بیستم مهر روز ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی است و همگان باید با عزم و اتحادی ملی در راه رویارویی و پیشگیری از وقوع حوادث گام بردارند تا شاهد کمترین آسیب ها و خسارت های ناشی از رخدادهای طبیعی در محیط زندگی خویش باشند.
بلایای طبیعی مجموعه ای از حوادثی است که خسارت های جانی و مالی را به
دنبال دارد. پیش بینی این رویدادها ممکن نبوده و یا بسیار دشوار است و
اتفاق افتادن آنها غافلگیری را به دنبال خواهد داشت. زلزله، سیل، توفان،
گردباد، سونامی، تگرگ، بهمن، رعد و برق، تغییرهای شدید درجه ی حرارت،
خشکسالی و آتشفشان از بلایای طبیعی هستند.
گاهی ممکن است انسان به
طور غیرمستقیم در روی دادن این حوادث نقش داشته باشد که در این زمینه می
توان به افزایش آلودگی هوا، گرم شدن زمین و سیل ناشی از تخریب جنگل ها
اشاره کرد.
اکنون امکان وقوع 30 نوع حادثه ی طبیعی در ایران وجود
دارد که هشت مورد آن شامل زمین لرزه، سیل، رانش و جابه جایی های زمین،
کویرزایی، آلودگی های محیطی، آفت ها و بیماری های نباتی، خشکسالی و توفان و
بلایای جوی از اهمیت بالایی برخوردارند و زیان بارترین آنها زمین لرزه یا
زلزله است که خسارت های جانی و مالی زیادی را در کشور به دنبال داشته است.
زلزله
بر اثر خارج شدن ناگهانی انرژی از داخل پوسته ی زمین و امواج ناشی از آن
ایجاد می شود. زمین لرزه های کوچکی که پیش از وقوع زلزله اصلی رخ می دهد،
پیش لرزه و لرزش های پس از آن را پس لرزه می نامند که ممکن است در فاصله
های زمانی چند دقیقه و یا حتی چند ماه بعد اتفاق بیفتد.
شدت زمین
لرزه ها برپایه قرارداد با واحد مقیاس امواج درونی زمین (ریشتر) و با
دستگاهی به نام لرزه نگار یا زلزله سنج ثبت می شود. یک زلزله به طور متوسط
30 ثانیه طول می کشد اما زلزله های شدیدتر ممکن است تا چند دقیقه ادامه
داشته باشد.
پس از وقوع رخدادهای طبیعی ممکن است اتفاق های دیگری
مانند پس لرزه روی دهد و بر دامنه ی خسارت ها افزوده شود. برخی اقدام ها
مانند ایجاد ساخت و سازهای های مقاوم و ایجاد پوشش های گیاهی می تواند به
کنترل یا کاهش این خسارت ها کمک کنند. برگزاری دوره های آموزشی لازم و
دانستن روش برخورد مناسب در چنین زمان هایی نیز از اقدام های پیشگیرانه در
کاهش آسیب های طبیعی به شمار می رود.
ضرورت وجود آموزش در برابر
بلایای طبیعی سبب شد تا به پیشنهاد سازمان مدیریت بحران کشور، بیستم مهر به
عنوان روز ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی در تقویم رسمی کشور ثبت
شود.
برای یادآوری اهمیت رخدادهای طبیعی و بررسی راه های رویارویی
با آن، هر ساله از نوزدهم تا بیست و پنجم مهر به مدت یک هفته به برگزاری
برنامه های مختلف اختصاص پیدا کرده است.
سازمان مدیریت بحران و
نهادهای مربوط به این امر در این هفته با برگزاری کارگاه ها و دوره های
آموزشی، اطلاع رسانی به شهروندان و برگزاری مانور و مراسم کوهپیمایی تلاش
می کنند تا نقش شایسته ای را در کاهش اثرهای بلایای طبیعی و خسارت های جانی
و مالی ناشی از زلزله ایفا کنند.
شعار هفته ی ایمنی در برابر زلزله
و بلایای طبیعی در 1393 هجری خورشیدی با عنوان 'عزم ملی، تدابیر
پیشگیرانه، افزایش امید و ایمنی در بلایای طبیعی' نامگذاری شده است.
مانور
امداد و نجات جاده، مهار آتش، امداد و نجات زلزله و سیل، امداد و نجات
کوهستان و ... از جمله برنامه هایی محسوب می شود که با هدف نگاهی پیشگیرانه
به زلزله و بلایای طبیعی در روزهای مختلف این هفته در شهرهای مختلف کشور
برگزار می شود تا مردم و امدادگران در هر زمانی که چنین حادثه هایی به وقوع
پیوست، آمادگی لازم را برای رویارویی آن داشته باشند.
کشورهای
مختلف دنیا نیز به دلیل اهمیت خسارت ها و آسیب های ناشی از بلایای طبیعی در
جهان، از 1989 میلادی، دومین چهارشنبه اکتبر را با عنوان روز جهانی کاهش
اثرات بلایای طبیعی نام گذاری کرده اند.
بررسی های انجام شده در سال
های 1990 تا 2002 میلادی نشان می دهد که حوادث و خسارت های ناشی از بلایای
طبیعی روند افزایشی داشته به طوری که در مقایسه با سال های پیش از آن، شدت
این اتفاق ها چهار برابر، جان باختگان هفت برابر، آسیب دیدگان پنج برابر و
خسارت های مالی 38 برابر شده است.
آمارهای جهانی نشان می دهد در 2008 میلادی 220 هزار انسان در جهان بر اثر بلایای طبیعی جان باخته اند.
کسب
آمادگی لازم برای اقدام های مناسب در زمان وقوع این حادثه های طبیعی و قبل
و پس از آن می تواند به کاهش خسارت های جانی و مالی کمک کند. این روز
فرصتی را فراهم می کند تا مردم و نهادهای مختلف بیش از پیش به اهمیت آموزش
پی برده و اقدام های شایسته ای را برای افزایش آگاهی مردم و تخصص امدادگران
انجام دهند.