سرانجام ماجرای «اس 300» چه شد؟!

 
آنقدر ماجرای خرید و فرمان آقای مدودیف برای عدم تحویل این سامانه به ایران تکراری شده که فکر کنم همه از آن خبر دارند و نیاز نیست که در مقاله به آن اشاره گردد. چند نکته کلیدی در این ماجرا وجود دارد که تحویل این سامانه را مشکل ساز نموده.

1 — سامانه اس 300 نسل اول یک سامانه قدرتمند اما قدیمی دفاع هوایی است که شرکت تولید کننده دیگر این مدل را تولید نمی کند و مدل های پیشرفته تری را تولید می کند. و اگر قرار باشد روسیه همان سفارش ها را تحویل ایران دهد مجبور خواهد بود از موشک های موجود در زرادخانه خود این سفارش را تحویل ایران دهد نه اینکه موشک های جدیدی برای ایران تولید نماید.

2 — پس از خودداری روسیه از تحویل نسل اول سامانه اس 300 به ایران این کشور سامانه مشابهی به نام باور 273 با موشک های صیاد را ساخت که کم و بیش همان کارایی را دارد و قطعا ایران ترجیح می دهد نسل های جدید تر این سامانه همچون آنتی 2500 (نسل جدید اس 300) و یا اس 400 را دریافت کند.

3 — طبق نظر کارشناسان نظامی آنتی 2500 (S300 VM) علاوه بر اینکه همان امکانات اس 300 نسل اول (ردیابی و مورد هدف قراردادن هواپیما و موشک های کروز و بالستیک و…) را دارد امکانات بلند برد (یعنی ردیابی و مورد هدف قراردادن اهداف در فاصله های بالای 200 کیلومتر) و همچنین اهداف با ارتفاع پایین را نیز دارا می باشد. علاوه بر این امکانات آنتی 2500 توانایی جنگ و مقاومت در مقابل جنگ الکترونیکی و سایبری خودکار را نیز دارا می باشد.

4 — طبق اظهار نظر آقای سرگئی چمزوف مدیر شرکت «روس‌تک» که سازنده سامانه اس-300 است، روسیه به ایران پیشنهاد کرده سامانه آنتی-2500 جایگزین سامانه S-300 PMU-1 مورد درخواست شود. و ایران هم قطعا تمایل دارد جدید ترین نسل های دفاعی را در اختیار داشته باشد.

5 — بر اثر خودداری روسیه از تحویل این سامانه به ایران این کشور اقدام به شکایت برای دریافت غرامت 4 ملیارد دلاری از روسیه نموده و روسیه هم تحویل آنتی 2500 به ایران را منوط به پس گرفتن شکایت ایران نموده و آقای مرتضی سرمدی معاون حقوقی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران اظهار داشته که ایران در حال بررسی پس گرفتن شکایت خود می باشد.

6 — ایالات متحده آمریکا و اسرائیل فشار های زیادی را بر روسیه وارد نموده اند تا سامانه دفاعی اس 300 را به ایران تحویل ندهد حالا چه برسد به آنتی 2500. اما اسناد محرمانه عربستان که اخیرا توسط ویکیلیکس منتشر شده نشان می دهد که حتی زمانی که آقای مدودف تصمیم گرفت موشک های اس 300 را به ایران تحویل ندهد. روسیه سامانه های دفاعی فوق العاده قدرتمندی را برای حمایت از ایران در سواحل دریای خزر مستقر کرده و به عربستان سعودی و اسرائیل خبر رسانده بوده که اجازه تعرض به حریم هوایی ایران را نخواهد داد.

7 — برخی تحویل این سامانه به ایران را به نتیجه مذاکرات هسته ای ربط می دهند که به دلیل مخالفت روسیه با روند زورگویی های آمریکا ربط دادن تحویل این سامانه به ایران با مذاکرات هسته ای فوق العاده بعید به نظر می آید و به نظر می آید بیشتر مسایل فنی منجر به این تاخیر گردیده.

8 — در حال حاضر که شرایط روابط روسیه با غرب در بدترین وضعیت خود می باشد و روابط ایران و روسیه از یک روابط معمولی به روابط استراتژیک با اهداف مشترک تبدیل شده و از سوی دیگر ناتو در حال انتشار تسلیحات خود در کشورهای اوروپای شرقی برای تهدید روسیه می باشد. قطعا روس ها هم تمایل دارند پیشرفته ترین سامانه های دفاعی در ایران و حتی سوریه و عراق مستقر باشد تا پاتکی به تهدید های غربی باشد. به همین دلیل می توان توقع داشت که روسیه آمادگی دارد پیشرفته ترین سامانه های دفاعی خود را در اختیار ایران قرار دهد.

9 — برخی کارشناسان نظامی اعتقاد دارند که برای هوشیار نبودن دشمن هیچ وقت نباید زمان دقیق تحویل تسلیحات نظامی از جمله موشک های دفاعی را اعلام نمود تا دشمن همیشه سردرگم بماند و حتی شاید روسیه این موشک ها را به ایران تحویل دهد ولی رسما اعلام نکنند که این موشک ها در اختیار ایران است.

با این اوصاف می توان گفت مسئولین سیاسی و نظامی دو کشور طی چند ماه آتی دید و بازدید های فراوان برای هماهنگی های لازم و حل اختلاف های فنی خواهند داشت اما نظر به شرایط بین المللی موجود می توان گفت که زمان تحویل سامانه دفاعی روسی به ایران نزدیک خواهد بود.