اگرچه نتیجه نهایی انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا مشخص شده است اما نمیتوان از نقشی که توئیتر برای تأثیرگذاری بر این انتخابات ایفا کرد، غفلت کرد.
به گزارش پایداری ملی به نقل از خبرگزاری مهر، سال ۲۰۲۰ سال نقش آفرینی شبکههای اجتماعی در عرصه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود و به جرأت میتوان گفت این شبکهها در زمینه تأثیرگذاری بر افکار عمومی و جهت دهی به اذهان مردم نقش قابل توجهی ایفا کردند.
اگر در سال ۲۰۱۶ دونالد ترامپ با دسترسی غیرقانونی به پستها و اطلاعات کاربری بیش از ۸۰ میلیون کاربر آمریکایی فیسبوک از طریق شرکتی انگلیسی به نام کمبریج آنالیتیکا توانست از نظرات و دیدگاههای آنها مطلع شده و برای هر یک از آنها تبلیغات هدفمند ارسال کند، به گفته کارشناسان در سال ۲۰۲۰ شرایط به ضرر وی تغییر کرد و برخی شبکههای اجتماعی تصمیم گرفتند در قبال وی و مطالب جنجالی و دروغین ارسالی او با جدیت و سرسختی موضع بگیرند و اجازه انتشار گسترده آنها در فضای مجازی را ندهند.
محدودیتهای بی سابقه توئیتر در رابطه با انتخابات آمریکا
توئیتر در ماههای منتهی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ محدودیتهای زیادی در مورد توئیت های ترامپ اعمال کرد و بعد از برگزاری انتخابات هم توئیت های وی در مورد تقلب و کلاهبرداری در انتخابات، مشکلات رأیگیری پستی و پیروزی خودش در انتخابات را به شیوههای مختلف محدود یا به عنوان محتوای دروغین علامت گذاری کرد.
توئیتر حساب کاربری دونالد ترامپ را بارها و بارها به علت انتشار محتوای دروغین و جعلی محدود و حتی برخی پستهای وی را حذف کرده و هشدار داد که در صورت نقض سیاستهای توئیتر این کار را باز هم ادامه میدهد و سختگیری در این زمینه را بعد از پایان ریاست جمهوری ترامپ تشدید میکند.
به گفته شانون مک گریگور دانشیار دانشگاه کارولینای شمالی، در مورد ضرورت محدود کردن حساب کاربری دونالد ترامپ در توئیتر بین دانشگاهیان، روزنامه نگاران و بخش زیادی از افکار عمومی اجماع وجود داشت. در عین حال توئیتر در این زمینه بسیار سختگیرانه تر از فیسبوک و یوتیوب عمل کرد و لذا ترامپ نیز در این زمینه در واکنش به توئیتر واکنشهای تندی نشان داد.
سخت گیری درباره بازنشر محتوای به گفته توئیتر «جعلی»
شانون مک گریگور در مصاحبه با سایت ادویک گفته است: توئیتر برای مقابله با توئیت های دروغین ترامپ از روشهای فناورانه و هم از کنترلهای انسانی استفاده کرد. فیسبوک و یوتیوب برای جلوگیری از بازنشر مطالب ارسالی از طریق حسابهای ترامپ به الگوریتمهای محدودکننده یا مسدودکننده خاص متوسل نشدند، اما توئیتر بازنشر توئیت های به گفته خود جعلی ترامپ را به شیوههای مختلف محدود کرد.
سیوهوا شن استادیار دانشگاه کالیفرنیا در گفتگو با ان پی آر گفت: قدرت واقعی شبکههای اجتماعی برگرفته از گسترش و توزیع پیامهای مختلف است. توئیتر در این زمینه و برای محدود کردن میزان بازنشر پستهای ترامپ نسبت به فیسبوک بیشتر تلاش کرد تا جلوی بازنشر اخبار به گفته خود، دروغین را از طریق حساب ترامپ بگیرد.
سختگیری توئیتر در قبال پستهای ترامپ از زمان آغاز تظاهرات معترضان به قتل جرج فلوید در تابستان گذشته آغاز شده بود. ترامپ در واکنش به این اعتراضها معترضان را تهدید به واکنش خشن و اعمال زور توسط پلیس کرد. توئیتر هم در واکنش برخی پستهای ترامپ را محدود یا علامت گذاری کرد. اما فیسبوک در قبال همان مطالب سختگیری خاصی را اعمال نکرد. سکوت فیسبوک در برابر این توئیت های جنجالی ترامپ باعث شد بسیاری از شرکتهای تجاری و آگهی دهندگان ارسال تبلیغات برای انتشار در فیسبوک را متوقف کرده و از رویکرد سختگیرانه توئیتر پشتیبانی کنند.
