چرا ازدواج "مجازی" شده است؟ /یافتن همسر در سایت!

اردیبهشت امسال قرار است سایت قانونی و رسمی همسریابی ایجاد شود. این سایت بنا به گفته موسسین آن در راستای تاکید دولت بر تاسیس NGOها و نهادهای مردمی برای حل مشکلات اجتماعی شکل خواهد گرفت. سازمان امور جوانان وزارت ورزش و جوانان با همکاری موسسه تبیان سعی بر افزایش آمار ازدواج سالم از طریق این سایت دارند. انجام صدهزار ازدواج در سال هدف این سایت خواهد بود.
 
در حال حاضر حدود 350 سایت غیرقانونی و بدون مجوز همسریابی در حال فعالیت هستند. این سایت‌ها بسیار پرطرفدارند. با وجود غیرقانونی بودن سایت‌های همسریابی، نیروی انتظامی تاکنون نتوانسته مقابله‌ای با آن‌ها بکند، به این دلیل که قانون مشخصی برای برخورد با این فضاها وجود نداشته و ندارد.
 
مشکلات ناشی از ازدواج در کشور ما، سبب شده تا این سایت‌ها بتوانند جایشان را در میان فضای مجازی و مردم باز کنند. بنا بر آمار سالانه حدود 700 هزار ازدواج در کشور رخ می‌دهد که 20% آن‌ها به طلاق منجر می‌شوند. 50% درصد از طلاق‌ها نیز در 5 سال نخست زندگی رخ می‌دهد که همین موضوع باعث ازدیاد جوانان با سابقه جدایی در جامعه است.
 
سایت همسریابی موفق خواهد بود؟

سازمان ساماندهی امور جوانان در تلاش است تا با تاسیس سایتی که استانداردها و جزئیات بیشتری برای ازدواج دارد، با سایت‌های پیشین و غیرقانونی همسریابی مقابله کند و بتواند روش‌های بهتر و کارآمدتری را ارائه دهد. این سایت همچنین افزایش آمار ازدواج و کاهش آمار طلاق را مدنظر دارد. موفقیت و عدم‌موفقیت سایتِ وعده‌ داده شده هنوز مشخص نیست. اما آیا این سایت می‌تواند تا حدی مشکلات پیرامون ازدواج را حل کند؟ و یا خود این سایت سبب بروز مشکلات دیگر خواهد شد؟
 
سعید معیدفر: آژانس‌های همسریابی تشکیل شود

دکتر سعید معیدفر (جامعه‌شناس و عضو گروه جامعه‌شناسی خانواده انجمن جامعه‌شناسی ایران) در گفت‌وگو با فرارو، ضمن موافقت با تاسیس چنین سایتی، با بررسی ابعاد مختلف آن می‌گوید: ایجاد چنین سایتی در کنار فضایی واقعی که افراد بتوانند در آن با یکدیگر آشنا شوند می‌تواند مفید باشد. پیشنهاد من تشکیل آژانس‌هایی در کنار این فضای مجازی است تا عواقب منفی سایت را کاهش دهند. همچنین باید افراد خیِّر و مورد اعتماد و شناخته‌ شده‌ای نیز نقش راویان گذشته ازدواج را بتوانند در این آژانس‌ها ایفا کنند. این افراد باید بر همان روال سنتی، نقشی داوطلبانه داشته باشند و نه اقتصادی، تا کار با مشکل روبه رو نشود.
 
این استاد دانشگاه همچنین تاکید کرد که" اقداماتی مانند ازدواج را باید به خود مردم سپرد و نباید آن‌ها را دولتی کرد، بنابراین بهتر است اگر تصمیم به تاسیس چنین سایتی داریم، آن را بر عهده خود مردم بگذاریم تا نتایج بهتری نیز از آن بگیریم."
 
