معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این‌که مطالعه برای احداث ۱۰۰ سد در حال انجام است، گفت: در حال حاضر ظرفیت مخازن سدها ۵۰ میلیارد مترمکعب است و هرچه سد جدید احداث شود، ظرفیت هم بالا می‌رود.
به گزارش پایداری ملی، قاسم تقی‌زاده خامسی در نشست خبری که امروز برگزار شد، با بیان این‌که ۶۱ درصد ایران اقلیمی خشک یا نیمه‌خشک دارد، اظهار کرد: این نوع اقلیم همیشه با خشکسالی‌های طولانی و ترسالی‌های ناگهانی همراه است. سال ۱۳۹۷ خشک‌ترین سال ۵۰ سال اخیر و سال جاری ترترین سال ۵۰ سال اخیر محسوب می‌شود و این نشان می‌دهد که کشور دچار تغییرات اقلیمی شده است.
استفاده از آب قابل برنامه‌ریزی
وی با تاکید بر این‌که نه سال‌های پر آب ما را هیجان‌زده کند و نه سال‌های کم‌آب باید ناامیدمان کند، اظهار کرد: باید از آب قابل برنامه‌ریزی استفاده کنیم و مصرف کنندگان باید در این مورد با یکدیگر توافق کنند. به عبارت دیگر زمانی که ترسالی رخ می‌دهد باید آب را نگه داشت و به آب برنامه‌ریزی اضافه کرد.
تقی‌زاده خامسی با تاکید بر این‌که سیل از موضوع تنش آبی کم نمی‌کند، اظهار کرد: تنش آبی شامل دو محور تأمین و توزیع آب می‌شود. امسال وضعیت تأمین آب بهتر است، اما در زمینه‌ی آبرسانی مشکلات همچنان پابرجاست و امیدواریم با اعتباراتی که امسال تخصیص داده شده بخشی از این مشکلات برطرف شود.
حدود ۹۰ درصد آب در کشاورزی مصرف می‌شود
وی با بیان این‌که با بیان این‌که هفت درصد آب ایران در بخش شرب مصرف می‌شود، گفت: این در حالی است که حدود ۹۰ درصد آب کشور در کشاورزی مصرف می‌شود و باید در این حوزه صرفه‌جویی صورت گیرد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا اظهار امیدواری کرد: با هماهنگی وزارت نیرو، وزارت کشور و محیط زیست مساله زیرکشت حل شود.
تقی‌زاده خامسی تاکید کرد: نمی‌توانیم در منطقه‌ای که آب شرب شهروندان و روستاییان دچار مشکل است اجازه دهیم که کشت برنج انجام شود.
مخازن سفره‌های زیرزمینی ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری دارد
وی در ادامه با تاکید بر این‌که منابع آبی کشور محدود است، اظهار کرد: مخازن سفره‌های زیر زمینی آبی کشور ۱۳۰ میلیارد مترمکعب کسری دارد و این میزان کسری با یکسال بارندگی تأمین نمی‌شوند، زیرا ما حدود ۱۰ سال خشکسالی داشتیم.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با اشاره به بارندگی‌های اخیر کشور، ادامه داد: ما به دلیل بارندگی‌ها ۷۶ میلیارد مترمکعب ورودی آب داشتیم، اما همه این میزان را نتوانستیم نگه داریم.
تقی‌زاده خامسی اضافه کرد: بخشی به تالاب‌ها و بخشی به دریاها رفته است. مخازن سدها می‌تواند کلاً ۵۰ میلیارد مترمکعب آب نگه دارند که از این میزان ۲۰ درصد آن برای سیلاب‌های احتمالی خالی نگه داشته می‌شود.
وی با تاکید بر این‌که نمی‌توان وضعیت آب و هوا را پیش‌بینی کرد، گفت: پیش‌بینی وضعیت آب و هوا ۱۰ روزه بوده و در این بازه زمانی قابل اتکاء است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این‌که ذینفعان توقع دارند وزارت نیرو آب را در اختیار آنان قرار دهد، اظهار کرد: این در حالی است که ما افقی از آینده نداریم، هیچکس نمی‌تواند به صورت مستند بگوید که سال آینده خشک است یا تر و ما مجبوریم تا به عدد قابل اتکاء برای سال آینده نرسیده‌ایم آب را نگه داریم.
