چانه زنی هندی ها برای دسترسی به گاز ارزان ایران

کشاورزی بخش عمده اقتصاد هند را تشکیل می دهد به طوری که اکثریت مردم این کشور از طریق کشاورزی، روزگار می گذرانند؛ بنابراین دولت مستقر در دهلی تلاش می کند از طریق توسعه مجتمع های پتروشیمی تولیدکننده اوره، کود مورد نیاز زمین های کشاورزی را تامین کند.

توسعه واحدهای جدید صنعتی در هند نیز نیاز به منابع جدید انرژی دارد که گاز به دلیل ارزانی، بیشتر از سایر حامل های انرژی مورد توجه قرار گرفته است.

ایران و قطر، به عنوان بزرگترین و نزدیک ترین کشورهایی هستند که از ظرفیت تامین گاز مورد نیاز هند برخوردار هستند اما قطر به دلیل اینکه بخش عمده گاز تولیدی را به ال.ان.جی تبدیل و صادر می کند قادر به تامین نیاز هند نیست، اما ایران که همچنان در حال توسعه فازهای پارس جنوبی بوده و قصد دارد تا سه سال آینده میزان تولید خود را دو برابر افزایش داده و به یک میلیارد مترمکعب در روز برساند، از ظرفیت بسیار خوبی برای تامین گاز هند برخوردار است.

مزیت دیگر ایران، نزدیکی به کشور هندوستان است، بندر چابهار که در ساحل دریای عمان قرار گرفته حدود 500 کیلومتر با بندر گجرات هند فاصله دارد. به دلیل فاصله کم بندر چابهار تا بندر گجرات، هندی های علاقه زیادی به سرمایه گذاری در منطقه چابهار دارند، زیرا هزینه و زمان حمل کاهش چشمگیری پیدا می کند.

با توجه به نیاز کشاورزی هند، آنها قصد دارند که واحدهای تولید کود اوره را در چابهار احداث و محصولات تولیدی را به هند حمل کنند.

علاوه بر احداث مجتمع های پتروشیمی تولید اوره در چابهار، هندی ها به دنبال احداث خط لوله و وارد کردن گاز از ایران نیز هستند که البته هنوز نهایی نشده است. 

هند تا چندی پیش قصد داشت که از طریق خط لوله صلح و از مسیر پاکستان، گاز ایران را وارد کند، با تشدید اختلاف سیاسی با اسلام آباد از این طرح کنار کشید و مسیرهای دیگری را در دستور کار قرار داد.

از جمله طرح های هند برای وارد کردن گاز از ایران، احداث خط لوله زیردریایی است که از طریق آن، وابستگی هند به پاکستان، منتفی می شود. هندی ها قصد دارند پس از رفع تحریم ها، طولانی ترین خط ترین خط لوله زیردریایی جهان را برای وارد کردن گاز از ایران احداث کنند.

در صورت توافق نهایی ایران و هند، گاز ایران از طریق خط لوله ١٤٠٠ کیلومتری زیردریایی به هندوستان صادر می شود که به عنوان طولانی ترین خط لوله انتقال گاز زیردریایی جهان به شمار خواهد رفت.

همچنین، هندی های گوشه چشمی برای وارد کردن گاز از آسیای مرکزی و ترکمنستان دارند که به نظر نمی رسد به نتیجه نهایی برسد، زیرا این خط لوله باید از سرزمین دشمن قدیمی هندوستان، یعنی پاکستان بگذرد که دهلی نو چندان از آن راضی نیست.

مشکل دیگر خط لوله تاپی که قرار است از ترکمنستان به هند کشیده شود این است که این خط لوله باید از کشور ناامن افغانستان بگذرد، به طوری هر زمان امکان دارد در نییجه یک حمله تروریستی، جریان انتقال گاز متوقف شود.

بنابراین کشور ایران، به عنوان مطمئن ترین مسیر منبع تامین گاز شبه قاره هند و کشور هندوستان به شمار می رود.

علیرغم، نیاز این کشور به گاز، مشکلی عمده ای که در تامین گاز مورد نیاز این کشور وجود دارد این است که هندی ها به دنبال گاز ارزان و یا به عبارت بهتر، گاز مجانی هستند. 

عباس شعری مقدم مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی پیش از این در گفت وگو با ایرنا درباره تمایل هندی ها برای خرید گاز ارزان از ایران گفته بود: آنها تاکنون چندین بار آمده و صحبت کرده اند اما هنوز به نتیجه روشنی نرسیده ایم. من به آنها گفته ام که شما می آیید چرخی می زنید، قیمتی می گیرید و می روید و در کار خود جدی نیستید.

وی با بیان اینکه به نظر می رسد که هندی ها به دنبال گاز خیلی ارزان و منتظر هستند که یک پیشنهاد خیلی خوب به آنها ارایه شو، اظهار داشت: هندی ها به دلیل فاصله500 کیلومتری بندر چابهار تا بندر گجرات، علاقه زیادی به سرمایه گذاری در منطقه چابهار دارند زیرا هزینه و زمان حمل کاهش چشمگیری پیدا می کند.

