۲۳ تیرماه پیش از اعلام خبر توافق هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ خبری منتشر شد که در هیاهوی خبر توافق وین به نوعی گم شد و آنچنان که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفت. این خبر توافقی بود که علی اکبر صالحی و یوکیا آمانو آن را از سوی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امضا کردند. مدیر کل آژانس در توضیح توافق صورت گرفته -موسوم به «نقشه راه»- اعلام کرد: من همین الان نقشه راه میان جمهوری اسلامی ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را برای شفاف‌سازی و روشن شدن مسائل باقی مانده مربوط به گذشته و حال در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران امضا کردم. این نقشه راه روندی را شروع می‌کند که تا انتهای سال ۲۰۱۵ است. آمانو افزود: جلسه‌های فنی و تدابیر فنی انجام می‌شود و توافق جداگانه درخصوص پارچین انجام خواهد شد.
در حالی که قرار بود توافق ایران و آژانس محرمانه بماند و مقامات کشورمان بارها روی این مسئله تاکید کرده‌اند اما روند تحولات حاکی است دل بستن به محرمانه ماندن مسائل و اطلاعات فعالیت‌های هسته‌ای ایران که به دست آژانس می‌رسد، چیزی جز خوش خیالی نیست!
نخستین بار این رویترز بود که جزئیاتی از این توافق محرمانه را فاش و اعلام کرد ایران با یک بار دسترسی به پارچین و دسترسی به دانشمندان هسته‌ای خود موافقت کرده است. نشریه «نشنال ریویو» هم در گزارشی درمورد محتوای این اسناد نوشت؛ «یکی از این توافقات جانبی مربوط به بازرسی از پایگاه نظامی پارچین است» و «توافق جنبی دیگر مربوط به این مسئله است که ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چطور موضوعات باقی‌مانده مربوط به ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران را حل و فصل کنند».
آمریکا: رضایت داریم!
در حالی که توافق میان ایران و آژانس یک توافق محرمانه بود اما اظهارات اخیر مقامات آمریکایی نشان داد آژانس همچنان راه گذشته را می‌رود و به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست. «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی کاخ سفید و «جاش ارنست» سخنگوی کاخ سفید در این خصوص گفتند: « ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی البته اسنادی در خصوص حل و فصل جنبه نظامی احتمالی برنامه هسته‌ای این کشور تهیه کرده‌اند که منتشر نشده ولی ما این اسناد را دیده‌ایم و از محتوای آن رضایت داریم».
جاش ارنست در پاسخ به مطالبه نمایندگان کنگره برای دستیابی به این توافق گفت: «متن توافق محرمانه میان ایران و آژانس را نداریم ولی ما و دیگر اعضای ۱+۵ از مفاد آن آگاهیم و حاضریم اطلاعات خود در این خصوص را در جلسات محرمانه با نمایندگان کنگره در میان بگذاریم». وی افزود، مقامات نظامی آمریکا یا اسرائیل با کسب اطلاعات از رژیم بازرسی‌های آژانس در سال‌های اجرای برجام توانایی‌های خود را بهبود می‌بخشند.
ادعای ارنست درباره نداشتن متن توافق میان ایران و آژانس در حالی است که سناتورهای آمریکایی در جلسه پنج شنبه گذشته خود با ۳ وزیر آمریکایی خواستار دسترسی به این توافق شدند و جان کری وزیر امور خارجه آمریکا نیز به آنان اطمینان داد کنگره را از محتوای این توافق رضایت بخش آگاه خواهد کرد!
از ترور دانشمندان تا داوری توافق وین
عملکرد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در قبال پرونده هسته‌ای ایران همواره مورد اعتراض کارشناسان و مقامات کشورمان بوده است. این نهاد بین‌المللی که براساس اهداف اولیه قرار بود نهادی صرفاً فنی و کاملاً بی‌طرف باشد برخوردی سیاسی و در برخی موارد جاسوسی با این پرونده داشته است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان در یک دوره زمانی خاص ناشی از تخلفات این نهاد و نشت اطلاعات محرمانه به دشمنان جمهوری اسلامی بوده است.