تقی‌زاده خامسی تاکید کرد: از همه ذینفعان تقاضا داریم به هشدارهای مدیران آب در استان‌ها توجه کنند و اجازه دهند بر پایه آب برنامه‌ریزی شده برنامه‌ریزی کنیم.
وی در ادامه با اشاره به اقداماتی که در سال‌های بعد از انقلاب اسلامی انجام شده است، گفت: در ابتدای انقلاب، ۱۲ درصد روستاها آب پایدار داشتند که این میزان در حال حاضر به ۷۵ درصد رسیده است. در ابتدای انقلاب حدود ۲۷ تصفیه‌خانه آب داشتیم که این تعداد در حال حاضر به ۱۴۲ تصفیه‌خانه رسیده است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا ادامه داد: همچنین تعداد تصفیه‌خانه‌های فاضلاب چهار عدد بود که اخیراً ۲۲۱ امین تصفیه‌خانه به بهره‌برداری رسید. در دولت فعلی حدود شش میلیون نفر در روستاها به آب پایدار دسترسی پیدا کردند.
تقی‌زاده خامسی با بیان این‌که در دولت دوازدهم هفته‌ای به ۳۲ روستا آبرسانی می‌شود، افزود: مصرف آب شرب در شهرها و روستاها هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب است که می‌تواند چهار میلیارد و نیم پساب داشته باشد و ما حدود یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون پساب تولید می‌کنیم و قصد داریم این میزان را به صنعت واگذار کنیم.
وی با اشاره به برنامه ششم توسعه، اظهار کرد: طبق این برنامه بخش آبخوان بخش کشاورزی از ۱۲۰۰ به ۲۲۰۰ میلیون مترمکعب می‌رسد و سایر پساب‌ها که در روستا قرار دارند فرآیند سختی دارند و ترجیح می‌دهیم بخش خصوصی وارد این حوزه شود.
۳۲۰ هزار حلقه چاه غیرمجاز در کشور وجود دارد
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در ادامه با بیان این‌که به طور کلی حدود ۸۰۸ هزار حلقه چاه در کل کشور وجود دارد اظهار کرد: ۳۲۰ هزار حلقه غیرمجاز است و کل برداشت آب به صورت مجاز، ۴۹ میلیارد مترمکعب و به صورت غیرمجاز ۷.۳ میلیارد مترمکعب است.
تقی‌زاده خامسی با تاکید بر این‌که آبخوان‌های زیرزمینی در خطر هستند، ادامه داد: یکی از برنامه‌های وزارت نیرو این است که چاه‌های غیرمجاز تعیین تکلیف شود، البته از ۳۲۰ هزار چاه غیرمجاز ۲۲۰ هزار چاه زیر ۲۰ متر است و برداشت قابل توجهی از آنها صورت نمی‌گیرد.
وی با بیان این‌که برداشت غیرمجاز از ۹۷ هزار چاه باید تعیین تکلیف شود، گفت: باید نسبت به چاه‌های پرمصرف غیرمجاز تعیین تکلیف صورت بگیرد، زیرا امسال که در خشکسالی نیستیم بهترین زمان برای این کار است.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با تاکید بر این‌که موضوع چاه و آب با معیشت مردم سروکار دارد، توضیح داد: برخورد پلیسی با مردم جواب نمی‌دهد و حتماً باید با مذاکره باشد. با راه‌اندازی بازار آب می‌توانیم کاری کنیم که مردم در تنگنا قرار نگیرند.
به گفته تقی‌زاده خامسی نیمی از چاه‌های غیرمجاز در مازندران، گیلان و آذربایجان غربی قرار دارند.
وی در ادامه با انتقاد از گسترش صنایع آب‌بر در استان‌هایی که با چالش آبی درگیر هستند، عنوان کرد: درخواستی است مبنی بر این‌که ۷۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریای عمان به سه استان خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان منتقل شود.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا ادامه داد: هزینه این کار ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بوده و مقرون به صرفه نیست. در این سه استان سالانه ۱۱ میلیارد مترمکعب آب مصرف می‌شود که اگر ۱۰ درصد صرفه‌جویی شود به یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون می‌رسد.
احداث ۱۰۰ سد در حال مطالعه
تقی‌زاده خامسی در ادامه با بیان این‌که ظرفیت مخازن سدهای کشور ۵۰ میلیارد مترمکعب است، اظهار کرد: احداث ۱۰۰ سد در حال مطالعه است و هر میزانی که سد احداث شود ظرفیت هم افزایش خواهد یافت.