نیمی از پستهای ترامپ در یک روز برچسب خوردند
فعالیتهای توئیتر برای محدود کردن توئیت های دونالد ترامپ در روزهای منتهی به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شدت گرفت و بررسیهای نیویورک تایمز نشان میدهد این شبکه اجتماعی در پنجشنبه منتهی به روز رأیگیری نیمی از ۱۴ پست ارسالی ترامپ را به عنوان مطالب حاوی اطلاعات گمراه کننده یا مطالب منازعه برانگیز برچسب زد.
در روز بعد یعنی جمعه نیز توئیتر از ۴۴ توئیت و ری توئیت ارسالی ترامپ ۱۵ مطلب را به شیوه مشابهی برچسب زد. در همین روزها مارک زاکربرگ مدیرعامل فیسبوک تصریح کرد که قصد ندارد مشابه توئیتر عمل کرده و به دنبال بررسی صحت و سقم ادعاهای ترامپ نخواهد بود. در روزهای بعد از برگزاری انتخابات هم توئیتر برخی توئیت های ترامپ در مورد تقلب در انتخابات را مخفی کرد و تنها در صورت کلیک بر روی متن هشدار توئیتر مشاهده این توئیت ها ممکن میشد.
توئیتر از این طریق بازنشر این مطالب و تأثیرگذاری آنها بر روی افکار عمومی را کند کرد.
ستاد انتخاباتی ترامپ مدعی شد هدف از این اقدام ساکت کردن رئیس جمهور آمریکاست اما سخنگوی توئیتر در واکنش اعلام کرد این شرکت بر علیه توئیت های حاوی مطالب دروغین موضعگیری میکند و هر مطلبی که حاوی ادعای پیروزی دروغین یا اطلاعات گمراه کننده باشد را حذف خواهد کرد.
پیش بینی میشود توئیتر بعد از پایان دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ در قبال وی همچنان بسیار سختگیرانه عمل کند و در صورت تکرار انتشار اخبار جعلی و دروغ توسط وی حساب کاربری وی را تعلیق و حتی مسدود کند.
نقش پر رنگ توئیتر در جریان انتخابات آمریکا
در همین زمینه دکتر میثم علیزاده، استاد دانشگاه هاروارد و پژوهشگر فوق دکتری «علوم اجتماعی محاسباتی» با خبرنگار مهر گفتگو کرده است. وی در این باره به مهر میگوید: توئیتر در جریان انتخابات آمریکا خیلی فعال بود. خودش را از سایر پلتفرمها جدا کرد و اقدامات موثری را به صورت شفاف انجام داد. همچنین از یک سال قبل از انتخابات هرگونه تبلیغات سیاسی را ممنوع کرد. این به این معنا نبود که یک کاربر ساده نمیتوانست درباره انتخابات حرف بزند بلکه به این معنا بود که اگر سفارشاتی که پلتفرمها برای تبلیغات از شرکتها میگرفتند، جهتگیری سیاسی داشت آن را قبول نمیکرد. این شبکه اجتماعی در واقع بخشی از درآمد خود را از این طریق حذف کرد.
وی با بیان اینکه توئیتر در زمینه مقابله با اخبار جعلی نیز پیشقدم بود و اقداماتی انجام داد، گفت: کرونا در این زمینه به پلتفرمها کمک کرد. به دلیل ابعاد و خسارات جانی که کرونا داشت، پلتفرمها دست به کار شدند و برای مقابله با اخبار جعلی اقداماتی را انجام دادند. مثلاً همین توئیتر اقدام به برچسب زنی توئیت های چند رئیس جمهور زد و اعلام کرد که مطالب این افراد درباره کرونا حاوی اطلاعات نادرستی است. این اقدام یک تابوشکنی بود از این رو که میتوان توئیت افراد مهمی مانند روسای جمهور کشورهای مختلف را مورد درست نمایی و صحتسنجی قرار داد.
