استراتژی‌های مقابله با دروغ‌پردازی‌های رسانه‌ای در مذاکرات هسته‌ای

به گزارش پایگاه خبری پایداری ملی، دکتر عباس خسروانی، کارشناس رسانه در یادداشتی نوشت؛ رسانه‌ها در مذاکرات غیر مستقیم هسته‌ای ایران و آمریکا نقش حیاتی و تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کنند. این رسانه‌ها نه تنها به عنوان ابزار‌های اطلاع‌رسانی عمل می‌کنند، بلکه می‌توانند بر افکار عمومی و سیاست‌های دولتی تأثیر بگذارند. در چنین مذاکرات حساسی، رسانه‌ها با پوشش دقیق و تحلیل‌های عمیق خود، می‌توانند به شفاف‌سازی مواضع و رویکرد‌های کشورمان کمک کنند و از انتشار اخبار نادرست و دروغین جلوگیری نمایند.

همچنین، رسانه‌ها با ایجاد فضایی برای گفتگو و تبادل نظر، می‌توانند به کاهش تنش‌ها و افزایش همبستگی در داخل کشور کمک کنند. در نهایت، جایگاه رسانه‌ها به عنوان پل ارتباطی میان دولت‌ها و مردم، اهمیت آن‌ها را در فرآیند مذاکرات هسته‌ای دوچندان می‌کند و می‌تواند به پیشبرد اهداف دیپلماتیک کمک نماید. اما از این نکته مهم نیز نباید غفلت کرد که رسانه‌ها نه تنها ناظران منفعل مذاکرات نیستند، بلکه بازیگرانی فعال در شکل دهی به فرآیند دیپلماتیک محسوب می‌شوند؛ لذا عمده رسانه‌های آمریکایی در پوشش مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا عموماً از استراتژی‌هایی استفاده می‌کنند که با سیاست خارجی ایالات متحده همسو است. استراتژی هائی، چون تأکید بر تهدیدات هسته‌ای ایران، تقویت گفتمان تحریم‌ها و فشار حداکثری، روایت‌سازی مبتنی بر تقابل، نقش لابی‌های سیاسی، کنترل انتظارات عمومی. به طور کلی، استراتژی رسانه‌های آمریکایی در مذاکرات هسته‌ای ترکیبی از فشار سیاسی، روایت‌سازی امنیتی و جهت‌دهی به افکار عمومی برای حمایت از مواضع دولت آمریکا یا مخالفت با آن (بسته به جناح سیاسی حاکم) است. در این بین یکی از روش‌ها و تکنیک‌ها برای تاثیر گذاری بر افکار عمومی، دروغ‌پردازی‌های رسانه‌ای است که ما وظیفه داریک به شکلی علمی به مقابه با این تکنیک‌ها برویم.

نوام چامسکی درباره اهمیت و ضرورت مقابله با دروغ‌پردازی‌های رسانه‌ای در دنیای امروز می‌گوید: در دنیای امروز، قدرت رسانه‌ها به اندازه‌ای است که می‌توانند واقعیت‌ها را شکل دهند. ما باید به دقت مراقب باشیم که حقیقت را از دروغ‌ها تفکیک کنیم و در برابر تبلیغات گمراه‌کننده ایستادگی کنیم. مارشال مک‌لوهان نیز در همی نزمینه معتقد است:"رسانه، پیام است. درک این نکته که رسانه‌ها چگونه می‌توانند تفکر و رفتار ما را تحت تأثیر قرار دهند، ضروری است. مقابله با دروغ‌پردازی‌های رسانه‌ای نیازمند آگاهی و تحلیل دقیق است.

در فرآیند مذاکرات حساسی مانند گفتگو‌های هسته‌ای، مقابله با دروغ‌پردازی‌های رسانه‌های معاند نیازمند یک استراتژی فعال، هوشمندانه و چندلایه است. برای خنثی‌سازی تبلیغات مخالفان و حفظ روایت واقعی، چند راهکار کلیدی وجود دارد.

