حمله گروه تروریستی داعش به یکی از مسجدهای شیعیان در عربستان نشان داد که هیچ کشوری از موج نفرت این گروه در امان نیست و در صورت تداوم وضعیت بی ثبات کنونی در خاورمیانه، خطر فراگیر شدن داعش، کل جهان اسلام را تهدید می کند.
پای داعش به عربستان سعودی نیز باز شد و در یک اقدام بی سابقه، روز جمعه
(یکم خرداد ماه) یک عامل انتحاری با انفجار جلیقه انفجاری خود در جمع
نمازگزاران مسجد «امام علی» شهرک «القدیح» واقع در استان شیعه نشین
«القطیف»، موجب شهادت 21 نمازگزار و زخمی شدن بیش از 100 نمازگزار دیگر شد.
بلافاصله پس از این انفجار، داعش مسوولیت این حمله را بر عهده
گرفت. این نخستین بار است که داعش در عربستان سعودی به صورتی رسمی مسوولیت
چنین عملیاتی را به عهده می گیرد.
چنین عملیاتی نشان می دهد بر خلاف
اقدام های پیش گیرانه ای که مقام های سعودی طی سال های گذشته انجام داده
اند، گروه های تروریستی توانسته اند در عربستان نیز نفوذ یابند و اکنون به
صورتی آشکار به عملیات تروریستی دست بزنند.
پیش از این نیز در جریان
یک درگیری مسلحانه که میان نیروهای امنیتی و چند فرد مسلح در شهر ریاض رخ
داد، مشخص شد که این افراد مسلح با کمک داعش اسلحه و آموزش های لازم را کسب
کرده بودند و تلاش داشتند اقدامی تروریستی علیه ماموران امنیتی عربستان
انجام دهند.
این تحولات نشان می دهد خطر تروریست های داعش اکنون بیش از هر زمان دیگری به خطری فراگیر برای کل کشورهای منطقه تبدیل شده است.
تروریست
های داعش با بهره گیری از فضای متشنج کنونی در منطقه ی شامات و با تکیه بر
کمک های مستقیم و غیر مستقیمی برخی کشورهای عربی، توانسته اند بر نیمی از
فضای سرزمینی سوریه مسلط شوند و با حمله به شهر «الرمادی» در استان
«الانبار» عراق، کنترل این شهر پر جمعیت عراق را نیز در دست بگیرند.
اما
پیشروی های داعش به اینجا ختم نشده و اطلاعاتی وجود دارد که داعش در
افغانستان نیز نفوذ پیدا کرده است و در ویدئویی که در دی ماه سال گذشته
منتشر شد، «شاهد الله شاهد» از فرماندهان گروه «تحریک» وابسته به طالبان،
بیعت خود با داعش را اعلام کرد.
افغانستان به 2 دلیل بنیادین از
کشورهایی است که داعش برای حضور در آن برنامه ریزی می کند؛ وجود جغرافیای
سرزمینی مناسب و بافت قبیله ای مساعد به همراه خلا ء امنیتی در این کشور
فضای مناسبی برای رشد این گروه مهیا می کند و از سوی دیگر، افغانستان به
عنوان دروازه ورود داعش به منطقه آسیای مرکزی به شمار می آید؛ جایی که
میلیون ها مسلمان در کشورهای روسیه، چین و کشورهای آسیای میانه زندگی می
کنند.
همچنین، پیش از این نیز شاخه های داعش در دیگر کشورها از
جمله در مصر، لبنان، لیبی و برخی دیگر از کشورهای شمال آفریقا اعلام
موجودیت کرده اند. گروه تروریستی «بوکو حرام» نیز که در نیجریه دست به
اقدام های تروریستی بی شمار زده با داعش اعلام بیعت کرده است.
با
تداوم حمله ائتلاف سعودی به یمن و گسترش فضای بی ثباتی در این کشور،
خبرهایی نیز از حضور داعش در این کشور فقیر عربی به گوش می رسد که در کنار
عملیات این گروه در عربستان، نشان دهنده عمق خطر گسترش فضای سرزمینی ویروس
داعش در شبه جزیره عربستان است.
اگر به این نکته توجه داشته
باشیم که داعش از یک گروه تروریستی محلی به یک شبکه تروریستی بین المللی
تبدیل شده است، خواهیم دید که وجود اختلاف های فرقه ای و دینی و رقابت های
منطقه ای کشورهای منطقه فضای مناسبی را برای گسترش این گروه فراهم می کند.
در
چارچوب رقابت های مخرب منطقه ای برخی کشورها و به دلیل وجود خلاء امنیتی
در برخی کشورهای ضعیف امکان پیش روی موفقیت آمیز داعش فراهم شده است. تداوم
این شرایط گسترش بیش از پیش داعش در جغرافیای جهان اسلام را به دنبال
خواهد داشت.
تحولات تازه ی منطقه و بمب گذاری این گروه در مسجد
شیعیان در عربستان نشان می دهد که هیچ کشوری از نفرت این گروه تروریستی در
امان نیست و در صورت توانایی و داشتن فرصت مناسب، تروریست های داعش به هر
کشوری حمله خواهند کرد.
فهم این مساله زمانی بهتر درک می شود که بر
پایه مشی ایدئولوژیکی که رهبران این گروه تروریستی در پیش گرفته اند، در صف
نخست اهداف آن ها، جوامع اسلامی قرار دارد. به همین دلیل، داعش به جای
تمرکز بر جهان غرب (هدفی که القاعده دنبال می کند)، به آنچه که آن ها
پاکسازی جهان اسلام از انحرافات می نامند، می پردازند. در یک کلام می توان
گفت، داعش مشی «هر که با ما نیست، بر ماست» را در پیش گرفته و به همین دلیل
است که صاحبان ِ چنین تفکر خشونت آمیزی، دست به کشتار «غیر خودی ها» می
زنند.
عملیات تروریستی در مسجد شیعیان عربستان می تواند زنگ خطری
جدی برای کشورهایی باشد که با سیاست ها و اقدام های خود موجب ظهور و رشد
این گروه تروریستی شده اند. به همین دلیل، شاید این رویداد بتواند باعث
بیداری و هوشیاری این کشورها نسبت به خطر گسترش تروریسم باشد.
بنابراین،
اکنون بیش از هر زمان دیگری نیاز به یک رویکرد جمعی در سطح منطقه ای برای
مبارزه با داعش وجود دارد. چنین رویکردی در 2 سطح دولتی و زیر دولتی قابل
اجراست.
در سطح دولتی باید به توافق دولت های منطقه برای مبارزه ی
مشترک با این گروه تروریستی به عنوان مهم ترین تهدید موجود اشاره داشت و در
سطح زیر دولتی باید نقش علما را در هوشیار کردن مردم و حفظ همبستگی
دینی-انسانی میان همه ادیان و مذاهب منطقه خاورمیانه در نظر گرفت.