حباب جنگ‌طلبی آمریکا ترکید

ارزیابی جامعه اطلاعاتی امریکا این است که برخلاف مواضع جان بولتون، مشاور امنیت ملی و سایر مقام‌های دولت ترامپ، تهران برای حمله به منافع امریکا در منطقه آماده نمی‌شود. روز ششم ماه مه ۲۰۱۹ (۱۲ روز پیش) بود که جان بولتون با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که در واکنش به «تحرکات و رفتارهای نگران‌کننده ایران»، ناوگروه آبراهام لینکلن به خلیج فارس اعزام شده است، اما حالا منابع امریکایی می‌گویند که جامعه اطلاعاتی امریکا به این نتیجه رسیده که آنچه دولت ترامپ در ارزیابی از فعالیت‌های جدید و تهدیدزای ایران می‌گوید، در واقع پاسخ به اقدامات تهاجمی بیش از دو ماه اخیر دولت (امریکا) است.

وال استریت‌ژورنال دیروز از قول منابع اطلاعاتی امریکا نوشت: «داده‌های اطلاعاتی که دولت امریکا جمع‌آوری کرده نشان می‌دهد مقام‌های ایرانی به این اعتقاد رسیده‌اند که امریکا در حال طراحی حمله به آن‌ها بوده و همین باعث شده تهران برای ضربه متقابل آماده شود.» ظاهراً دولت ترامپ این آمادگی ایران را، آمادگی برای ضربه نخست به خود تعبیر کرده در حالی که آمادگی ایران اساساً یک آمادگی تدافعی بوده است. دیلی‌بست هم در یک ارزیابی مشابه از قول منابع اطلاعاتی نوشته است: «ارزیابی مقام‌های اطلاعاتی امریکا این است که تحرکات تهاجمی ایران در واقع پاسخی به اقدامات خود دولت امریکا بوده است.»

جیم هایمز، نماینده دموکرات کنگره امریکا به دیلی‌بست گفته که بر اساس داده‌های اطلاعاتی به نظر می‌رسد «بخش مهمی از فعالیت‌هایی که ایرانی‌ها در حال انجام آن هستند، در پاسخ به گارد بسیار تهاجمی خود ما بوده است.» در این باره، سه مقام امریکایی گفته‌اند که چندین نهاد اطلاعاتی امریکا معتقدند که گام‌های تهاجمی دولت ترامپ طی چند ماه گذشته از جمله تحریم‌های جدید و تلاش برای منزوی کردن ایران و همچنین تصمیم برای محسوب کردن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی، باعث شکل‌گیری این ارزیابی در تهران شده که امریکا به دنبال حمله به ایران است. نکته قابل توجه اینکه حتی نهادهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی هم که یکی از منابع اطلاعاتی مورد اتکای دولت ترامپ هستند، معتقد نیستند که «تهدید فوری حمله از سوی ایران وجود دارد.»

برآیند همه دیدگاه‌هایی که ترامپ جمع‌آوری کرد

هرچند این ارزیابی‌های اطلاعاتی هنوز به طور رسمی منتشر نشده و احتمالاً نیز در آینده قابل‌پیش‌بینی منتشر نشود، ولی بازتاب آن‌ها را می‌توان در اظهارات و مواضع دولت امریکا و اطرافیان ترامپ ملاحظه کرد. برخی مقام‌های امریکایی به وال استریت ژورنال گفته‌اند که ترامپ به مشاوران ارشد خود از جمله پاتریک شاناهان، سرپرست وزارت دفاع گفته که خواهان درگیری نظامی با ایران نیست؛ موضوعی که به نوشته وال‌استریت‌ژورنال می‌تواند حاکی از کاهش تنش‌های اخیر با تهران باشد. خود ترامپ نیز روز پنج شنبه ضمن اظهار نظر رسمی «امیدوارم (جنگ) نشود» در یک توئیت، نوشت که ارزیابی‌های متفاوتی را دریافت کرده و بیشتر معتقد است با مذاکره می‌شود نه جنگ: «گزینه‌های مختلفی ابراز می‌شوند و من تصمیم قطعی و نهایی را می‌گیرم، که البته پروسه‌ای خیلی ساده دارد. همه طرف‌ها، دیدگاه‌ها و سیاست‌ها جمع‌آوری شده‌اند. من مطمئن هستم که ایران خواستار مذاکره خواهد شد.»

او دیروز هم در یک توئیت جداگانه، بحث‌های جنگی رسانه‌های امریکایی را «جعلی و با پوشش نادرست و متقلبانه» خواندکه به امریکا آسیب می‌زند. البته اظهارنظر ترامپ درباره تمایل ایران به مذاکره را، محمدجواد ظریف وزیر خارجه بلافاصله جواب داد و در اظهارنظری در ژاپن گفت: «نمی‌دانم رئیس‌جمهور ترامپ از کجا اینقدر مطمئن است، اما این مسئله کاملاً اشتباه است.»‌

ظریف، که با شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن دیدار کرده است، همچنین واشنگتن را به «تشدید غیرقابل قبول تنش‌ها» متهم کرده و گفته که «تهران حداکثر خویشتنداری را نشان داده است.» ظریف که چندی پیش گفته بود امکان مبادله زندانیان ایرانی و امریکایی وجود دارد در مصاحبه با خبرگزاری کیودو گفته است که «دیگر چنین امکانی روی میز نیست، زیرا ایالات متحده پیش‌شرط‌های نامشخص را تعیین کرده است». او گفته است: «امریکا در شرایطی نیست که برای ایران پیش‌شرط تعیین کند.»

رقص ژئوپلتیک

پایگاه خبری مؤسسه نیروی دریایی امریکا گزارش کرده که امریکا در شرایط متشنج شدن اوضاع در اطراف ایران دست‌کم هفت ناو جنگی را به جلوداری ناوهواپیمابر آبراهام لینکلن در خلیج فارس و در نزدیکی آن مستقر کرده است. با همه اینها، موضع‌گیری‌ها علیه ماجراجویی احتمالی دولت ترامپ روندی تصاعدی به خود گرفته است. «نانسی پلوسی» رئیس دموکرات مجلس نمایندگان امریکا روز پنج شنبه ضمن هشدار درباره اقدام نظامی امریکا علیه ایران بدون موافقت کنگره گفت: «مسئولیت (چنین اقدامی) بنابر قانون‌اساسی بر عهده کنگره است که اعلان جنگ بدهد؛ بنابراین مشاوران رئیس‌جمهور این اختیار را ندارند که به سمت هیچ جنگی بروند.»

پلوسی در این مورد گفت: «من خوشحالم که از رئیس‌جمهور شنیدم که هیچ تمایلی به این اقدام ندارد، اگرچه برخی هواداران او اقدامات تهدیدآمیزی صورت می‌دهند.» روزنامه «یواس‌ای تودی» هم در تحلیلی نوشت که درباره نقش مشاور امنیت ملی کاخ سفید در سیاست‌های رئیس‌جمهور امریکا علیه ایران غلو شده است. «مارک دوبوویتز»، مدیر عامل لابی ضدایرانی «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» گفته در یک «رقص ژئوپلتیک» که با هدف ارسال پیامی سرسختانه به ایران طراحی شده، جان بولتون صرفاً در حال ایفای نقش خودش است. وی گفت: «اگر شما یک ستیزه‌جوی تمام عیار می‌خواهید بولتون از بسیاری جهات، اصل همان چیزی است که دنبالش می‌گردید. این کار (به خدمت گرفتن بولتون) از منظر عملیات روانی مفید است.»