معیدفر همچنین به دلایل تشکلی سایت‌های همسریابی و رجوع مردم به فضای مجازی برای ازدواج اشاره کرده و گفت: این سایت‌ها پیش از هرچیز به این دلیل شکل می‌گیرند که متاسفانه در جامعه ما امکان آشنایی افراد در مجامع عمومی، جز مکانی به نام خیابان، وجود ندارد. زنان و مردان نمی‌توانند هم‌دیگر را در جایی ملاقات کنند، با یکدیگر آشنا شوند و تصمیم به ازدواج بگیرند. هم‌چنین بسیاری از افراد به آشنایی‌های خیابانی نیز خوشبین نیستند و به راه‌های همچون آشنایی از طریق این سایت‌ها روی می‌آورند. شاید دو مکانی که نام برد که در آن دو جنس فرصت آشنایی با یکدیگر را دارند، محیط کار و دانشگاه است. به جز این دو فضا، فضای دیگری را نمی‌توان نام برد که فرصت مناسب آشنایی در آن وجود داشته باشد.
 
افسر افشارنادری: تاسیس سایت همسریابی یک اشتباه است

در کنار نگاه مثبت به تاثیر سایت قانونی همسریابی در امر ازدواج، می‌توان انتقاداتی نیز به آن وارد کرد. دکتر افسر افشارنادری (استاد دانشگاه، جامعه‌شناس خانواده و زنان) در گفتگو با فرارو، از ابعاد و تاثیرات منفی ازدواج‌هایی به سبک مجازی سخن می‌گوید "از آن‌جایی که ازدواج باید یک امر عاطفی باشد که در حضور افراد شکل می‌گیرد، این سایت‌ها هیچ‌گاه نمی‎‌توانند جایگزین مناسبی برای این امر باشند."
 
افشار نادری همچنین گفت: با این اقدام، ما ازدواج به سبک مجازی را باب خواهیم کرد. اما این‌کار خلاء جامعه در حوزه ازدواج را پر نخواهد کرد. ما به‌جای رفتن به سمت نظام خانواده و اصلاح آن، روشی را برگزیده‌ایم که درواقع اشتباهاتی را با اشتباهی دیگر حل خواهد کرد. ما باید بتوانیم به جای داشتن نگاهی کالایی و مادی‌گرایانه به امر ازدواج آن را به سمت رابطه‌ای انسانی، عاطفی و خانوادگی در پی دیدار دونفر پیش ببریم.
 
این استاد دانشگاه درباره وجود سایت‌های مشابه این سایت‌ها در ایران در کشورهای دیگر اظهار کرد: ما نباید خودمان را با کشورهای دیگر مقایسه کنیم. مشکلات ناشی و پیش و پس از ازدواج در ایران بسیار زیاد و رو به افزایش است. بنابراین اگر سایت‌هایی برای ارتباط دونفر در کشورهای دیگر پاسخگوست، به این دلیل است که در آن‌جا ازدواج تا به این حد با پیچیدگی‌های اجتماعی و اقتصادی روبرو نیست.
 
سایت همسریابی و نگاه مادی به ازدواج

افشارنادری همچنین از معایب تاسیس چنین سایتی سخن گفت و تاکید کرد: ایراد و آسیب بزرگ رفتن به سمت ازدواج از طریق این سایت‌ها، رواج بیشتری مادیات در امر ازدواج است. چرا که افراد پیش از اینکه یکدیگر را ببینند و از نظر عاطفی پیوندی برقرار کنند، براساس شرایط، که عمدتا اقتصادی خواهد بود، با یکدیگر ازدواج می‌کنند. اینکه می‌گوییم شرایط اقتصادی در این سایت‌ها بسیار مدنظر است، به دلیل مادی‌شدن ازدواج‌ها و اهمیت ثروت و اقتصاد در آن‌ها و در سال‌های اخیر است.
 
این استاد دانشگاه در انتها و در پاسخ به این سئوال که چرا چنین سایت‌هایی شکل گرفته‌اند، تصریح کرد: درست است که مسئولین در تلاش برای بالابردن آمار ازدواج از این طریق هستند، اما این روش درستی نخواهد بود. در این طرح مسئولین جایگزینی یک نهاد دیگر را به جای نهاد خانواده برای ازدواج در نظرگرفته‌اند، که از نظر من طرحی شکسته‌خورده خواهد بود. ما باید پیش از هرچیز فضای آشنایی زنان و مردان را بدون تفکیک‌های جنسیتی ایجاد کنیم.