شرط ایران برای حضور آمریکادر ۱+۴/برای برداشتن «گام سوم» آماده‌ایم

عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه در نشست خبری سخنگوی دولت برای اعلام گام دوم کاهش تعهدات برجامی گفت: امروز در مهلت پایان ۶۰ روز کاهش تعهدات برجامی خود قرار داریم و از آنجا که خواسته‌های ایران در خصوص برجام مبنی بر بازگشت میزان فروش نفت به پیش از خروج آمریکا از برجام اجرایی نشده است، لذا امروز گام دوم برداشته می‌شود.

وی افزود: اگر در گام اول به تعهدات خودمان در مورد محدودیت در میزان ذخایر پایبند نبودیم، در گام دوم نسبت به تعهد خودمان در سطح غنی‌سازی و غلظت آن، تجدیدنظر کردیم و عدم پایبندی خود به این تعهد را اعلام می‌کنیم.

معاون وزیر امور خارجه گفت: امروز نامه‌ای توسط آقای دکتر ظریف به خانم موگرینی نوشته شده که ارسال خواهد شد. در این نامه به صراحت بندهایی از برجام که بعد از این متعهد نیستیم و مربوط به غنی‌سازی است، اعلام خواهیم کرد و مجدداً مهلت ۶۰ روزه خواهیم داد و بعد از آن، روند کاهش تعهدات ادامه می‌یابد.

عراقچی با بیان اینکه روند کاهش تعهدات جمهوری اسلامی ایران، حرکتی در راستای حفظ برجام است نه برای از بین بردن برجام، اظهار داشت: ممکن است این روند نهایتاً به خاتمه حضور ایران در برجام منتهی شود. اگر مشارکت‌کنندگان در برجام نتوانند تعهدات خود را عملی کنند، این اتفاق می‌افتد.

وی تصریح کرد: نحوه عملکرد ما به گونه‌ای است که در مقاطع ۶۰ روزه، فرصت برای دیپلماسی، تعامل و پیدا کردن راه‌حل وجود دارد. اگر از این فرصت‌ها استفاده نشود، کسی نباید در جدیت جمهوری اسلامی ایران تردید کند. روند کاهش تعهدات در گام‌های ۶۰ روزه ادامه پیدا خواهد کرد.

معاون وزیر امور خارجه اضافه کرد: برجام سند بسیار مهمی است و ما خواهان ادامه برجام هستیم ولی خواسته‌های ما از این سند باید برآورده شود در غیر این صورت در تعهدات خود تجدیدنظر می‌کنیم. اگر کشورهای اروپایی نتوانند خواسته‌های ما را برآورده کنند، این روند ادامه پیدا می‌کند.

عراقچی گفت: طنزی اتفاق افتاده است و آمریکا که خود از برجام خارج شده است، به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مراجعه کرده و خواستار تشکیل جلسه شورای حکام برای بررسی به اصطلاح نقض برجام توسط جمهوری اسلامی ایران شده است.

وی با بیان اینکه طبق قانون، هر عضو شورای حکام می‌تواند درخواست برگزاری جلسه شورای حکام را داشته باشد، افزود: مهم این است که بقیه کشورهای عضو شورای حکام شامل کشورهای اروپایی و روسیه و چین، با آمریکا همراهی نکردند و آمریکا در حرکت خود منزوی و تنها است.

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: برآورد ما این است پس از تشکیل جلسه شورای حکام، اعضا منطق جمهوری اسلامی را خواهند شنید و خواهند پذیرفت. جمهوری اسلامی به اندازه کافی برای دیپلماسی فرصت داده است.

*شکایت ایران از آمریکا و اروپا به شورای حکام ارائه می‌شود

عراقچی بیان کرد: حرکت ایران در کاهش تعهدات، مشروع بوده و در داخل برجام انجام می‌شود و نقض برجام به حساب نمی‌آید زیرا ما از حق خودمان در برجام دفاع می‌کنیم؛ همزمان شکایت ایران از آمریکا و کشورهای اروپایی به خاطر نقض برجام به شورای حکام ارائه خواهد شد.

