تغییرات اقلیمی و خشکسالی حاد در کمین شمال ایران

به گزارش پایداری ملی به نقل از تسنیم، با وجود اینکه گلستان تقریبا در شمال کشور واقع شده و از جنوب به رشته کوه‌های البرز و جنگل‌های هیرکانی و از شمال به دریای خزر منتهی می‌شود اما اقلیم خشک و نیمه خشک این استان سبب شده تا مخاطرات زیست محیطی متعددی این استان را تهدید کند.

از خشکسالی‌های مکرر و طولانی مدت تا فرسایش شدید خاک و چند سالی هم هست که پدیده ریزگردها، محیط زیست استان گلستان را تحت تأثیر قرار داده است.

شاید کمتر کسی تصورش را می‌کند این استان با بیش از 470 هزار هکتار عرصه جنگلی هیرکانی و مجاورت با بزرگترین دریاچه جهان، با پدیده ریزگردها مواجه باشد. شاید در سال‌های گذشته تعداد دفعاتی که خیزش گرد و غبار و ریزگردی که از شمال استان بلند می‌شد و حتی به گرگان می‌رسید یک تا دوبار در سال بود اما حالا این اتفاق به دفعات و با فاصله زمانی کوتاه اتفاق می‌افتد.

شمال استان به دلیل شرایط خاص اقلیمی، کاهش شدید بارش و پوشش گیاهی، فرسایش شدید خاک و غیره منشا ریزگردهاست. در کنار آن باید خلیج گرگان را که در سال‌های اخیر حال و روز خوشی نداشته و در حال خشک شدن است یا تالاب بین‌المللی گمیشان را که بخش زیادی از آن خشک را هم به آن اضافه کرد.

 کارشناسان معتقدند اگر کاری برای موضوع مقابله با بیابان زایی در استان نشود و جلوی خشک شدن بیشتر خلیج گرگان هم گرفته نشود، گلستان خیلی زود تبدیل به خوزستانی در شمال کشور خواهد شد و ریزگردها نفس اقتصاد، زندگی و معیشت مردم را خواهد گرفت.

آمارهای منابع طبیعی و آبخیزداری استان نشان می‌دهد که با وجود همه کارهایی که در این سال‌ها برای مقابله با بیابان زایی انجام شده اما همچنان 300 هزار هکتار از اراضی استان در معرض بیابانی شدن قرار دارد. از طرفی بیش از 130 هزار هکتار از اراضی استان در مناطق شمالی هم اکنون منشا ریزگردها هستند.

عبدالرحیم لطفی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در این باره به خبرنگار ما گفت: از سال 93 موضوع ورود گرد و غبار و ریزگردها و همچنین بیابانی شدن استان گلستان را مطرح کردیم اما متاسفانه به شمال استان که مساحت زیادی از اراضی آن شور است، توجهی نشد.

وی توضیح داد: در شمال استان مناطقی داریم که بارش آن کمتر از 200 میلی متراست و خشکسالی و کم بارشی سبب شده است ریزگردها در این منطقه از استان، خطر جدی‌تری برای مردم و محیط زیست باشد..

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه یکی از عوامل مهم در بروز ریزگردها در استان، دست‌کاری در طبیعت است، عنوان کرد:  منشا گرد و غبار داخلی در استان شناسائی شده است و با مطالعات انجام شده، 130 هزار هکتار از مناطق بیابانی ما در شمال استان، منشا گرد و غبار است که از آنجا خاک برداشته و به جاهای دیگر انتقال داده می‌شود.

وی افزود: یکی از معضلات ما در بیابانی شدن استان، رویه بد کشاورزی است که کشاورزی ما حفاظتی و بی خاک ورزی نیست و قطعا کشاورزی حفاظتی و بی خاک ورزی می تواند بسیار به ما در حفظ زمین و پوشش گیاهی کمک کند.

لطفی بیان داشت: در استان حدود 17 هزار هکتار طرح‌های بیابان زدایی انجام شده است که کافی نیست و باید بیشتر در احیای زمین‌های شور در استان تلاش کنیم.

وی تصریح کرد:  شمال استان خاک لس دارد و خاک لس در اثر فرسایش ریز شده و امکان چسبندگی ندارند. اگر این خاک به وسیله مالچ گیاهی در زمین چسبانده شود و به وسیله شخم و کشاورزی آزادش نکنیم، می‌توانیم در مقابل ریزگردها از آن حفاظت کنیم، در غیر این صورت با باد و طوفان سریع به حرکت درمی‌آید.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان اینکه در این شرایط تغییر اقلیم، باید خودمان را برای بارش‌های نامنظم، گرمای عجیب و سرماهای شدید آماده کنیم، گفت: مهم‌ترین اقدامی که می‌توانیم انجام دهیم حفظ و افزایش پوشش گیاهی است که از جمله در استان گیاهان شورپسند مانند سالیکورنیا می‌توانند به حفظ پوشش گیاهی این منطقه کمک کند.

وی تغییر رژیم هیدرولیکی رودخانه‌ها، انتقال آب بین حوضه‌ای بدون مطالعات کافی و همچنین کانون ریزگردها در کشورهای همسایه را از دلایل هجوم ریزگرد در استان عنوان کرد.