واعظ زاده: الگوی پیشرفت می‌تواند به انسجام بخشی جامعه کمک کند

به گزارش پایداری ملی، صادق واعظ‌زاده رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در هشتمین کنفرانس الگوی پیشرفت اظهار داشت: پس از فراخوان مقام معظم رهبری برای مشارکت مراجع رسمی و صاحب‌نظر در تکمیل و ارتقاء الگوی پیشرفت نظرات زیادی به مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت رسیده و می‌رسد و در فرآیند بهره‌برداری قرار می‌گیرد. 

وی ادامه داد: در میان این نظرات دو سوال مهم همچنان تکرار و تاکید می‌شود که سوال اول از ضرورت تهیه الگو است؛ این سوال از ابتدای طراحی الگو مطرح بوده و به آن پاسخ داده شده است اما چون سوال تکرار می‌شود به جنبه دیگری از این ضرورت که همان انسجام‌بخشی به تصمیمات برنامه‌ای کشور است اشاره می‌شود. 

وی ادامه داد: انسجام و هماهنگی تصمیمات کلان و برنامه‌ای در سطح ملی یک ضرورت جدی برای پیشرفت کشور است و الگوی پیشرفت باید و می‌تواند به این انسجام‌بخشی کمک کند. 

واعظ‌زاده گفت: یکی از مشکلات کشور عدم انسجام و هماهنگی میان این تصمیمات است؛ بسیاری از تصمیمات بدون ارتباط با اسناد بالادستی و بدون اسناد پایین‌دستی اتخاذ می‌شوند و همه قوانین برنامه‌ای منطبق بر سیاست‌های کلان کشور تهیه نشده‌اند. 

وی اظهار داشت: بعضی برنامه‌های پر هزینه و طولانی‌مدت کشور بدون پشتوانه‌ای در اسناد بالادستی تهیه و اجرا می‌شود که فارغ از خوب یا بد بودن برنامه، موجب عدم انسجام تصمیمات برنامه‌ای کشور است. مسکن مهر و طرح تحول سلامت از این گونه تصمیمات بود که علی‌رغم مصارف چند ده هزار میلیارد تومانی، پشتوانه‌ای در برنامه‌های توسعه پنج ساله کشور نداشت و به همین علت با تغییر شرایط، تأمین منابع آن‌ها با مشکل مواجه شد.

واعظ زاده خاطرنشان کرد: سیاست‌های کلان کشور باید اساس برنامه‌های توسعه کشور باشد و هیچ طرح یا برنامه‌ای نباید خارج از شمول برنامه‌های بلندمدت کشور به انجام برسد. الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت سند بالادستی همه استاد برنامه‌ای کشور است و در درجه اول سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی و برنامه‌های توسعه بلندمدت کشور را منسجم و هماهنگ می‌کند. انسجام‌بخشی تصمیمات برنامه‌ای کشور نیاز به یکپارچه‌سازی و هماهنگی نظام تصمیم سازی و تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی در چارچوب قانون اساسی دارد. برای این منظور احتیاجی به اصلاح قانون اساسی نیست. قانون اساسی از ظرفیت لازم برای این تجدید ساختار برخوردار است. الگوی پیشرفت لازمه این انسجام‌بخشی است.

رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در ادامه با بیان اینکه مسئله دوم اجرای الگوی پیشرفت است تصریح کرد: این مساله  به‌درستی مطرح می‌شود که تجربه خوبی از اجرای استاد برنامه‌ای در جمهوری اسلامی در دست نیست. اسناد کلان برنامه‌ای غالباً به میزان مورد انتظار اجرا نشده است. حتی بعضاً برآورد دقیقی از میزان اجرا یا عدم اجرای آن‌ها در دست نیست. یکی از نگرانی‌های بزرگ آن است که الگوی پیشرفت هم به همان سرنوشت دچار شود و اجرا نشود. بعضی منتقدان این خطر را آن‌قدر جدی می‌بینند که معتقدند از خیر الگو بگذریم و سندی اجرا نشده بر اسناد برنامه‌ای کشور نیفزاییم. حتی معتقدند کشور اصولاً توانایی اجرای چنین الگویی را ندارد زیرا موانع و مشکلات اولیه‌ای وجود دارد که تا مرتفع نشوند الگو قابل اجرا نخواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه این نگرانی جدی است گفت: اما با کنار گذاشتن الگوی پیشرفت و برنامه‌های بلندمدت، مشکل حل نمی‌شود. مشکل عدم اجرای اسناد را باید حل کرد. درست است که استاد برنامه‌ای مثل سند چشم‌انداز بیست ساله، سیاست‌های کلی نظام و برنامه‌های پنج ساله توسعه کشور به نحو قابل قبول اجرا نشده است؛ اما تسلیم شدن به این واقعیت تلخ به معنی کنار گذاشتن آینده‌نگری و تدبیر در اداره کشور است.