وی با تاکید بر این‌که احداث سد نیاز به اعتبار به اعتبار و زمان دارد، گفت: اگر در همین وضعیت باشیم و بتوانیم سیلاب را پیش‌بینی کنیم، می‌توانیم آن را مدیریت کنیم.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این‌که چرخه برای نخستین‌بار پیک لحظه‌ای ۸۳۰۰ را تجربه کرد، اظهار کرد: این موضوع در ۱۰۰ سال اخیر اتفاق نیفتاده بود. بارندگی‌های اخیر باعث شد برخی سدها، سه مرتبه پر و خالی شوند، اما طوری برنامه‌ریزی شد که حتی به یک نفر هم خسارت جانی وارد نشد.
تقی‌زاده خامسی به این سوال که آیا برای سد ۱۰۰ مذکور اعتبار خاصی در نظر گرفته شده است، پاسخ داد: اعتبار معمولی که هرساله اختصاص می‌یابد در نظر گرفته شده است.
کاهش تعداد شهرهای درگیر با تنش آبی
وی با بیان این‌که در سال ۱۳۹۷، ۳۳۶ شهر در تنش آبی بودند، اظهار کرد: در این سال ۳۵ میلیون نفر با تنش آبی درگیر بودند. امسال بارندگی‌هایی که صورت گرفت تقریباً ۱۰۰ شهر از تنش آبی خارج شدند و تعداد شهرهایی که با تنش آبی درگیر بودند به ۲۳۳ شهر با جمعیت ۲۸ میلیون نفر کاهش پیدا کرد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا از تخصیص ۱۰۰ میلیون یورو برای آبرسانی به روستاها خبر داد و گفت: امسال بیشتر مسأله‌ی آبرسانی مطرح است و از نظر تأمین آب مشکلی وجود ندارد. در این راستا ۱۰۰ میلیون یورو برای آبرسانی به روستاها و ۵۰ میلیون یورو برای مقابله با تنش آبی در نظر گرفته شده است.
آخرین وضعیت برداشت ایران از رودخانه هیرمند
تقی‌زاده خامسی در ادامه با اشاره به وضعیت مذاکره با افغانستان در مورد رودخانه هیرمند، اظهار کرد: معاهده‌ای بین ایران و افغانستان در سال ۵۱ امضا شد که طبق آن ایران در سال‌های نرمال اجازه دارد ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب از هیرمند برداشت کند. پس از آن کمیسیون حدود ۲۰ جلسه داشت که در هیچکدام برای عملیاتی کردن این معاهده به جمع‌بندی نرسیدند.
وی ادامه داد: ایران و افغانستان درباره میزان آبی که ایران برداشت می‌کند توافق ندارند و برای مثال در حالی که افغانستان می‌گوید ایران سه میلیارد مترمکعب آب برداشت می‌کند ایران رقم ۳۰۰ میلیون مترمکعب را مطرح می‌کند.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا ادامه داد: در این راستا در آخرین جلسه قرار شد دو طرف ابزاری نصب کنند که بتوانند آب خروجی را اندازه‌گیری کنند. همچنین قرار شد در مورد مرکز تحقیقات آب که پیش از این بنا بود ساخته شود صحبت‌هایی صورت بگیرد.
آخرین وضعیت انتقال آب از دریا به استان‌های کم‌آب
تقی‌زاده خامسی در ادامه با بیان این‌که بحث انتقال آب از خزر، عمان و خلیج فارس به استان‌های کم‌آب اخیراً مطرح شده است، گفت: اگر طرح قابل توجیحی ارائه شود، وزارت نیرو از آن استقبال می‌کند، اما دولت نمی‌تواند تضمینی برای خرید آب بدهد.
وی با تاکید بر این‌که برای اجرای این طرح همه مسائل زیست محیطی باید رعایت شود، ادامه داد: انتقال آب به سیستان و بلوچستان، یزد، خراسان و غیره مطرح شده است، اما دولت تضمینی برای خرید نمی‌دهد.
