عین حال در چارچوب قانون باید اندیشه و نظرات خودشان را بتوانند بیان کنند.
چه گام‌هایی در نظر دارید که بردارید تا چنین فضا و گفتگوی آزادی دستاورد شما باشد؟
شرایط در دو سال دولت من با گذشته خیلی متفاوت است. شما الان هم به ایران بروید به دانشگاه‌ها سر بزنید، به همین روشنفکرها، آنهایی که فیلم می‌سازند، آنهایی که در مجله و یا روزنامه قلم می‌زنند و صاحب مقاله هستند. از آنها بپرسید، آنها خواهند گفت که فضای امروز با دیروز بسیار متفاوت است. الان در دانشگاه همه جناح‌ها، احزاب و گروه‌ها فعالیت سیاسی می‌کنند، دانشجویان جلسات متفاوتی دارند و هر کدام نظرات سیاسی خودشان را بیان می‌کنند. البته در هر جامعه‌ای اگر بخواهد یک تحولی رخ دهد، تحول فرهنگی یا سیاسی، نیاز به زمان دارد. مهم این است که روند را ببینیم به چه سمت است. آیا روند به سمت اصلاح بیشتر است؟ حل و فصل مسأله است یا روند به سمت ایجاد مشکلات بیشتر است؟ روند این دو سال مثبت بوده است.
آیا خودتان را موظف می دانید که حق آنهایی را که به نظر می‌رسد اشتباهی یا غیرعادلانه زندانی شده اند پیگیری کنید و آنها آزاد شوند؟
می‌دانید که در موضوع محاکمه یا زندان کار در اختیار قوه قضائیه ایران است و در اختیار دستگاه اجرایی نیست. اما در عین حال رییس جمهوری طبق قانون اساسی، مسئولیت دارد اگر جایی ببینید قانون اساسی دارد نقض می‌شود، باید تذکر دهد و به آنها اعلام کند که اینجا طبق قانون اساسی عمل نمی‌شود و شما باید اشتباهتان را تصحیح بکنید. من در مواردی که می‌بینم از قانون اساسی انحرافی بخواهد صورت بگیرد، تذکرات لازم را می‌دهم.
نقطه‌نظرهای مختلف در ایران، این اواخر خیلی قابل لمس شد. شما در جمع فرماندهان سپاه پاسداران - که سران آنها به نظر می‌رسد که خیلی پشتیبان توافق هسته‌ای نبودند- سخنرانی کردید و گفتید که این توافق برای بهبود وضعیت داخلی ایران لازم بود. آنها چه نگرانی‌هایی را با شما در میان گذاشتند؟
البته برخی در ایران، مخالف این توافق بودند. از جمله گروهی استدلالشان این بود که اجرای این توافق ممکن است در مسایل دفاعی کشور اخلالی ایجاد بکند و مشکلاتی را برای دفاع کشور و بنیه دفاعی کشور ایجاد بکند. به این دلیل مخالف بودند و یا ممکن است مخالف باشند. توضیحات من این بود که ما هرگز نپذیرفتیم و نمی پذیریم که هیچگونه محدودیتی در زمینه دفاع کشور بوجود بیاید. هر کشوری بر مبنای تهدیداتی که ممکن است احساس بکند باید بنیه دفاعی خودش را قوی بکند. کشور ایران هم از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین با توضیحاتی که داده شده امروز فضا آرام‌تر است. برای اینکه ما در این توافق در زمینه دفاعی خودمان محدودیتی را نپذیرفتیم.
شاید زمانی در طول چارچوب اجرای این توافق بعضی از بازرسان بخواهند به مکان خاصی در ایران بروند. برای بازرسی مکانیزم‌های مختلفی در نظر گرفته شده است.آیا شما ضمانتی دارید که در طول این بازرسی و چارچوب بازرسی توافق، همکاری خواهند کرد؟
کشور من اگر تعهدی را بپذیرد و قبول کند و توافقی را متعهد شود به آن عمل خواهد کرد. ایران در طول تاریخ هر جا که تعهدی را چه اقتصادی، سیاسی تعهد کرده به آن عمل کرده است. ما هیچ وقت تعهدات را زیر پا نمی‌گذاریم. این چارچوب فرهنگی، دینی و اخلاقی ما است. در این زمینه آنچه ما پذیرفته‌ایم این است که پروتکل الحاقی را داوطلبانه اجرا بکنیم. به هر حال در دنیا بیش از 120 کشور پروتکل الحاقی را پذیرفته و قبول کرده‌اند و البته در زمینه بازرسی‌ها، کشور ما استثنا نخواهد بود. فکر می‌کنم همه کشورها روی امنیت ملی خودشان، روی اسرار کشور خودشان حساس هستند و معمولاً IAEA باید در این زمینه کاملاً مسوولانه عمل کند که به اسرار کشورهالطمه وارد نشود و الا به طور طبیعی کشورها همکاری نخواهند کرد. بنابراین ما نیز در چارچوبحفظ امنیت ملی مان و مقررات با آژانس همکاری خواهیم کرد.
