عقب نشینی آمریکا از متهم کردن ایران

به گزارش پایداری ملی، وزارت خارجه آمریکا پس از کش و قوس‌هایی که مقام‌های آمریکایی از آن به عنوان «یکی از شدیدترین کشمکش‌های داخلی در دولت 'دونالد ترامپ'، رئیس‌جمهور آمریکا» تعبیر می‌کنند مجبور شده گزارش ارزیابی خود به کنگره در خصوص وضعیت پایبندی ایران به توافق‌های کنترل تسلیحاتی را به طرز چشمگیری تغییر دهد. 

گزارش‌ها حاکی است وزارت خارجه آمریکا در این گزارش به کنگره که ارزیابی سالانه این وزارتخانه را از پایبندی یا عدم پایبندی ایران به توافق‌نامه‌های کنترل تسلیحات هسته‌ای منعکس می‌کند مجبور شده یافته‌ ادعایی اولیه خود را به طور کامل کنار گذاشته و اعتراف کند که ایران تعهدات هسته‌ای خود ذیل یک توافقنامه کلیدی را نقض نکرده است.  

شبکه خبری ای‌بی‌سی‌نیوز به نقل از منابع آگاه گزارش داد در سند نهایی که بهار سال جاری برای کنگره ارسال شد این ارزیابی مطرح شده که ایران به تعهدات هسته‌ای خودش پایبند بوده است. 

سند مورد بحث، گزارشی با عنوان «پایبندی به توافقنامه‌ها و تعهدات در زمینه‌های کنترل تسلیحاتی، منع اشاعه و توافقنامه‌های خلع سلاح» است. طبق قانون، این سند هر ساله توسط «اداره کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا» تهیه می‌شود که ریاست آن را تا زمان پایان مجادلات بر سر این گزارش یکی از دستیاران وزیر خارجه آمریکا به نام «یالیم پابلیت» به عهده داشت.  

در پیش‌نویس اولیه این گزارش، این نتیجه‌گیری مطرح شده بود که ایران بندهای II و III معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) را که این کشور در سال ۱۹۷۰ امضا کرده نقض کرده است. 

اوایل بهار، اداره کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا این پیش‌نویس را  در میان دستگاه‌های مختلف دولت آمریکا توزیع کرد. ای‌بی‌سی‌نیوز ادعا کرده یافته‌های بخش ایران در این گزارش به تأیید دستگاه‌هایی مانند دفتر مدیر اطلاعات مالی آمریکا،  دفتر وزارت دفاع و وزارت انرژی آمریکا رسید، اما مورد تأیید بخش‌هایی دیگر واقع نشد. 

در این مقطع، با نزدیک شدن به ضرب‌الاجل ۱۵ آوریل برای تحویل گزارش نهایی به کنگره، برخی از دستیاران ارشد «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا مسئولیت گزارش را از «اداره کنترل تسلیحاتی وزارت خارجه آمریکا» گرفته و آن را به «اداره امنیت بین‌المللی و منع اشاعه» منتقل کردند. ریاست این اداره را یکی دیگر از دستیاران پامپئو به نام «کریستوفر فورد» به عهده دارد. اندکی بعد از این اتفاق، پابلیت از سمتش استعفا کرد. یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفته که او در واقع اخراج شد که بخشی از آن به دلیل سوءمدیریتش در همین گزارش بود. 

منابع مطلع گفته‌اند مجادلات داخلی بر سر این گزارش به اندازه‌ای شدید بود که گزارش نهایی توسط شورای امنیت ملی کاخ سفید رد شد و این شورا در بیانیه‌ای بی‌سابقه عدم موافقت خود را با یافته‌های این گزارش اعلام کرد. 

در نسخه نهایی و غیرعلنی این گزارش که اکنون برای کنگره آمریکا ارسال شده تنها به تلویح به «نگرانی‌هایی» درباره احتمال نقض تعهدات توسط ایران اشاره شده و برای پشتیبانی از این ادعاها هم به گزارش‌های اثبات‌نشده‌ای که رژیم صهیونیستی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران مطرح کرده استناد شده است. 

خبرگزاری رویترز در گزارشی فروردین‌ماه سال جاری به این مشاجره‌ها در دولت ترامپ بر سر این گزارش اشاره کرده بود. در آن زمان که با انتشار نسخه اولیه این گزارش مصادف بود  رویترز نوشت: «این سند بروز نگرانی در میان شماری از مقام‌های آمریکایی را به همراه داشته که معتقدند سند مذکور به دنبال سیاسی‌سازی و تحریف ارزیابی‌ها درباره ایران است.»

این خبرگزاری همچنین نوشته بود: «برخی از کارشناسان ادعا می‌کنند دولت ترامپ به دنبال براندازی نظام حاکم ایران یا زمینه‌چینی برای توجیه اقدام نظامی علیه این کشور است.»

طبق گزارش رویترز، مشاجره میان مقام‌های آمریکا روز سه‌شنبه، هنگامی اتفاق افتاد که وزارت خارجه آمریکا نسخه‌ای غیرمحرمانه از گزارش سالانه دولت به کنگره در خصوص پایبندی کشورها به توافق‌های کنترل تسلیحاتی را روی وب‌سایت خود قرار داد. این سند اندکی بعد از روی خروجی وب‌سایت وزارت خارجه آمریکا برداشته شد. منبع مورد استناد رویترز گفته سند مورد نظر حاوی ارزیابی‌هایی انحرافی درباره ایران بود. 

رویترز در آن گزارش، علی‌رغم این، توضیحات واضحی درباره اینکه «مشاجره» ادعایی میان کدام مقام‌ها یا گروه‌ها در داخل دولت ترامپ اتفاق افتاده و هر کدام چه استدلالی داشته‌اند ارائه نکرده و به توصیف کلیاتی مبهم و غیرمنسجم در این خصوص-چنانکه خواهید دید- بسنده کرده است.