ارتباط یا بهتر است بگوییم خدمات اطلاعاتی آژانس به سرویس‌های جاسوسی غرب به گونه‌ای است که در جلسه استماع سنا هنگامی که به تیم مذاکره‌کننده آمریکا اعتراض شد چرا در متن توافق از ورود بازرسان آمریکایی به ایران ممانعت شده است، ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا با اطمینان خاطر پاسخ داد همه بازرسان آژانس در آمریکا آموزش‌های لازم را دیده‌اند و از این بابت جای هیچگونه نگرانی نیست!
ماجرا از جایی خطرناک‌تر و قابل‌تر می‌شود که متاسفانه علی رغم همه هشدارها و تاکیدات، آژانس به عنوان قاضی و داور توافق وین تعیین شده است و تا زمانی که آژانس تایید نکند، تحریم‌ها رفع نخواهد شد و عمل حریف به تعهدات خود منوط به گزارش‌های آژانس شده است.
افشای اطلاعات توافق اخیر میان ایران و آژانس از سوی این نهاد بین‌المللی را باید اولین خیانت آن پس از توافق وین تلقی کرده و منتظر سایر سنگ اندازی‌ها، ناداوری‌ها و خیانت‌های این نهاد بود. اعتماد به چنین نهادی که به اعتراف آمریکایی‌ها بازوی اطلاعاتی آنهاست، می‌تواند خسارات و لطمات جبران ناپذیر و پشیمان کننده‌ای به همراه داشته باشد.
واکنش ایران به خیانت آژانس
به دنبال افشای توافق محرمانه میان ایران و آژانس، نماینده کشورمان در این نهاد به این قضیه واکنش نشان داد. واکنشی که البته آنچنان که باید و شاید درخور این خیانت آژانس نیست. رضا نجفی سفیر و نماینده دائم کشورمان در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با ارسال نامه به مدیرکل آژانس رسما نسبت به اظهارات غیرمسئولانه سخنگوی کاخ سفید اعتراض و از سوء استفاده احتمالی و یا درز اطلاعات از آژانس به بیرون هشدار داد. وی در این نامه هشدار داد، این اظهارات نقش آژانس طبق برجام را به مخاطره می‌اندازد، زیرا از آژانس خواسته شده در اجرای اقدامات شفاف سازی، برای حفظ اسرار تجاری، فنی، صنعتی و سایر اطلاعات محرمانه که به دست می‌آورد هرگونه احتیاط لازم را در پیش گیرد.
در ادامه نامه آمده است که بیانیه ذکر شده و اطلاعات اشاره شده در آن، تنها با نقض فاحش اصل محرمانگی اطلاعات پادمانی و به ویژه نقض صریح مقررات اساسنامه آژانس میسر خواهد شد، زیرا طبق ماده ۷ اساسنامه، مدیرکل و کارمندان آژانس در انجام وظایفشان نباید از هیچ منبعی خارج از آژانس دستور بگیرند و نباید هیچگونه اسرار صنعتی یا اطلاعات محرمانه‌ای که به دلیل اشتغال در آژانس کسب می‌کنند را افشا کنند. دولت‌های عضو هم طبق همین ماده اساسنامه متعهدند که به دنبال اعمال نفوذ بر مدیرکل و آژانس نباشند.
نجفی همچنین هشدار داد، جمهوری اسلامی ایران به شدت علیه هر تلاشی برای کسب اطلاعات محرمانه‌اش هشدار می‌دهد و مانند هر کشور دیگر اجازه نخواهد داد امنیت ملی و ایمنی شهروندانش به هر شکلی مورد مصالحه قرار گیرد. در پایان نماینده کشورمان در این نامه اعلام کرد، ایران به دقت رعایت اطلاعات محرمانه را در طول اجرای برجام تحت نظر می‌گیرد و طبق آن اقدام خواهد کرد. انتظار ایران این است که آژانس بیانیه مزبور را محکوم کرده و در اجرای مسئولیت اساسی‌اش برای پایبندی به اصل محرمانگی اطلاعات مرتبط با اجرای پادمان در ایران و وظایفش طبق برجام، اقدامات مناسبی را اتخاذ کند.