وی تصریح کرد: کشورهای اروپایی و آمریکا در اجرای تعهدات برجامی خود کوتاهی کردند که منجر به نقصان در تعهدات هسته‌ای ایران شد و باید این کشورها پاسخگو باشند.

معاون وزیر امورخارجه در خصوص تماس تلفنی رئیس‌جمهور فرانسه با روحانی گفت: این تماس سازنده بود و گرایش کشورهای اروپایی، روسیه و چین به پیدا کردن راه‌حل مشهود است. تمایل برای پیدا شدن یک راه‌حل وجود دارد البته به دلیل سیاست‌های آمریکا مبنی بر فشار حداکثری، کار آسانی نیست اما این اراده وجود دارد.

عراقچی اظهار داشت: در این گفتگوی تلفنی توافق شده است تا زمینه‌های دور جدیدی از گفتگوها بین طرفین ایجاد شود و بتوانیم به راه‌حلی معقول و سازنده برسیم. در کمیسیون مشترک برجام که جمعه گذشته برگزار شد، بحث‌های خوبی در این رابطه صورت گرفت و مقرر شد جلسه وزرای امور خارجه نیز برگزار شود.

وی گفت: مسیر گفتگو و دیپلماسی باز است، مهم این است که ابتکارات و راه‌حل‌هایی اندیشیده شود که خواسته‌های ایران بخصوص در حوزه نفت و بانکی برآورده شود.

عراقچی در پاسخ به سؤالی در خصوص انتقادات نسبت به اقدامات دولت در برجام، گفت: به صدای واحد در مسائل مهم کشور نیاز داریم که این صدای واحد تا الان وجود داشته و وجود دارد. البته اختلاف‌نظرها برکت خود را دارند.

وی افزود: زمانی که دیدگاه‌های مختلف ارائه می‌شود، می‌توانیم صحنه سیاسی را بهتر بشناسیم و تصمیمات درستی بگیریم و نقاط ضعف را بهتر بشناسیم.

معاون وزیر امور خارجه تصریح کرد: اختلاف‌نظرها و دیدگاه‌ها را منفی نمی‌دانم البته تا جایی که منافع ملی کشور را تحت تأثیر قرار ندهد.

عراقچی گفت: در موضوع برجام و موضوع هسته‌ای، هر زمانی که نیاز داشتیم با صدای واحد با دنیا صحبت کردیم و موضع محکم خود را نشان دهیم، الحمدالله از این موضع واحد برخوردار بودیم، نمونه‌اش همین الان است؛ زمانی که جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت وارد روند کاهش تعهدات شود، حمایت قابل توجه ملی از طرف مردم و جناح‌های مختلف داخل کشور به وجود آمد که امر مبارکی است.

وی در خصوص گفتگوی مکرون با روحانی و صحبت مجدد از مذاکره با طرف مقابل تاکید کرد: اروپایی‌ها نتوانستند خواسته‌های ما را از برجام برآورده کنند اما این بدین معنا نیست که رایزنی‌های دیپلماتیک تعطیل شده و ایده و ابتکاری وجود ندارد.

معاون وزیر امور خارجه با بیان اینکه رایزنی‌های دیپلماتیک به صورت رسمی و غیررسمی، علنی و غیرعلنی وجود دارد، اظهار داشت: ایده‌های مختلفی بین طرف‌ها در حال بررسی است و تماس‌هایی در سطوح بالا نیز گرفته می‌شود که نمونه‌اش تماس آقای مکرون با رئیس‌جمهور برای دومین‌بار طی هفته‌های اخیر است.

عراقچی تصریح کرد: ایده‌ای که مطرح است، این است که در گفتگوهایی که بین ایران و ۱+۴ وجود دارد، در صورت نیاز آمریکایی‌ها نیز حضور یابند، در صحبت‌هایی که آقای روحانی داشتند، اعلام شد از نظر ما مانعی وجود ندارد به شرط اینکه تحریم‌ها برداشته شود و ایران به شرایط قبل از تحریم‌ها برگردد.