امکانش هست لحظه‌ای برسد که توافق به همین دلیل به نتیجه نرسد؟
مشکلی را در مقام عمل نمی‌بینم. یعنی اگر این توافق اجرایی شود و طرف مقابل ما به همه تعهدات خودش پایبند باشد، ما هم توافق را در ایران اجرا و به آن عمل می کنیم.
آیا نگرانی وجود دارد که بین سطوح رهبری ایران برنامه های اصلاحی از کنترل خارج شود. همانطوری که در اتحادیه جماهیر شوروی رخ داد؟
کشور ما با آنچه که در شوروی سابق بود، کاملاً متفاوت است. در کشور ما انتخابات آزاد وجود دارد، احزاب و گروه‌ها فعالیت می‌کنند، سیستم ما یک سیستم تک حزبی نیست. در کشورها اگر رقابت‌های سیاسی آزاد باشد و اگر مردم همیشه در هر 4 سالی مطمئن باشند که صندوق رأی است که سرنوشت کشور را تعیین می‌کند، هیچ‌وقت مشکلی پیش نخواهد آمد. اما اگر ملتی از صندوق رأی مأیوس شوند و یا صندوق رأی را تشریفاتی ببینند، آن وقت برای کشور خطرناک است. خوشبختانه امروز در ایران همه به صندوق رأی اعتماد دارند و یک رقابت واقعی بین احزاب و گروه‌ها وجود دارد.
با اشخاصی که در سطوح مختلف به شما هشدار می دهند و مخالفت می کنند چه می کنید؟
در ایران شما می‌دانید انتقادات از دولت می‌شود و این انتقادات هم به صورت علنی انجام می‌گیرد. در رادیو و تلویزیون، روزنامه‌ها. شما روزانه وقتی به سایت‌ها و روزنامه‌ها نگاه کنید می‌بینید عده‌ای مرتب از دولت انتقاد می‌کنند. هر گونه نقدی ممکن است از دولت انجام بگیرد، اما در عین حال افراد دولت من افراد با تجربه‌ای هستند و می‌دانند چگونه باید قانون و مقررات و وظایف خود را اجرایی و عملیاتی بکنند.
آیا خودتان نگران سرعت و پیشرفت برنامه ها یا تغییرهای مختلف نیستید؟
نه من نگرانی ندارم. البته معنایش این نیست که دولت مشکلاتی ندارد، یا اینکه هر برنامه‌ای که مدنظر ما است خیلی راحت اجرایی و عملیاتی می شود. طبیعی است به هر حال اصلاحاتی که باید انجام بگیرد ممکن است گاهی با مشکلات روبه‌رو شود. اما مشکلات این طور نیست که ما را مأیوس بکند از کار و یا ما را از اقدام باز دارد.
در مورد جیسون رضائیان و در مورد دیگر روزنامه‌نگارانی که در ایران بازداشت شدند شما گفتید به طور کلی این تحت کنترل قوه قضائیه است.آیاگاهی به طور ملایم تلاش کردید برای آزادی بعضی از این اشخاص. آیا تا به حال به اصطلاح سفارشی کردید و وارد صحنه شدید؟
البته توصیه‌های من معمولاً راجع به فرد نیست، اما به طور کلی من توصیه‌هایی داشتم و معتقد هستم که زندانی‌هایی که دارای دو تابعیت هستند -البته طبق قانون کشور من ما دو تابعیت را نپذیرفتیم و قبول نکردیم- باید کمک کرد برای تسریع کار آنها. و از آن طرف هم انتظار است دولت آمریکا نسبت به ایرانی‌هایی که در اینجا زندانی هستند و یا تحت تعقیب هستند، اقدامات لازم برای تسهیل شرایط آنها انجام دهد.
جناب رییس جمهور بسیار خوشبخت شدم که خدمت شما بودیم.
مهمترین راهکار نهادینه سازی الزامات و ضوابط پدافند غیرعامل در دستگاه‌های اجرایی را چه می دانید؟!