شعری مقدم با اشاره به پیشنهاد هندی ها برای برخورداری از خوراک 2 سنتی، افزود: آنها یکبار پیشنهاد خوراک دو سنتی را مطرح کردند و حتی یکبار هم گفتند که از یکی از کشورهای حوزه خلیج فارس، خوراک را مجانی گرفته اند.

مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی با بیان آنکه آنها تمام واقعیت را نمی گویند، تصریح کرد: ممکن است در بعضی از کشورها نرخ خوراک پایین باشد، اما میزان مالیات هم مطرح است در حالی که مناطق آزاد ما از مالیات معاف هست.

وی اضافه کرد: گاهی اوقات سرمایه گذار در مقابل دریافت خوراک مجانی، متعهد می شود درصدی از محصول تولیدی خود را مجانی در اختیار تامین کننده خوراک قرار دهد.

چندی پیش نیز منابع خبری به نقل از مقامات هندی اعلام کردند که آنها آماده سرمایه گذاری بیش از 15.2 میلیارد دلاری برای ساخت پروژه هایی در ایران است به شرطی که تهران شرایط بهتری از جمله گاز ارزان تر پیشنهاد دهد.

براین اساس، رویترز گزارش داد، نیتین گادکاری وزیر کشتیرانی هند گفته است: «ما آماده سرمایه گذاری عظیم در ایران هستیم و این عمدتا بستگی به قیمت پیشنهادی گاز از سوی ایران دارد... قیمت گاز یک مسئله مهم است.»

راجیو کومار از مقامات ارشد کشتیرانی هند نیز اعلام کرده است: دهلی نو امیدوار است پس از دریافت گزارش هایی از دیگر وزارتخانه ها از جمله وزارت نفت، شیمیایی و کود، و فولاد تا روز دوشنبه، بتواند تا اوایل ماه اکتبر در مورد پیشنهاد جدید ایران تصمیم بگیرد.

با کاهش تحریم ها، دهلی نو امیدوار است با اجرای پروژه هایی شامل پروژه های اوره و پتروشیمی، نقشی بزرگ تر و قوی تر در توسعه ایران ایفا کند.

گادکاری گفت: ایران برای ساخت کارخانه تولید اوره در خاک این کشور قیمت گاز 2.95 دلار در هر واحد حرارتی را پیشنهاد داده، در حالی که قیمت مدنظر هند، 1.50 دلار در هر واحد حرارتی است.

وی افزود: ساخت یک کارخانه در ایران و وارد کردن اوره از آنجا به هند به دهلی نو کمک خواهد کرد تا بخشی از 12.13 میلیارد دلار یارانه ای را که پرداخت می کند را صرفه جویی نماید و قیمت اوره مصرفی را برای کشاورزان به نصف کاهش دهد.

وی خاطرنشان کرده است: «اگر قیمت گاز منطقی باشد، آنگاه تمام سازمان های هند می توانند با کمک هم این پروژه را در منطقه انحصاری اقتصادی (چابهار) پیش ببرند و بیش از یک تریلیون روپیه سرمایه گذاری در آنجا انجام خواهد گرفت.»

اکونومیک تایمز نیز اعلام کرد، در حالی که قیمت پیشنهادی ایران برای گاز صادراتی به هند 2.95 دلار در برابر احداث تاسیسات از سوی هند در بندر چابهار است، دهلی نو اصرار دارد که این قیمت به 1.5 دلار کاهش یابد.

به گزارش اکونومیک تایمز، یک هیات عالیرتبه به سرپرستی نیتین گادکاری وزیر حمل و نقل جاده ای، بزرگراه ها و کشتیرانی هند با پیشنهاد سرمایه گذاری به مبلغ هزار میلیارد روپیه به زودی به ایران سفر خواهند کرد.

این سفر در میانه مذاکرات دو کشور در مورد قیمت گاز ایران در قبال احداث تاسیسات اوره توسط تهران در این کشور انجام خواهد شد. درحالی که قیمت پیشنهادی ایران برای گاز صادراتی به هند 2.95 دلار در برابر احداث تاسیسات از سوی هند در بندر چابهار است، دهلی نو اصرار دارد که این قیمت به 1.5 دلار کاهش یابد.

به دنبال توافق هسته ای، هند در حال مذاکره با ایران بر سر احداث کارخانه تولید اوره در بندر چابهار و همچنین توسعه میدان گازی فرزاد ب است. پروژه های دیگری نظیر سنگ آهن، فولاد، جاده سازی و راه آهن نیز در میان پیشنهادات هند قرار دارد.

وی افزود: هند در حال مذاکره برای خرید گاز به قیمت 1.5 دلار است که برایش صرفه اقتصادی دارد. پیشنهاد ایران در سال 2013 کمتر از یک دلار و 82 سنت بود.

یکی از موانع عمده مذاکره باهندی ها درباره فروش گاز، تعیین نشدن نرخ خوراک گاز بوده که در هفته های اخیر تعیین تکلیف شد.

هرچند نرخ خوراک گاز به طور رسمی هنوز اعلام نشده، اما به طور تلویحی و براساس اظهارات مقامات صنعت نفت، 13 سنت برای هر مترمعکب، تعیین شده است.

بنابراین، نرخ خوراک 13 سنتی می تواند ملاکی برای مذاکرات مقامات صنعت نفت با هیات هندی باشد که قرار است به زودی به ایران سفر کند.