مستندی که ماهرانه بر لبه تیغ انتقاد راه میرود

فیلم مستند 33 سال سکوت، روایت زندگی ابوالفضل دوزنده نیست. 33 سال سکوت روایت نامهربانی ما نسبت به تمام دوزنده هایی است که عاشقانه و خالصانه برای این کشور افتخار آفریدند و در کمال بی احترامی و بی مهری دل آن ها را شکستیم اما همچنان پای آرمانشان ایستاده اند و با وجود این ناملایمات و ایرادات ساختاری، باز هم عاشقانه، ایران اسلامی را دوست دارند. ابوالفضل دوزنده یک نمونه برای بررسی و بیان دردی است که سالیان دراز درباره آن سکوت کرده ایم، دردی که همه از آن خبر داریم و بارها به چشم، آن را دیده ایم اما دل و دهانمان مهر شده و سکوت همه چیز را برایمان رقم می زند.

حسرت و اندوه درونی، اولین اتفاق بعد از دیدن "مستند 33 سال سکوت" است. اتفاقی که بلاشک در هر بیننده ای القا می شود و از نکرده هایمان برای بزرگ مردان این مرز و بوم، زخمی بر دلمان به یادگار می نشیند تا مستند، کار خودش را کرده باشد. اصلا یکی از مهم ترین کارهایی که هر مستند باید انجام دهد همین تلنگر است که بیننده و مخاطبش را به تفکر و تعمق وادارد.

33 سال سکوت فارغ از تکنیک های فرمیِ ساخت که جای صحبت دارد، در قدم اول که روایت موضوع و سوژه است و در قدم قبل از نخست که پیدا کردن سوژه و تحقیق بر روی آن است، اثری موفق و در نوع خود کم نظیر به حساب می آید. کم نظیر از این جهت که توانسته موضوعی دشوار را برای روایت انتخاب کند و نتیجه کار، در تصویر و ذهن سازندگان تقریبا یکسان از آب درآمده و مانند بسیاری از آثار مشابه نشده است که تاثیر و برداشت مخاطب کاملا متفاوت از منظور سازندگان می شود.


 

شمقدری که به ظاهر در ساخت مستند در آلمان دست تنها بوده است، سعی کرده هم به سوژه نزدیک شود و هم این نزدیکی باعث ناامنی سوژه نشود البته در روند مستند کاملا مشهود است که ابوالفضل دوزنده، با همین رفتار صمیمی فیلم ساز و صداقت او ارتباط برقرار کرده و حالا سکوت چندین ساله را شکسته است.

البته ۳۳ سال سکوت اثر ویژه ای از لحاظ فرم محسوب نمی شود. خبری از قاب بندی های فوق العاده، تصاویر ناب، روایت غیرخطی، داستان های فرعی و از این دست اتفاقات که می تواند مستند را تبدیل به اثری ویژه از لحاظ فرم کند، نیست اما با این وجود ۳۳ سال سکوت اثر خوبی محسوب می شود که با عنصر جذابیت، عجین است.

در مجموع این مستند توانسته اثری خوش ریتم، جذاب و تاثیرگذار باشد که مخاطب از قشرهای مختلف و سلایق و اعتقادات گوناگون را پای خود بنشاند.

محسن دریالعل