زیرا مستندات بالادستی استانی و ملی داریم و برای رسیدن به دریای خزر باید زیرساخت داشته باشیم. در حال حاضر موضوع پدافند غیرعامل هم در اولویت است.
به گزارش پایداری ملی، سال ۱۳۹۲ اولین راه ارتباطی کشور به شرق استان گیلان در منطقه الموت قزوین یعنی جاده قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای کلنگ‌زنی شد، اما اخیرا با ورود اداره حفاظت محیط‌زیست و طرح اشکلات زیست‌محیطی ساخت آن متوقف شده است.
ورود حفاظت محیط‌زیست
معاون عمرانی استاندار قزوین در این باره به همشهری گفت: با توجه به این‌که حفاظت محیط‌زیست به اجرای این پروژه ایراد وارد کرده پروژه متوقف شده است، البته اداره کل راه و شهرسازی باید از ابتدا مجوز اداره حفاظت محیط‌زیست را اخذ می‌کرد و سپس شروع به انجام پروژه می‌کرد، ولی ظاهرا این اتفاق رخ نداده و محیط‌زیست پروژه را متوقف کرده است. علی فرخزاد بیان کرد: اگر امکان داشته باشد که جاده موجود به نحوی اصلاح شود که پارامترهای مورد نظر ما را رعایت کند، بهتر است. اداره کل راه و شهرسازی باید مطالعات زیست‌محیطی را انجام دهد و ایراداتی را که محیط‌زیست به این مطالعات گرفته برطرف کند.
مطالعات امکان‌سنجی
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین درباره پروژه ساخت جاده قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای توضیح داد: این پروژه از جمله پروژه‌هایی است که تصمیم‌گیری و اجرای آن به سال‌های ۸۶-۸۷ برمی‌گردد، در آن زمان اقدامات اولیه انجام و تصمیم گرفته شد این پروژه اجرا شود. یکی از شروطی که برای اجرای این پروژه از بدو امر لحاظ شد، بحث انجام مطالعات ارزیابی آثار زیست‌محیطی این پروژه بود. انجام مطالعات از لحاظ مقیاس این پروژه و این‌که تمام حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، زیست‌محیطی و حتی مسائل اجتماعی و سیاسی را دربر می‌گیرد ضرورت دارد.
حسن پسندیده افزود: در بدو امر، سازمان حفاظت محیط‌زیست به موجب قانون و همچنین به موجب مصوبات شورای عالی حفاظت محیط‌زیست کشور به متولی امر که وزارت راه و شهرسازی است، ابلاغ کرده که قبل از هر گونه اجرا، مطالعات امکان‌سنجی و ارزیابی آثار زیست‌محیطی را برای انجام پروژه به اجرا برسانند، بنابراین مطالعات محیط‌زیست در چارچوب الگوی ارزیابی آثار محیط‌زیستی به لحاظ مؤلفه‌های کاملاً کارشناسی و فنی و علمی باید انجام شود.
وی با بیان این‌که اجرای این پروژه بین ۲ استان است و سازمان حفاظت محیط‌زیست تأکید دارد که مطالعه باید برای کل محور انجام شود، گفت: نمی‌توان براساس این‌که بخشی از مطالعه انجام شود یا این‌که فعلاً یک استان برای انجام کار در نظر گرفته شود اظهارنظر کرد، چون اگر این کار در یک فاز انجام شود و در حین انجام کار با مانعی مواجه شود که امکان اجرای آن میسر نباشد، کل پروژه زیر سوال خواهد رفت.
نتیجه گزارش‌ها
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین با بیان این‌که آخرین ویرایش گزارش مطالعاتی که در خصوص این پروژه تهیه شد مربوط به سال ۱۳۹۷ بود که در اختیار سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار داده شد، تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط‌زیست این مطالعات را در کمیته‌های فنی و تخصصی خود با حضور نمایندگانی از وزارت راه و شهرسازی و مشاور این پروژه بررسی کرد.