دیگر واحد سیاسی به نام ۱+۵ وجود ندارد

وی با تاکید براینکه از نظر ما حضور آمریکا در مذاکرات ایران و ۱+۴ مشکلی ندارد، تاکید کرد: اما این موضوع به معنای تشکیل مجدد ۱+۵ نیست. از نظر ما آمریکا از برجام خارج شده است و دیگر واحد سیاسی به نام ۱+۵ وجود ندارد.

معاون وزیر امور خارجه بیان کرد: مذاکرات ما با ۱+۴ است و آمریکا به شرط برداشتن تحریم‌ها، می‌تواند در این مذاکرات حضور داشته باشد.

عراقچی با اشاره به اینکه این ایده در مذاکرات دیشب آقای مکرون و روحانی مورد بحث قرار گرفته است، گفت: امیدواریم بتوانیم در روزهای آتی روی ایده‌ها و ابتکارات جدید به تفاهم برسیم.

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر، مبنی بر اینکه پیش بینی ما نسبت به عملکرد اروپا در مدت زمان اجرای گام دوم ایران، با توجه به عدم اقدامی عملیاتی در راستای تأمین منافع ایران از سوی آنها، چیست؟ گفت: اگر اروپایی‌ها از طریق اینستکس می‌توانستند در راستای تأمین منافع ایران کاری انجام دهند ما الان در این مرحله نبودیم. علت اینکه ما گام دوم را شروع کردیم این است که طرف‌های باقیمانده در برجام نتوانستند خواسته‌های ما را تأمین کنند. به خصوص در حوزه فروش نفت و بازگشت درآمدهای نفتی که نتوانستند اقدام قابل توجهی انجام دهند.

وی افزود: اینستکس به عنوان یک گام ابتدایی برای تبادلات میان اروپا و ایران خوب است، اما هم راه اندازی آن بسیار طولانی شده و هم اینکه منابع درآمدی در این سازوکار وجود نخواهد داشت مگر اینکه طرف‌های اروپایی از ما نفت بخرند یا اعتباراتی را برای ما اختصاص دهند که تا کنون اجرا نشده است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه اینستکس به طور رسمی عملیاتی شده است، اضافه کرد: طرف ایرانی اینستکس هم با طرف اروپایی همکاری می‌کند و قواعد کاری خود را تنظیم کردند. یکی دو مورد کوچک هم به صورت امتحان سازوکار مالی در حال اجرایی شدن است.

عراقچی بیان کرد: تا وقتی که اعتبارات کافی برای اینستکس درنظر گرفته نشود از نظر ما فایده‌ای ندارد.

وی تصریح کرد: البته اهمیت سیاسی این موضوع را نباید فراموش کرد اینکه اروپایی‌ها در حال تلاش هستند تا ایران در برابر تحریم‌ها ایستادگی کند ارزشمند است ولی تا زمانیکه از لحاظ اقتصادی منافع ما را تأمین نکند برای ما کافی نخواهد بود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه گفت: کشورهای اروپایی دیگری هم به این سازوکار اضافه خواهند شد. اینکه اروپایی‌ها نتوانستند خواسته‌های ما را تأمین کنند یک سمت قضیه است و سوی دیگر آن اینکه آنها در تلاش هستند راه حلی پیدا شود تا بتوانیم به نقطه‌ای که ما مد نظر داریم برسیم.

رفت و آمدها به نتیجه نرسد «گام سوم» عملیاتی می‌شود

عراقچی افزود: به همین دلیل است که ما تبادلات، سفرها و گفتگوهای تلفنی رسمی و غیر رسمی را با آنها داریم و امیدواریم به یک راه حلی برسیم وگرنه پس از شصت روز گام سوم را هم عملی خواهیم کرد.

وی در خصوص موضوع بازسازی راکتور اراک، گفت: آنچه در گام اول و در نامه آقای روحانی به سران کشورهای باقیمانده در برجام و نامه آقای ظریف به خانم موگرینی نوشته شده این بود که این موضوع یک بحث جداگانه‌ای است و اگر کشورهای باقیمانده در برجام نتوانند به تعهدات خود برای بازسازی اراک پایبند باشند و جدول زمان بدی پیش بینی شده را اجرایی نکنند، طبیعی است که ما بر می‌گردیم و بر اساس فناوری قبلی خودمان اقدام می‌کنیم.