علیزاده افزود: این اقدام مقدمهای شد تا توئیتر در جریان انتخابات آمریکا نیز با کمترین هزینه دست به چنین اقداماتی بزند.
وی اظهار داشت: در ابتدای امر، ترامپ موقعی که رأی گیری به صورت پستی در بسیاری از حوزههای انتخابی مطرح شد و مورد موافقت نهادهای ذیربط قرار گرفت، توئیت زد که این شیوه رای گیری باعث تقلب میشود و توئیتر هم سریع برچسب زد و اعلام کرد که این اطلاعات درست نیست. همچنین در جریان انتخابات موقعی که فردی درون خاک آمریکا میخواست توئیت های مرتبط با انتخابات و سیاست را ریتوئیت کند، توئیتر پیامی میداد مبنی بر اینکه آیا میخواهید مطلبی هم درباره چیزی که ریتوئیت میکنید، بنویسید؟ این پلتفرم از این طریق میخواست به نوعی مطمئن شود که فرد مطلب را مطالعه کرده است.
استاد دانشگاه هاروارد گفت: نتیجه مطالعهای که توئیتر در این زمینه انجام داد، نشان داد که این امر، نرخ کلیک کردن روی مطلبی که فرد میخواست ریتوئیت کند را ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داد. یکی از دلایل انتشار اخبار نادرست این بود که افراد لینک را باز نمیکردند و بدون مطالعه ریتوئیت میکردند.
آیا توئیتر نتیجه انتخابات آمریکا را تعیین کرد؟
وی در پاسخ به این پرسش مهر که اقدامات توئیتر چقدر در نتیجه نهایی انتخابات آمریکا موثر بوده است، گفت: پاسخ دادن به اینکه این اقدامات در نتیجه نهایی انتخابات آمریکا موثر بوده است یا نه خیلی سخت است. در انتخابات ۲۰۱۶ هم بحثهایی مطرح شد و گفتند که اقدامات فضای مجازی در نتیجه انتخابات تأثیرگذار بوده است اما مطالعات بعدی و جمع بندی محققان این ادعاها را رقیقتر کرد. اکنون نیز خیلی بعید میدانند که اقدامات توئیتر و سایر شبکهها بتواند اثرگذاری از جنس تغییر رأی در انتخابات آمریکا داشته باشد.
علیزاده افزود: به دلیل اینکه دادهها در اختیار محققان نیست، مطالعه با استفاده از داده روی این زمینه انجام نشده است.
وی همچنین تأکید کرد: برخی از اقدامات در توئیتر میتواند به دو قطبی شدن فضا در جریان انتخابات آمریکا دامن بزند. از سوی دیگر شاهد این نیز بودیم که میزان مشارکت در انتخابات زیاد بود. این توئیت ها و اقدامات توئیتر نظیر برچسب جعلی و نادرست زدن روی برخی توئیت ها به ویژه توئیت های ترامپ، میتواند روی افرادی که با ترامپ خیلی هماهنگ نبودند و طرفدارش نبودند نیز تأثیر گذار باشد. مثلاً فردی بوده که برنامهای برای شرکت در انتخابات نداشته اما این اقدامات در توئیتر و این توئیت ها باعث شده تحریک شود و رأی دهد.
وی با تأکید بر اینکه بحث اثرگذاری فعالیتهای آنلاین در رسانههای اجتماعی بر اتفاقات آفلاین و سطح جامعه بحث بسیار سخت و پیچیدهای است، گفت: شاید فقط ۴ یا ۵ مقاله علمی و جامع قابل استناد در کل جهان در این زمینه داشته باشیم.
این پژوهشگر و استاد دانشگاه هاروارد گفت: تئوری پردازی، نظریه و گمانه زنی زیاد بوده اما ما در دانشگاه به عنوان محقق تا چیزی اثبات نشود آن را قبول نمیکنیم.
علیزاده اظهار داشت: نظر من این است که این گونه اقدامات توئیتر بیشتر منجر به افزایش دو قطبی در جامعه آمریکا میشود. گفتمان را کمتر میکند و احتمال تنش بیشتر میشود. به ویژه اگر اخبار نادرستی که توسط توئیتر برچسب زده میشود درباره موضوعات چالش برانگیز باشد.
وی همچنین یادآور شد: مطالعهای که چنین تأثیراتی را برای مدت زمان زیاد (مثلاً چند سال) در نظر گرفته باشد، نداریم.