آینده و راهبردهای داعش با سرکرده جدید از نگاه رسانه سعودی

به گزارش پایداری ملی

این‌ سوال‌ها ذهن کارشناسان و پژوهشگران در حوزه گروه‌های افراطی را با انتصاب سرکرده جدید داعش مشغول کرده است و پاسخ به آن می‌تواند سناریوهای احتمالی درباره داعش را که تا حد زیادی مبهم است، ترسیم کند.

روزنامه سعودی الشرق الاوسط امروز سه‌شنبه با ذکر مقدمه بالا آورده است: پژوهشگران در زمینه گروه‌های رادیکالی و کارشناسان امنیتی بر این قضیه اتفاق نظر دارند که با مرگ «ابوبکر البغدادی» سرکرده قبلی داعش زمان زیادی طول می‌کشد تا این گروهک تروریستی انسجام از دست رفته خود را بازیابد .

آنها می‌گویند: احتمال می‌رود که داعش در مقطع پیش رو با ایجاد تغییراتی در دیوان امنیت عمومی خود و اعلام مجازات برخی عناصرش درصدد بهبود چهره شکست خورده خود در حفاظت از البغدادی و سخنگوی سابق این گروهک برآید.

گروهک تروریستی داعش نهم آبان ماه گذشته با انتشار یک پیام صوتی خبر کشته شدن ابوبکر البغدادی خلیفه خودخوانده این گروهک و سخنگوی آن را تأیید کرد. این گروهک تروریستی همچنین فردی را با لقب«ابو ابراهیم الهاشمی القرشی» به عنوان سرکرده جدید و جانشین البغدادی و فردی دیگری با لقب ابوحمزه القرشی را  به عنوان سخنگوی داعش و جانشین ابوالحسن المهاجر معرفی کرد.

به گزارش الشرق الاوسط، قبل از اینکه القرشی سرکرده داعش شود بر سر شمار عناصر این گروهک اختلاف نظر بود در حالی که «گنادی کوزمین» معاون نماینده دائم روسیه در سازمان ملل در آگوست گذشته شمار عناصر داعش در سوریه را قریب به سه هزار نفر خواند. گزارش‌های دیگر شمار عناصر داعش در عراق را بین یک تا سه هزار  تخمین زده است، اما گزار‌ های آمریکایی حاکی است داعش هنوز بیش از چهارده هزار تروریست و هجده هزار عضو دارد.

«عمرو عبدالمنعم» کارشناس مسائل گروه‌های رادیکال معتقد است که نظام داعش و ساختارهای داخلی آن که شامل ۱۴ دیوان است از این پس هم هرگز تغییر نخواهد کرد و مهم‌ترین آن دیوان امنیت عمومی و دیوان خدمات و اطلاع رسانی داعش است که ماموریتی مشابه کار سرویس‌های اطلاعاتی کشورها دارد.

عبدالمنعم بر اساس یافته‌های خود گفت: دیوان امنیت عمومی داعش در حال حاضر تحت بازجویی است و یکی از مسئولان ارشد آن که در درز غیرمستقیم اطلاعات به عناصر حراس الدین (شاخه القاعده در سوریه) دست داشته زندانی شده است و انتظار می‌رود که دیوان امنیت عمومی در مرحله پیش رو از نو ساماندهی شده وخبر از اعدام یکی از مسئولان آن منتشر شود تا به زعم داعش، شکست این گروهک در حفاظت از جان البغدادی جبران شود.

عبدالمنعم با اعتقاد به اینکه طبق تجربه، مرگ هر سرکرده گروه‌های جهادی تاثیرمستقیمی بر مسیر حرکت این گروه‌ها نخواهد داشت، گفت: کادر سرکرده‌های داعش کمیته موسوم به «کمیته تفویض» تشکیل دادندکه عملا کار رهبری این گروه را برعهده داشت. از همین رو البغدادی پس از شکست داعش در موصل عملکرد آن بسیار محدود و فقط در حد حضور رسانه‌ای بود، اما این کمیته سرکردگی داعش را برعهده داشت. بخصوص که دیدیم چقدر زود سرکرده و سخنگوی داعش را معرفی کرد.

بر اساس پژوهشی که توسط کارشناسان «دیده‌بان مبارزه با تروریسم الازهر» تهیه شده است، مشکلی که القرشی با آن روبه رو خواهد بود مسئله بودجه مالی این گروهک و به قول خودشان بیت المال این گروهک و خزانه آن است که در کنترل برخی سرکرده‌های داعش است و ممکن است آنها چیزی از آن را برگیرند یا از داعش جدا شوند و گروه‌های تروریستی دیگری تشکیل دهند. اتفاقی که پس از مرگ «ابومصعب الزرقاوی» و ابوحمزه المهاجر رخ داد.

گروه تروریستی داعش توسط ابومصعب الزرقاوی اردنی، سرکرده القاعده عراق، تحت عنوان  گروه «التوحید و جهاد» و به منظور مبارزه مسلحانه با ارتش آمریکا در جریان اشغال عراق در سال ۲۰۰۳  تشکیل شد.

تاریخچه استفاده تروریست‌ها از رسانه برای ایجاد رعب و وحشت هم به به ۲۲ سپتامبر ۲۰۰۴ باز می‌گردد. در آن زمان گروه التوحید و الجهاد که از پایه گذاران داعش به شمار می‌رود یکی از گروگان‌های آمریکایی خود به نام «یوجین آرمسترانگ» را مقابل دوربین سربرید. فیلم این جنایت به سرعت در اینترنت منتشر شد.