عراقچی اظهار داشت: پیشرفت‌های خوبی در حوزه اراک صورت گرفته است و کارگروه مشترک کشورهای خارجی به ریاست چین و انگلیس با ایران جلسات منظم و متعددی را داشتند و از قراردادهایی که باید منعقد می‌شد برخی امضا شده و برخی در حال اجرایی شدن است.

وی افزود: بنابراین به لحاظ فنی و تخصصی پیشرفت‌های خوبی داشتیم و لذا هنوز روند پیشرفت امور در اراک را رصدمی‌کنیم و فعلاً مدت زمانی را در نظر گرفتیم تا ببینیم این پیشرفت‌ها می‌تواند خواسته ما را تأمین کند یا خیر.

عراقچی با اشاره به موضوع «اینستکس» اظهار کرد: جمهوری اسلامی هیچ امیدی به هیچ کشوری نبسته است چه برسد به اروپایی‌ها و اینستکس. ولی ما از هر امکان و ظرفیتی که در شرایط تحریمی فعلی بتواند به کشور کمک کند، استفاده خواهیم کرد.

وی افزود: ما در این جنگ اقتصادی که ترامپ علیه ایران آغاز کرده است، هر مسیری و معبری که بتوانیم، برای جمهوری اسلامی ایجاد خواهیم کرد. معابر اصلی که تاکنون توانستیم ایجاد کنیم، از مسیر چین و روسیه و ترکیه و هند و همسایگان و شرکای اقتصادی جمهوری اسلامی است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه اضافه کرد: ما با همه این کشورها مسیر، باز کردیم و تعاملات اقتصادی جدید و استفاده از پول‌های محلی را تعریف کردیم.

کسی معطل اینستکس نباشد

عراقچی تاکید کرد: یکی از این ابتکارات، همکاری با اروپا و «اینستکس» است ولی به این مسیر هیچ اتکا و امیدی نداریم. به همه نهادهای اقتصادی کشور اعلام کردیم که هیچ کسی به «اینستکس» امیدی نبندد و اگر بتواند مسیری ولو باریک باز کند استفاده می‌کنیم ولی کسی نباید معطل «اینستکس» و هرکسی دیگری بماند.

وی گفت: بر اساس اصول اقتصاد مقاومتی ما باید با تکیه بر خود حرکت کرده و ابتکارات مختلف را امتحان کنیم. جمهوری اسلامی از یک عزت و حقانیتی در دنیا برخوردار است زیرا مذاکرات هسته‌ای و توافق هسته‌ای را با حسن نیت انجام داد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه ادامه داد: حرکت منطقی جمهوری اسلامی، برای دیپلماسی، فرصت ایجاد کرد و برای ما یک عزت و مشروعیت در سطح بین المللی ایجاد کرده است.

وی تاکید کرد: همه کشورها بر این مبنا با ما تعامل می‌کنند البته تحریم‌ها و فشارهای آمریکا هم مزاحمت‌هایی را به وجود آورده است.

اجازه نمی‌دهیم آمریکا به نتیجه برسد

عراقچی با بیان اینکه ما در سیاست خارجی خوب عمل کردیم و راه‌های خوبی را برای کشور گشودیم، گفت: در حوزه همسایگی حرکت‌های خوبی انجام شده است و اجازه نخواهیم داد آمریکا بتواند در فشار حداکثری خود به نتیجه برسد. ما حتماً آمریکا را با اتکا به مردم، نیروهای مسلح و ظرفیت‌های کشور در این سیاست، مأیوس خواهیم کرد.