تشکیل «اتاق جنگ رسانه‌ای» یکی از این راهکارهاست. با ایجاد یک تیم ویژه برای پایش ۲۴ ساعته رسانه‌های معاند، می‌توان به رصد لحظه‌ای اخبار پرداخت. استفاده از ابزار‌های هوش مصنوعی برای شناسایی کلیدواژه‌های دروغین نیز ضروری است. پاسخ فوری به ادعا‌های نادرست با انتشار تکذیبیه‌ها در همان پلتفرم‌ها، به ویژه در کمتر از یک ساعت، می‌تواند تأثیر بسزایی داشته باشد.

شفاف‌سازی هدفمند بدون افشای اسرار نیز از دیگر استراتژی‌هاست. انتشار مستندات و تصاویر تأییدشده، مانند عکس‌های جلسات مذاکره، می‌تواند حسن نیت ایران را اثبات کند. همچنین، برگزاری کنفرانس‌های مطبوعاتی منظم با حضور سخنگوی باسابقه، به پاسخگویی به شبهات کمک خواهد کرد.

استفاده از رسانه‌های سوم، بی‌طرف یا متحد، یکی دیگر از راهکارهاست. همکاری با رسانه‌های مستقل جهانی و تولید محتوا برای پلتفرم‌های نوین با زبان غیررسمی و جذاب، می‌تواند نسل جوان را هدف قرار دهد. به عنوان مثال، انتشار ویدیویی تحت عنوان «۱۰ حقیقت درباره مذاکرات هسته‌ای» با زیرنویس انگلیسی می‌تواند به افزایش آگاهی کمک کند.

دیپلماسی عمومی تهاجمی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. دعوت از کارشناسان حقوق بین‌الملل مستقل برای دفاع از مواضع ایران در رسانه‌های بین‌المللی می‌تواند تأثیرگذار باشد. همچنین، ارسال مستندات دروغ‌پردازی‌ها به سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو و فدراسیون ژورنالیست‌های جهانی، از دیگر اقداماتی است که باید مد نظر قرار گیرد.

افشای اهداف پشت پرده‌ی رسانه‌های معاند با تحلیل مالی و سیاسی نیز می‌تواند به شفاف‌سازی کمک کند. انتشار گزارش‌هایی درباره حامیان مالی رسانه‌های مخالف و ساخت مستنداتی مانند «چه کسی از مذاکرات ایران می‌ترسد؟» می‌تواند افکار عمومی را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، تاکتیک «پیش‌گیری از دروغ» با پیش‌بینی و افشای اخبار دروغین قبل از انتشار، می‌تواند مؤثر باشد.

فعال‌سازی جامعه مدنی و شبکه‌های مردمی از دیگر راهکارهاست. راه‌اندازی کمپین‌های مردمی با هشتگ‌هایی خاص و هدفمند در رسانه‌های اجتماعی می‌تواند به گردآوری اخبار واقعی کمک کند. همچنین، همکاری با ایرانیان خارج‌کشور برای انتشار روایت رسمی در رسانه‌های محلی کشور‌های میزبان از اهمیت بالایی برخوردار است.

تهدید قانونی علیه رسانه‌های دروغ‌پرداز نیز باید در نظر گرفته شود. طرح شکایت در دادگاه‌های بین‌المللی و پیگیری حقوقی از طریق دادگاه لاهه یا سازمان‌های نظارتی رسانه‌ای در اروپا می‌تواند به کاهش تأثیر این رسانه‌ها کمک کند. همچنین، فشار به آگهی‌دهندگان این رسانه‌ها می‌تواند به تحریم اقتصادی آن‌ها منجر شود.

در جمع‌بندی، مثلث طلایی مقابله با دروغ شامل پیشدستی در انتشار اخبار واقعی، پاسخگویی سریع با تکذیبیه‌های مستند و تهاجم رسانه‌ای برای افشای چهره رسانه‌های معاند است. با این استراتژی، ایران می‌تواند فضای رسانه‌ای را به نفع خود مدیریت کند و هزینه دروغ‌پردازی را برای مخالفان افزایش دهد.