یک سری ایرادات اساسی از لحاظ مؤلفه‌های محیط‌زیستی وارد و قرار شد وزارت راه و شهرسازی این مطالعات را بررسی و بازنگری کند و پس از بازنگری، مطالعات را مجدداً در کمیته‌های تخصصی و فنی در دفتر ارزیابی زیست‌محیطی سازمان حفاظت محیط‌زیست مورد بررسی قرار دهند. پسندیده ادامه داد: اکنون منتظریم مطالعات لازم انجام شود و تا آنجا که اطلاع دارم مشاوران وزارت راه و شهرسازی در حال انجام بازنگری و اصلاحات این مطالعات هستند. وی افزود: پروژه در محدوده استان قزوین برحسب قانون متوقف است. متولیان امر هم از قانون تبعیت کردند و اجازه دادند مطالعات این پروژه نهایی شود و مجوزهای لازم را کسب کند و بعد از آن شروع به عملیات اجرایی کنند.
احتمال تغییر مسیر
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان قزوین با اشاره به این‌که مسیر دقیق جاده قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای پس از انجام مطالعات زیست‌محیطی مشخص می‌شود و ممکن است مسیر آن عوض شود، گفت: ممکن است براساس مطالعات و بررسی‌هایی که صورت می‌گیرد گزینه‌های مختلفی پیشنهاد شود. پیشنهاد اولیه مشاور این بود که از مسیر موجود حداکثر استفاده شود و تعریض صورت بگیرد. این امر مورد تأکید سازمان حفاظت محیط‌زیست هم هست، اما چون وزارت راه و شهرسازی اصرار بر بررسی مجدد سایر گزینه‌ها دارد قطعاً آن مؤلفه‌ها هم مجدداً بررسی می‌شود.
پسندیده تصریح کرد: مطالعات نشان می‌دهد که فرصت‌ها، تهدیدها و نقاط ضعف و قوت این پروژه چیست و براساس آن یک خروجی به ما می‌دهد که اساساً از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی اگر قرار است جاده جدیدی درست شود، آیا به صرفه است یا نه؟ ممکن است نتیجه این باشد که در همین مسیر موجود اصلاحاتی انجام شود. باید نتایج تخصصی و نتایج مطالعاتی ما را به یک تصمیم واحد برساند.
افزایش ظرفیت دسترسی راه‌ها
مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین در پاسخ به این سوال که آیا ساخت جاده قزوین به کلاچای متوقف شده است، گفت: اجرای طرح قزوین به کلاچای کاملا متوقف نشده است اما به کندی پیش می‌رود تا تعیین تکلیف شود. مسعود حق‌لطفی یادآور شد: تاکنون برای اجرای این طرح ۴۱ میلیارد تومان هزینه شده و صلاح نیست کار در این مرحله متوقف شود، زیرا مستندات بالادستی استانی و ملی داریم و برای رسیدن به دریای خزر باید زیرساخت داشته باشیم. در حال حاضر موضوع پدافند غیرعامل هم در اولویت است. باید ظرفیت دسترسی راه‌ها بیشتر شود تا در مواقع بحرانی یا ترافیک بالا بتوان از جاده‌های دیگر ارتباط چند استان به‌ویژه پایتخت را به شمال کشور میسر کرد. توجه به دغدغه محیط‌زیست هم مهم است که برطرف شود و ما نمی‌خواهیم با ساخت جاده به محیط‌زیست آسیب برسانیم.
وی توضیح داد: در حوادث سیل امسال در شمال کشور که محورهای مواصلاتی از جمله جاده چالوس و هراز مسدود شد، اهمیت دسترسی از مسیرهای دیگر دوچندان بروز کرد و از جاده قزوین به رشت استفاده شد. در صورت وجود جاده‌ای مناسب مانند قزوین به کلاچای این مسیر هم می‌توانست دسترسی هموطنان را به شمال کشور میسر کند.
مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین افزود: چون جاده در بستر زمین ساخته می‌شود تخریب و آسیب‌هایی دارد اما باید کمترین تخریب را داشته باشیم. هم ساخت جاده و هم نگهداری محیط‌زیست وظیفه ماست و نمی‌خواهیم با ساخت جاده به محیط‌زیست آسیب برسانیم. به همین دلیل تلاش می‌کنیم با استفاده از دیدگاه کارشناسان محیط‌زیست مراقب منابع طبیعی هم باشیم.