نگاه جامعه اطلاعاتی آمریکا به توافق
جیمز کلپر مدیر اطلاعات ملی آمریکا روز شنبه گفت توافق هسته‌ای با ایران، دیدی کامل‌تر از برنامه این کشور به جامعه اطلاعاتی آمریکا می‌دهد.
کلپر در نشست امنیتی «اسپن» در دفاع از توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ گفت: این توافق دید و دسترسی بسیار بهتری (در اختیار آمریکا) ارائه می‌دهد. توافق ایران با توجه به شروط بازرسی سرزده، برای جامعه اطلاعاتی خوب است. توافق ایران یک دهه تلاش برای ایجاد یک روابط متفاوت بین ایران و باقی جهان بوده است. ارزش آن را دارد که به آن فرصت داده شود. با اینحال، مدیر اطلاعات ملی آمریکا درباره همکاری ایران در اجرای توافق ابراز نگرانی کرد و گفت: اگر آنها (توافق را) اجرا کنند، از نقطه‌نظر اطلاعاتی ما در جایگاه خوبی قرار داریم.
پاسخ ظریف به کری
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سخنان دیروز وزیر خارجه آمریکا در جلسه شورای روابط خارجی اظهار داشت: متأسفانه امروز نیز وزیر خارجه آمریکا یک بار دیگر از طناب پوسیده «توان آمریکا برای استفاده از نیروی نظامی» سخن گفت. آقای کری به‌خوبی می‌داند که در طول مذاکرات بی‌فایده بودن این تهدیدات توخالی علیه ملت ایران و مقاومت مردم ایران در برابر این گونه اقدامات را بارها شنیده است. علاوه بر اینکه این حرفها مربوط به قرن گذشته است و امروز مخالف قواعد آمره حقوق بین الملل است، بلکه حتی خود ایشان و دیگر مقامات آمریکایی نیز بارها اذعان کرده‌اند که این تهدیدها هیچ تأثیری در اراده مردم ایران نداشته و وضعیت را به‌ضرر آنها تغییر خواهد داد، لذا بهتر است آمریکایی‌ها عادت دیرینه خود را فراموش کنند و زبان تهدید و تحریم علیه این مردم بزرگ را یک بار و برای همیشه کنار بگذارند و بی‌جهت مصداق این مصرع معروف حافظ نشوند که عرض خود می‌بری و زحمت ما می‌داری!
ظریف شعار «مرگ بر آمریکا» را ناشی از سیاست‌های دولتمردان این کشور توصیف کرد و در بخش دیگری از این پاسخ تاکید کرد مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ و توافق وین از یکدیگر جدا هستند.
وی در پایان افزود: سیاست جمهوری اسلامی ایران پیرامون مسائل منطقه‌ای و ارتباط با آمریکا کاملاً روشن است و دولتمردان کشور کنار ارتش، سپاه و نیروهای مسلح و در چارچوب فرمایشات مقام معظم رهبری در موضوعات مختلف یک سیاست واحد را دنبال می‌کنند و تفاوتی بین نظامیان و غیرنظامیان وجود ندارد. تلاش برای اختلاف انداختن بین مسئولین جمهوری اسلامی ایران به‌دلیل دقت و هوشیاری مقامات کشور و مردم هوشمند ایران محتوم به شکست است.
همچنین گفتنی است جان کری با ۱۲۰ تن از صهیونیست‌های آمریکایی به گفت و گو نشست و پشت درهای بسته درباره توافق هسته‌ای با ایران برای آنان توضیح داد.