وی در خصوص توقف نفتکش ایران توسط دولت انگلیس، افرود: نفتکش توقیف شده دارای ظرفیت یک میلیون بشکه نفت ایران بوده و بر خلاف آنچه که انگلیسی‌ها ادعا کردند، مقصد آن سوریه نبوده چرا که مقصد ادعایی آنها ظرفیت و گنجایش برای این میزان بشکه نفت را ندارد.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرد: این سوپر نفتکش ایرانی به دلیل ظرفیت یک میلیون بشکه نفت نمی‌توانست از کانال سوئز عبور کند بنابراین باید از جبل الطارق عبور می‌کرد. از آنجا که مسیر نفتکش ما آبراه‌های بین المللی بود، دولت انگلیس حق و اجازه قانونی توقیف نفتکش ایرانی را نداشت. بنابراین به نظر ما یک راهزنی دریایی صورت گرفته است.

عراقچی با بیان اینکه ما خواهان آزادسازی سریع این نفتکش هستیم، گفت: سفیر انگلستان روز پنجشنبه به وزارت خارجه احضار شد و دیروز هم برای بار دوم وی را احضار کردیم، همچینن سفیر اسپانیا را هم دعوت کردیم. بنابراین مسیر حقوقی را در این خصوص طی می‌کنیم و از طریق دادگاه و وکلای مجربی که استخدام کردیم این موضوع را در دستور کار خود قرار دادیم.

وی ادامه داد: ما برای تأمین منافع خودمان همه مسیرها را امتحان خواهیم کرد، برای استیفای حقوق خودمان از هیچ امکانی نخواهیم گذشت. امیدواریم از طریق رایزنی‌های دیپلماتیک و اگر لازم باشد اقدامات حقوقی قضیه نفتکش به زودی حل و فصل شود.

معاون وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی در مورد حضور آمریکایی‌ها در مذاکرات ایران و ۱+۴، گفت: موضع ما در خصوص این پیشنهاد کاملاً روشن است، اگر آمریکایی‌ها تحریم‌ها را بردارند می‌توانند در مذاکراتی که ما با ۱+۴ داریم، شرکت کنند.

عراقچی در مورد خواسته‌های ایران از اتحادیه اروپا، افزود: خواسته‌های ما از اروپایی‌ها و اعضای باقیمانده در برجام، خواسته‌هایی است که در بیانیه‌های مشترکی که در طول یک سال گذشته صادر کرده‌ایم وجود دارد.

وی ادامه داد: در طول یک سال گذشته پس از خروج آمریکا از برجام چهار کمیسیون مشترک تشکیل شد. دو کمیسیون با حضور وزیران امور خارجه و دو کمیسیون مشترک در سطح معاونین و مدیران.

معاون وزیر امور خارجه تاکید کرد: در همه این چهار کمیسیون، کشورهای باقیمانده در برجام متعهد شده‌اند در ۱۱ حوزه مختلف خروج آمریکا از برجام را جبران کنند که شامل حوزه‌های بانکی، نفت و گاز و پتروشیمی، حمل و نقل، تجارت، بیمه و سرمایه گذاری و … می‌باشد.

اروپایی‌ها نتوانستند خواسته‌های ما را تأمین کنند

عراقچی تصریح کرد: قرار ما با کشورهای ۱+۴ این بود که اگر در این حوزه بتوانند راه حل های عملیاتی ایجاد کنند که ایران بتواند از مزایای برجام بهره مند شود، ایران در برجام باقی خواهد ماند. از این ۱۱ حوزه کشورهای اروپایی فقط در حوزه اول که بانکداری است، راه حل عملیاتی به نام اینستکس ارائه داده‌اند که در وضعی است که الان مشاهده می‌کنیم.

وی با تاکید براینکه اروپایی‌ها نتوانستند خواسته‌های ما را برآورده کنند، گفت: اروپایی‌ها در بیانیه‌های متعدد خود را متعهد به اجرای این خواسته‌ها کرده بودند. برجام زمانی به وضعیت نرمال خود بازمی گردد که استفاده ایران از مزایای برجام تأمین شود.

پذیرش محدودیت‌های ۸ تا ۱۵ ساله به منظور اعتمادسازی بود

در ادامه عراقچی در تشریح این مطلب گفت: قسمت هسته‌ای برجام چهار رکن اساسی شامل میزان ذخایر، درصد غنی سازی، تعداد سانتریفیوژها و تحقیق و توسعه غنی سازی است، جمهوری اسلامی به منظور اعتمادسازی برخی محدودیت‌ها را به مدت ۸ تا ۱۵ سال قبول کرده است.