درباره احتمال اینکه داعش در مرحله پیش رو عملیات جدیدی انجام دهد تا خود را بخصوص به القاعده ثابت کند، عبدالمنعم گفت: برنامه داعش فعلا بازپس گیری اعتبار خود از آمریکا و انتقام گیری از کُردها و نیروهای دموکراتیک سوریه است. داعش، علاوه بر آن جنگ رسانه‌ای علیه عناصر القاعده و سرکرده‌های آن راه خواهد انداخت. قتل البغدادی اختلافات میان القاعده و داعش را عمیق‌تر کرد، زیرا یکی از علل مرگ البغدادی را اخبار درز شده توسط القاعده می‌دانند و راز وجود نام «حراس الدین» در داستان کشته شدن البغدادی به همین دلیل است.

در پژوهش دیده‌بان الازهر آمده است: مرگ سرکرده‌های هر گروهک تروریستی می‌تواند تاثیر مثبت یا منفی روی آن داشته باشد، زیرا عده‌ای معتقدند مرگ سرکرده یک گروهک می‌تواند به انحلال و تضعیف شدید آن منجر شود، زیرا با مرگ او عملیات‌ها هم متوقف می‌شود و بسیار از عناصر مسلح گروهک را رها می‌کنند و روحیه عناصرش شدیدا افت می‌کند و دیگر نظام و سیستم گروهک هم از ثباتی برخوردار نیست. اما عده‌ای دیگر هم معتقدند اینکه یک گروهک تروریستی احساس کند سرکرده خود رادر مسیر آرمان‌هایش از دست داده این قضیه می‌تواند عناصر بیشتری را جذب این گروهک کرده و حملات تروریستی آنها بیشتر شود.

سرتیپ «السید عبدالمحسن» کارشناس امنیتی در مصر هم معتقد است: سخنگوی جدید داعش در پیام صوتی اخیر خود خواهان پایبندی عناصر داعش به سفارش البغدادی در سپتامبر گذشته می‌شود که در آن به  «آزادسازی طرفداران داعش از زندان‌ها، استخدام هواداران جدید برای تکمیل ماموریت، تهدید مجدد آمریکا و تاکید بر ادامه نفوذ داعش در خاورمیانه و خارج آن دعوت می‌کند». این یعنی سخنگوی جدید داعش می‌خواهد روحیه عناصر داعش را برای رفع شکاف‌های متعدد در آن بالا ببرد. این یعنی شکاف در بدنه داعش خیلی عمیق و زیاد است و قدرت مالی و انسانی آن کاهش یافته از همین رو درصدد القای روحیه اعتمادبه نفس به بقایای عناصرش است. از همین رو از فتوحات خیالی در آینده سخن می‌گوید.

این کارشناس تاکید کرد: احتمالا داعش بار دیگر روی حملات شخصی یا به قول معروف «گرگ‌های تنها و هسته‌های خفته» خود برای انجام عملیات‌های فوری در کشورها اتکا می‌کند تا ثابت کند که هنوز وجود دارد و می‌تواند دست به حملات تروریستی بزند.

دیده‌بان اسلام هراسی متعلق به دار الافتاء مصر هم می‌گوید: احتمالا داعش در مقطع پیش رو دست به حملات تروریستی در کشورهای غربی می‌زند و پس از هر حمله تروریستی، یک ویدیویی را منتشر و مسئولیت حمله را برعهده می‌گیرد و حمله خود را قصاص از غرب می‌خواند و البته این حملات می‌تواند فردی یا جمعی انجام شود تا ثابت کند که داعش هنوز محکم است  و از مرگ سرکرده سابق خود متزلزل نشده است.

«عمرو عبدالمنعم» هم ادامه داد: داعش دست از سیاست سربازگیری خود از طریق اغوای جوانان در مقطع پیش رو برنخواهد داشت، بخصوص که طی سال‌های گذشته صفوف این گروهک با از هم گسیختگی روبرو شده است.

عبدالمنعم با بیان اینکه داعش با از دست دادن سخنگوی قبلی خود ضربه سنگینی خورده است، گفت: بنابراین برای اعتمادسازی مجدد توسط این گروهک به زمان نیاز است بخصوص که این گروهک از بازوهای رسانه‌ای و تبلیغاتی با ابزارهای فناوری نوین برخوردار است.

ناظران تأیید کردند که داعش از زمان فعالیت خود که در سال ۲۰۱۴ شکل گرفت، موفق به بهره‌برداری از دنیای الکترونیکی برای انتشار عملیات‌های خود و جذب هواداران از ملیت‌های مختلف از طریق اغوای آنها با اندیشه‌های این گروهک شده است.

داعش کاملاً به رسانه‌های خود متکی شده است تا ایدئولوژی خود را از طریق فضای مجازی پخش کند و هواداران داعش بیشتر وقت خود را در فضای مجازی می‌گذرانند تا حامیان جدید و عناصری را از سراسر جهان جذب کنند  داعش همچنین درباره  چگونگی ساخت مواد منفجره خانگی و اینکه چگونه با حمله‌ای را انجام بدهند بدون اینکه اطرافیانشان در آن لحظه متوجه شوند، توضیح می‌دهد.

کارشناس مصری در عین حال بازگشت داعش به قدرت کامل آن در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ را در نتیجه محاصره این گروهک و تسلط نیروهای دولتی سوریه و عراق بر مناطق عراق و سوریه بعید خواند و گفت: نیروهای دولتی و بین المللی شیوه‌های جدیدی غیر از شیوه‌های سنتی را برای جنگ بکار می‌گیرند که غلبه بر آن توسط داعش غیرممکن است، اما داعش می‌تواند با جنگ‌های چریکی و خیابانی قدرت‌های بزرگ را خسته کند. همان راهبرد قدیمی که با تربیت و بکارگیری عاملان حملات شخصی این گروهک معروف به «گرگ‌های تنها» وجود دارد.