تجربه چینی‌ها از اینترنتی آزادتر

به گزارش پایداری ملی به نقل از پژوهشگاه فضای مجازی، به دنبال انتشار نرم‌افزار جدیدی با نام «توبر» که به مثابه VPN به کاربران چینی فرصت دسترسی به وب‌گاه‌های غیرچینی را تحت شرایط خاص می‌دهد، اندیشکده بورکینگز، گزارشی تحت عنوان «توبر، تجربه کوتاه چینی‌ها از اینترنتی آزادتر» را ارائه داده تا تلاش آمریکایی‌ها برای جلوگیری از قدرت‌گیری ضلع سوم در منازعات سایبرنتیک فضای مجازی را در دنیای گفتمان نظری خود، تداوم دهد.

پژوهشگاه فضای مجازی با انتشار این گزارش که توسط مصطفی بازوند پژوهشگر حوزه فضای مجازی گردآوری شده، تاکید کرده است که محتوای منتشر شده در این نوشتار، لزوما بازتاب دهنده دیدگاه این مرکز نیست.

هراس غربی ها از حرکت شتابان چین در فناوری های سایبری

حرکت شتابان چینی‌ها از رونوشت‌برداری صِرف از فناوری های سایبری به سوی کسب دانش و جایگاه در این عرصه، همانند در اختیار گرفتن زیرساخت‌های اینترنت و مخابرات جهانی، کشورهای غربی را نسبت به ظهور رقیبی قدرت‌مند در این میدان به هراس افکنده است.

نمونه این هراس را شاید بتوان در اقدام اخیر دولت‌های آمریکا و انگلستان در ممنوعیت استفاده از تجهیزات زیرساختی ارتباطی شرکت فناوری چینی هوآوی مشاهده کرد.

حال به دنبال انتشار نرم‌افزار جدیدی با نام «توبر» که مانند VPN به کاربران چینی فرصت دسترسی به وب‌گاه‌های غیرچینی را تحت شرایط خاص می‌دهد، اندیشکده بورکینگز آمریکا در گزارشی با عنوان «توبر، تجربه کوتاه چینی‌ها از اینترنتی آزادتر»، تلاش آمریکایی‌ها برای جلوگیری از قدرت‌گیری ضلع سوم در منازعات سایبرنتیک فضای مجازی را در دنیای گفتمان نظری خود، تداوم بخشیده است.

به باور بروکینگز، نرم افزار «توبر»، تلاش دولت چین برای کنترل اطلاعاتیِ فضای سایبری این کشور است؛ اما نه در راستای هدفی مثبت؛ بلکه «هدایت افکار عمومی» و استفاده از دستگاه عظیم تبلیغات و رسانه‌های حزبی-دولتی جهت شکل دادن به درک افراد از واقعیت؛ رویکردی که به ثبات حکومت منجر می‌شود.

VPN چینی دسترسی به فیلترهای گوگل و اینستاگرام را ممکن کرد

نهم اکتبر سال ۲۰۲۰، یکی از سازمان‌های زیرمجموعه بزرگ‌ترین شرکت امنیت سایبری چین، «Qihoo ۳۶۰» با نام «Shanghai Fengxuan»، نرم‌افزار «توبر» را منتشر کرد.

مؤسس این شرکت، کارآفرینی با نام ژو هونگی است. ژو نماینده سازمان مشاوره سیاسی مردم چین، عالی‌ترین نهاد مشاوره سیاسی چین است؛ امری که شائبه دولتی بودن توبر را افزایش می‌دهد.

این نرم‌افزار اندرویدی امکان دسترسی به محتواهای خارج از محدوده دیواره‌آتش بزرگ را برای کاربران فراهم می‌کند. محتواهایی از قبیل وب‌گاه‌های فیلترشده گوگل، یوتیوب، توئیتر، فیس‌بوک، اینستاگرام و نت‌فلیکس.

راه‌اندازی «توبر» با موجی از استقبال در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی چینی روبرو شد؛ ظرف ۲۴ ساعت اولیه، نزدیک به پنج میلیون نفر آن‌را نصب کردند.

اما چیزی از ابرازات هیجانی در مورد معرفی «توبر» نگذشته بود که کاربران چینی فهمیدند دسترسی به سرویس‌های خارجی از طریق «توبر» با اعمال محدودیت در محتوای آن‌ها همراه خواهد بود. هم‌چنین ۱۰ اکتبر یک روز بعد از معرفی، «توبر» از فروشگاه‌های اپلیکیشن ناپدید شد.

«توبر» تابع قوانین کنترل اطلاعات چین بود. براساس قوانین «توبر» در صورتی که کاربر اقدام به جستجو یا انتشار محتوایی مغایر با «هفت اصل اساسی» یا « ۹ مورد ممنوعه» کند، فعالیت‌های او ثبت و گزارش خواهد شد.

هفت اصل اساسی مجموعه دستورالعمل‌های منتشرشده توسط اداره فضای مجازی چین هستند که شاخص‌های مغایرت محتوا با قوانین را تعریف می‌کنند و ۹ مورد ممنوعه خلاصه‌ای از «مقررات اجرایی نام کاربری کاربران اینترنت» را شامل می‌شود.

از نظر برخی، «توبر» پیشرفت بزرگ چین در زمینه مدیریت اطلاعات است. «ریتا بای یونی»، خبرنگار خبرگزاری دولتی چینی «گلوبال تایمز»، با تمجید از «توبر» می گوید: اینگونه می‌توان بنگاه‌های انتشار اخبار یا تبلیغات جعلی را سانسور کرده و از سرویس‌های توئیتر، فیس‌بوک و گوگل نیز استفاده کرد.

در نقطه مقابل، افراد دیگر با توجه به الزام تایید هویت از طریق کد ملی و شماره تلفن برای استفاده از «توبر»، برخورد محتاطانه‌تری در مورد آن داشتند.

آیا مواضع خارجی چین در اینترنت بهبود می یابد؟

در بخش پایانی مقاله بروکینگز، سه مزیت «توبر» برای دولت چین اینگونه عنوان شده است:

- باز شدن هرچه بیشتر دست حزب حاکم برای پاسخ به تقاضای چینی‌ها به خصوص متخصصان جوان جهت دسترسی بیشتر به اینترنت جهانی؛

- فراهم‌سازی ابزاری دیپلماتیک برای کاهش فشارهای بین‌المللی مبنی بر بسته بودن فضای دیجیتال چین؛

- بهبود تامین منافع و مواضع خارجی چین در اینترنت آن سوی دیواره‌آتش بزرگ.

از نگاه بروکینگز معرفی چنین ابزاری نشان می‌دهد که دیواره‌آتش بزرگ می‌تواند جای خود را به «فیلتر بزرگ» بدهد و میراث اصلی «توبر» تصویری اجمالی از آینده‌ای در چین است که به زودی شاهد آن خواهیم بود.