بررسی سفر منطقه‌ای ظریف و واکنش کشورهای عربی به توافق هسته‌ای

نصرت‌الله تاجیک در رابطه با سفر منطقه‌ای اخیر وزیر امور خارجه کشورمان گفت: چندی پیش، اتفاق بسیار مهمی در منطقه و جهان رخ داد و آن، اینکه ایران و گروه 1+5 که نقش بسزایی در روابط بین‌الملل دارند، توانستند به توافق هسته‌ای دست یابند.

وی با عادی دانستن تشریح تحولات سیاست خارجی و توجیه مسائل برای کشورهای دیگر اظهار داشت: متاسفانه برخورد ناصحیح برخی کشورهای منطقه و مخصوصا عربستان مدتی این تحرکات توجیهی را عقب انداخت٬ اما طراحی این سفر در شرایط کنونی به گونه‌ای صورت گرفت تا آقای ظریف به برخی از کشورهای منطقه که قائل به همکاری مثبت با کشورمان هستند، سفر داشته باشند.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه توجیه و تشریح اثرات مثبت توافق هسته‌ای در مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی در دستور کار این سفر منطقه‌ای است، تصریح کرد: این مسئله در راستای سیاست تنش‌زدایی و تعامل جمهوری اسلامی ایران است٬ زیرا کشورمان می‌کوشد با ایجاد تعامل با کشورهای منطقه‌ به کاهش تنش‌های منطقه‌ای و حل آنها کمک کند.

تاجیک با یادآوری اینکه همکاری‌ کشورها برای حل مسائل منطقه‌ای به کاهش حضور ابرقدرت‌ها و بازیگران فرامنطقه‌ای منجر می‌شود، خاطرنشان کرد: این سفر می‌تواند تاثیرات مثبتی هم برای ایران و هم برای کشورهایی که خواهان تعامل مثبت با کشورمان هستند، داشته باشد و در مرحله بعد، می‌تواند به حل مسائل با کشورهایی که اختلافات را تبدیل به تضاد و دشمنی کرده‌اند، کمک کند.

سفیر اسبق ایران در اردن تاکید کرد: اختلاف در منافع، راهبردها و حتی تاکتیک‌ها در میان کشورها طبیعی است٬ اما تبدیل کردن آنها به تضاد و دشمنی امری خطرناک است.

وی در پاسخ به این سوال که واکنش کشورهای عربی نسبت به توافق هسته‌ای چگونه بوده است٬ ابراز داشت: واکنش کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس نسبت به توافق یکسان نیست. گروه اول، تحولات صورت گرفته را مثبت می‌بینند و در صورتی که اختلافی نیز وجود داشته باشد، آن را تبدیل به تضاد نمی‌کنند و این توافق را گامی برای کاهش تنش‌ها می‌دانند. گروه دوم نیز خواهان دشمنی با ایران هستند و جبهه‌بندی جدیدی علیه کشورمان سامان داده‌اند و این در حالی است که جمهوری اسلامی ایران همواره خواهان همکاری با همه کشورهای دنیا است.

این دیپلمات ارشد سابق کشورمان در پاسخ به این سوال که برخی معقتدند که مخالفان مانند رژیم صهیونیستی و عربستان در کوتاه‌مدت برای انتقام از توافق تنش‌ها را در منطقه افزایش می‌دهند٬ به نظر شما این سفر چقدر مانع از این مساله می‌شود٬ بیان کرد: کشورهای منطقه که مخالف توافق هسته‌ای بودند برای عدم توافق دست به هر اقدامی زدند تا مانع از دستیابی به توافق هسته‌ای از سوی ایران و گروه 1+5 بشوند و این در حالی است که توافق هسته‌ای به منافع این کشورها خدشه‌ای وارد نمی‌کند.

تاجیک با یادآوری اینکه کشورمان به دنبال زدوبند نیست، عنوان کرد: در حالی که ایران خواهان بهبود و گسترش روابط و کاهش تشنج‌های منطقه‌ای است، کشورهای مخالف توافق از هر اقدامی برای عدم اجرای توافق کوتاهی نخواهند کرد.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در خصوص مواضع قطر نیز یادآور شد: قطر کشور کوچکی است٬ اما سعی می‌کند از قدرت نرم خود که نشات‌گرفته از رسانه‌ها، سیاست تعاملی و همچنین منابع مالی‌اش است استفاده کند، با این حال، عملکرد قطر در دو سال گذشته در مسائل منطقه‌ای شفاف نبوده است. آنها در خصوص بحران سوریه، در کنار عربستان و ترکیه به دنبال سقوط نظام قانونی این کشور هستند در حالی که ایران اعتقاد دارد که نظام این کشور را باید مردم انتخاب کنند٬ ولی در خصوص مسائل دوجانبه، ایران و قطر روابط خصمانه‌ای ندارند.

وی ادامه داد: همانطور که پیشتر گفتم، دو کشور می‌توانند در خصوص منافع، راهبردها و حتی تاکتیک‌ها اختلاف داشته باشند. قطر کشوری است که با ایران دارای اختلاف‌هایی است اما این این اختلاف‌ها را به تنش و تضاد تبدیل نکرده است٬ در حالی که عربستان خلاف این مسئله را انجام داده است.

سفیر اسبق ایران در اردن در پاسخ به این سوال سفر منطقه‌ای آقای ظریف می‌تواند به حل مسائل دیگر منطقه‌‌ای کمک کند؟ گفت: کاری که ایران باید انجام دهد، ایجاد تعامل مثبت با کشورهای منطقه‌ است و سفر، یکی از راه‌ها  است.

تاجیک با تاکید بر اینکه باید روابط‌مان را با دیگر افزایش دهیم، اظهار داشت: سفر می‌تواند یکی از ابزارها برای افزایش روابط ایران با سایر کشورها باشد و افزایش مناسبات میان نخبگان کشورها، برگزاری اجلاس‌های متعدد و متنوع و... از دیگر راه‌های آن هستند و ایران باید میزان سطح تعاملات خود را افزایش دهد.

این دیپلمات سابق کشورمان در پایان تاکید کرد: سفر صورت گرفته آقای ظریف در زمان مناسبی صورت گرفت و می‌تواند آثار مثبتی داشته باشد و از سیاست‌های تخریبی علیه کشورمان جلوگیری کند.