واعظ زاده ادامه داد: باید از اجرای نامطلوب اسناد برنامه‌ای کشور عبرت بگیریم و الگوی پیشرفت را به‌درستی اجرا کنیم. برای این منظور اولاً الگو باید قابل اجرا باشد. لذا مسائل اساسی کشور و قابلیت‌های ملی و موقعیت جهانی و خیلی ملاحظات دیگر در طراحی آن در نظر گرفته شده است. ثانیاً زمینه‌های روحی و روانی و اجتماعی لازم برای اجرای الگو باید فراهم شود و ضمانت‌های حقوقی قوی برای اجرای الگو در خود الگو پیش‌بینی شود. ازجمله نسبت الگو به عنوان سند بالادستی سایر اسناد برنامه‌ای از نظر حقوقی مشخص شود. ثالثاً در عمل نیز اجرای الگوی پیشرفت، رعایت سیاست‌های کلان و اجرای برنامه‌های توسعه یک مجموعه اقدامات منسجم و هماهنگ را تشکیل دهند. رابعاً فرآیند پایش و نظارت الگو قبلاً طراحی و ایجاد شود و از روز اول ابلاغ الگو به‌طور دقیق و کارآمد آغاز شود و دائماً بازخورد لازم را برای حفظ انسجام و هماهنگی اقدامات تولید کند.

وی اظهار داشت: مهم‌تر از همه باید جدیت کافی در اجرای الگو در همه سطوح به‌ویژه در سطح ارکان نظام به وجود بیاید. اجرای تصمیمات برنامه‌ای بلندمدت کار دشواری است. این تصمیمات مثل داروی تلخ است که درمان و سلامتی می‌آورد. باید سختی اجرای آن‌ها را تحمل کرد تا نتایج شیرینش ببار بیاید. متأسفانه جامعه ما دیدی کوتاه‌مدت پیدا کرده و غالباً به دنبال آن است که مشکلات موجود را با راه‌حل‌های فوری و کوتاه‌مدت حل کند. غافل از اینکه خیلی از مشکلات، ریشه‌های عمیق دارد و بنابراین راه‌حل‌های اساسی و درازمدت لازم دارد. صبر و تحمل جامعه برای به یار نشستن تدابیر بلندمدت کم شده است. لذا دارایی ملی صرف مسکن‌های فوری می‌شود بدون آن‌که پیشرفت مطلوب در حل مشکلات اساسی به وجود بیاید.

رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت گفت: اولین پیام الگوی پیشرفت، وسعت دادن به افق دید و صبوری مردم و مسئولان برای اجرای راه‌حل‌های اساسی و بلندمدت است. این صبوری البته با نصیحت و صرفاً با ابلاغ الگو به دست نمی‌آید. با تلاش مدبرانه و جدی حاصل می‌شود. اگر اجرای الگو از روز اول ابلاغ آن با جدیت و تدبیر آغاز شود امیدواری نسبت به اثربخشی آن به‌تدریج به وجود خواهد آمد و دید کوتاه‌مدت به دید بلندمدت متمایل خواهد شد. اگر عمل و اقدام اساسی و مدیرانه آغاز شود حتماً جامعه صبوری لازم را برای دیدن نتایج آن از خود نشان خواهد داد؛ اما بی‌عملی و اقدامات عجولانه و کوتاه‌مدت برای حل مشکلات اساسی، به افزایش امید و صبوری جامعه کمک نخواهد کرد.