وی اظهارداشت: بر این اساس میزان ذخایر ایران نباید به بیش از ۳۰۰ کیلو افزایش یابد و درصد غنی سازی نیز نباید به بیش از ۳.۶۷ برسد.

معاون وزیر امور خارجه ادامه داد: در گام اول، ایران از یکی از این تعهدات خارج شد. به نظر من به هیچ عنوان عددی که در قسمت فنی وجود دارد اهمیت ندارد بلکه موضوع سیاسی و عدم تعهد ایران مهم است.

دیگر پایبند به محدودیت‌ها نیستیم

عراقچی گفت: جمهوری اسلامی ایران این دو مقوله مهم را که از تعهدات اصلی برجام است کنار گذاشته است که اهمیت سیاسی دارد و بر اساس نیازهای سازمان انرژی اتمی ذخایر اورانیوم و درصد غنی سازی افزایش می‌یابد. مته به خشخاش گذاشتن در این موضوعات چیزی را ثابت نمی‌کند. مهم این است که ما دیگر پایبند به این محدودیت‌ها نیستیم و بر اساس تشخیص و نیاز خود عمل می‌کنیم.

عراقچی افزود: با همکاری سازمان انرژی اتمی یک طرح گام به گام را تا آخر مسیر طراحی کردیم و می‌دانیم که در گام‌های بعدی چه اقداماتی را می‌توانیم انجام دهیم. وقتی که شروع به کاهش تعهدات خود کردیم تصمیم گرفتیم دو گام اول را همزمان اعلام کنیم که چه کارهایی را انجام خواهیم داد.

وی با بیان اینکه ترجیح می‌دهیم «گام سوم» را پس از پایان مهلت ۶۰ روزه اعلام کنیم، گفت: در کنار این مسیر ما رایزنی‌های دیپلماتیک خود و طراحی ابتکارات سیاسی را هم در دستور کار داریم و همزمان با هم این دو موضوع را به صورت تکمیلی با هم پیش خواهیم برد.

عراقچی تاکید کرد: سازمان انرژی اتمی آمادگی لازم برای اجرای اقدامات لازم را در هر گام دارد و طراحی‌های آن انجام شده است.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه بیان کرد: سفرهای دیپلماتیکی که پیش رو داریم از جمله سفر آقای مکرون رئیس جمهور فرانسه به ایران، وزرای امور خارجه نشان دهنده رفت و آمدهای دیپلماتیک در روزهای آینده خواهد بود.

عراقچی با بیان اینکه جلسه وزرای خارجه ایران و ۱+۴ در حال طراحی است، اظهار داشت: بنای ما با کشورهای باقی مانده در برجام این است که این نشست در ماه جاری میلادی برگزار شود. اصرار داریم که ایده‌هایی که وجود دارد و راه حل‌هایی که می‌تواند باشد در ابتدا بررسی و پخت و پز شود و به سمت عملیاتی شدن حرکت کند.

خواهان انجام سفرهای نمایشی به ایران نیستیم

وی اظهار داشت: ما خواهان انجام سفرهای نمایشی نیستیم یعنی نه خواستار سفر نمایشی به ایران هستیم و نه اینکه نمایشی به جایی سفر خواهیم کرد، بلکه خواهان سفرها و جلساتی هستیم که منجر به نتیجه شود و منجر به یک تصمیمی برای تصحیح وضع موجود در برجام شود.

معاون سیاسی وزیر امور خارجه ادامه داد: بنابراین اینکه کسی به ایران سفر کند یا ما به جایی سفر داشته باشیم فی نفسه مطلوب ما نیست بلکه باید از هر سفر نتیجه‌ای حاصل شود.

وی افزود: اینکه آنها تحریم‌ها را چگونه بر خواهند داشت شرط اول ما تحریم‌های نفتی و بانکی هست ولی بقیه تحریم‌ها را هم باید حتماً در مراحل بعدی مدنظر قرار دهند.