تذکر به پیمانکاران
حق‌لطفی در پاسخ به این سوال که گاهی برخی پیمانکاران در اجرای طرح‌ها به محیط‌زیست اهمیت نمی‌دهند و به دلیل صرفه‌جویی در هزینه‌ها موجب تخریب رودخانه‌ها و منابع طبیعی می‌شوند، گفت: گاهی این تخریب اجتناب‌ناپذیر است مانند وقتی که انفجار صورت می‌گیرد مقداری سنگ و لاشه وارد رودخانه‌ها و منابع طبیعی می‌شود که جمع‌آوری آنها گاهی غیرممکن است. با این همه ما مجریان طرح را موظف کرده‌ایم تا از ریختن سنگ و خاک در بستر رودخانه خودداری کنند. در این زمینه چند پیمانکار تذکر گرفتند تا بستر رودخانه‌ها و محیط‌زیست را تخریب نکنند.
وی مهمترین ویژگی ساخت جاده رحیم‌آباد به کلاچای را صرفه‌جویی در مصرف سوخت و کاهش زمان دانست و اظهار کرد: این مسیر ۱۴۵ کیلومتر از قزوین تا رودسر است که نسبت به مسیر جایگزین ۱۰۰ کیلومتر کمتر می‌شود و از نظر زمانی هم حداقل یک ساعت و نیم زودتر به مقصد می‌رسیم. در سال اول پیش‌بینی می‌شود حدود ۵۰ میلیون لیتر مصرف بنزین کم شود.
درباره جاده قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای
جاده قزوین ـ رحیم‌آباد ـ کلاچای با عرض ۲۰/۱۱ متر، نخستین راه ارتباطی کشور به شرق استان گیلان خواهد بود. طول مسیر این پروژه حدود ۱۴۵ کیلومتر است و ۷۰ کیلومتر آن در استان قزوین قرار دارد. مسیر اصلی این پروژه از مقابل دانشگاه آزاد قزوین آغاز شده است و با عبور از روستاهای باراجین، میزوج، ورتوان و موشقین به سمت رودخانه شاهرود می‌رود و پس از عبور از روی آن وارد دره هیر و ویار می‌شود.
این پروژه در مرز استان گیلان پس از عبور از تونل ۲ کیلومتری وارد دره منتهی به سه‌راهی گرماب‌دشت می‌شود و به موازات رودخانه پل رود پس از روستای لات به‌صورت کنارگذر از غرب رحیم‌آباد می‌گذرد و به ورودی کلاچای از سمت غرب ختم می‌شود. ساخت قطعه دوم از مسیر قزوین ـ کلاچای به طول ۲۶ کیلومتر انجام شده و ۹ کیلومتر مسیر از قزوین به روستای میزوج در مراحل پایانی است.
در طول مسیر پروژه قزوین ـ الموت ـ کلاچای در استان قزوین یک دستگاه تونل بزرگ، ۲ دستگاه تونل کوچک، ۳ دستگاه پل بزرگ و چندین دستگاه پل کوچک وجود دارد. همچنین این پروژه دارای ۲ پل با شرایط خاص، ۵۶ پل آب‌رو و بیش از ۶ هزار متر دیوار حائل است. این پروژه پس از چند سال و هزینه شدن بیش از ۴۱ میلیارد تومان در حال حاضر به دلیل نداشتن پیوست زیست‌محیطی و برخی ایرادات فنی و کارشناسی اعلام‌شده از سوی محیط‌زیست با توقف نسبی روبه‌رو شده و در انتظار تصمیم مسئولان استانی و کشوری برای ادامه یا توقف پروژه است.
با بهره‌برداری از جاده قزوین به کلاچای بدون شک شاهد کاهش شدید بار ترافیکی در کریدورهای جنوب، مرکز و شرق کشور به شمال و شمال غربی کشور شامل جاده‌های چالوس، هراز، آزادراه و مسیر قدیم قزوین ـ رشت خواهیم بود.