تقی‌زاده خامسی در مورد انتقال آب خزر به سمنان نیز توضیح داد: این بحث هنوز به نتیجه نرسیده و نهایی نشده است. باید به این توجه کرد که اکثر آب شیرین کن‌ها وارداتی هستند و با توجه به قیمت ارز، قیمت تمام شده آب بسیار بالا می‌رود.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا با بیان این‌که بخش صنعت می‌تواند برای انتقال آب از خلیج فارس، دریای عمان یا خزر به صورت اقتصادی عمل کند، تصریح کرد: اما این موضوع در کشاورزی و آب شرب توجیه ندارد.
لایروبی همه رودخانه‌ها اقتصادی نیست
وی در ادامه در مورد لایروبی سدها و رودخانه‌ها اظهار کرد: طی سه سال گذشته به طور کلی ۱۲ درصد از اعتباری که برای این محصول در نظر گرفته شده تخصیص داده شده است.
تقی‌زاده خامسی با تاکید بر این‌که لایروبی در همه جا اقتصادی نیست، توضیح داد: در هیچ جای دنیا سدها را لایروبی نمی‌کنند و لایروبی همه رودخانه‌ها هم جواب نمی‌دهد و گاهی تأثیر معکوس می‌گذارد.
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا از مذاکره با یک شرکت خارجی برای لایروبی کارون خبر داد و گفت: برای لایروبی کارون به صورت اختصاصی با یک شرکت خارجی در حال مذاکره هستیم و برای لایروبی اروند هم با عراق مذاکره می‌کنیم.
موافقت قوه قضائیه با پاکسازی حاشیه رودخانه‌ها
وی با اشاره به پاکسازی حاشیه رودخانه‌ها اظهار کرد: قوه قضائیه حمایت کامل خود را از پاکسازی حاشیه رودخانه‌ها و جلوگیری از ساخت‌وساز غیرمجاز اعلام کرده است.
تقی‌زاده خامسی با بیان این‌که حریم و بستر رودخانه دو موضوع مختلف از یکدیگر هستند، ادامه داد: در بستر هر رودخانه اجازه انجام هیچ ساخت‌وسازی داده نمی‌شود، اما می‌توان حریم را تعریف کرد و بر مبنای آن ساخت‌وساز انجام داد.
طرح آمایش بر محور آب در انتظار سازمان برنامه
وی در مورد آخرین وضعیت طرح آمایش بر محور آب گفت: سازمان برنامه و بودجه قرار بود این موضوع را مطالعه و تا اول تابستان ارائه دهد، اما هنوز اقدامی نکرده است. این طرح باید آماده شود و همه دستگاه‌ها ملزم شوند آن را رعایت کنند.
تقی‌زاده خامسی با بیان این‌که وزارت نیرو هنوز نتوانسته است روی اعداد پایه با ذینفعان به توافق برسد، اظهار کرد: با توافقی که در کارگروه سازگاری با کم‌آبی صورت گرفته امیدوارم سرانجام به اعداد پایه برسیم.
به گفته وی یکی از مشکلاتی که وزارت نیرو با آن مواجه است این است که درخواست تخصیص آب از سوی استانداران بسیار فراوان است.
جزئیات راه‌اندازی بازار آب
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در ادامه با اشاره به راه‌اندازی بازار آب، اظهار کرد: همواره بیشترین مصرف در حوزه کشاورزی بوده و مصرف آب شرب و صنعت نیز با افزایش جمعیت افزایش یافته و نیاز به توسعه دارد.
تقی‌زاده خامسی ادامه داد: برای تأمین این توسعه پیشنهاد انتقال آب از طریق دریا و تأمین آب جدید مطرح می‌شود که بسیار گران و پرریسک است.
وی در مورد راه‌اندازی بازار آب توضیح داد: برای تأمین آب شرب و صنعت و تغییر نوع مصرف از کشاورزی به دو حوزه مذکور باید مکانیزمی تشکیل شود که این انتقال آب صورت بگیرد، در واقع بازار آب اجازه می‌دهد مناطق مختلف نیاز خود را از منابع محلی و داخلی تأمین کند. یعنی می‌توانند بخشی از آب را داخل بازار به فروش برسانند یا بخشی از آن را به صورت مجازی در جایی به نام بانک سرمایه گذاری کنند.
ابلاغ شیوه واگذاری پساب شهرها
معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا از ابلاغ شیوه واگذاری پساب شهرها در هفته جاری خبر داد و گفت: بخش خصوصی از این استقبال می‌کند و صنعت می‌تواند از آن به خوبی بهره‌برداری کند.