واحدهای تولیدی قادر به اخذ تصمیمات بلند مدت نیستند

به گزارش پایداری ملی، شریان حیاتی اقتصاد تمامی کشورها به جریان تولید متصل است در این میان ممکن است برخی کشورها به واسطه برخورداری از مزایا و امکانات نسبی بتوانند به صورت اسمی تولید خود را افزایش دهند اما آن چه ملاک است رونق بر اساس قیمت‌های حقیقی و تورم است.

رونق تولید یکی از اساسی‌ترین مولفه‌های اقتصاد کشور به شمار می‌رود و این موضوعی است که امروزه بسیاری از اقشار و طیف‌های اجتماعی بر آن تاکید دارند. همچنین تاکید مقام معظم رهبری بر موضوعات اقتصادی، موید واقعیت‌ها، اقتضائات و الزاماتی است که کشور به آن نیازمند است و تحقق آن راهگشای بسیاری از موانع، نارسایی‌ها و مشکلات می‌شود.

پیش از این و در سال‌های قبل رهبر معظم انقلاب بر حمایت از تولید، کار و سرمایه ایرانی تاکید کرده بودند، اما آن نتیجه مطلوب حاصل نشد. بنابراین امسال با فراخوان «رونق تولید»، آحاد ملت هم خطاب قرار گرفته‌ شدند تا با حمایت از تولیدات فرزندان خودشان، چرخ اقتصاد و زندگی خانواده ایرانی را به حرکت درآورند به‌امید اینکه نگاه‌ مسئولان هم از دروازه‌های ورودی گمرک، به دستان توانمند جوانان کشورمان دوخته شود.

مسئله حمایت از تولید ملی و رونق تولید برای چرخیدن چرخ دنده‌های کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی موضوع کوچکی نیست. زیرا امروز مبحث اقتصاد، موضوع اول کشور است و رویکرد کشور باید اقتصاد مقاومتی باشد که در تکانه‌ها و شرایط بحرانی خاص آسیب نبینیم.

رکود، واردات بی‌رویه، قاچاق فراوان اجناسی که در داخل کشور تولید می‌شود، بالابودن هزینه‌های تولید، نقدینگی بالا، کاهش قدرت خرید مردم و عدم حمایت و برنامه‌ریزی نادرست دولت در حمایت از بخش صنعت و تولید از عوامل مهم در تعطیلی کارخانه‌ها و بیکار شدن کارگران از سوی کارشناسان معرفی می‌شود.

در این میان اصفهان به عنوان صنعتی‌ترین استان کشور با پدیده رکود و تعطیلی بنگاه‌های تولیدی روبه‌رو است به طوری‌که در سال‌های اخیر شاهد توقف فعالیت بسیاری از کارخانه‌های کوچک و بزرگ استان و فعالیت محدود بخش دیگری از بنگاه‌های تولیدی بوده‌ایم. در همین راستا با محمدرضا برکتین رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان گفت‌وگویی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

برکتین: طبیعتاً شعارهایی که هر سال نامگذاری می‌شود چکیده‌ای از مسایلی هستند که جامعه به آن مبتلا است، هر شعار یا مبحثی از آن لحاظ دارای ارزش و اهمیت قلمداد می‌شود که سازمان‌ها، دستگاه‌ها، نهادها و تمام آحاد جامعه از آن مبحث جهت بگیرند و همه به سمتش حرکت و تلاش کنند یا بتوانند در ابعاد مختلف از اثربخشی آن بهره‌مند شوند، اما اشکالی که وجود دارد این است که سازمان‌ها و دستگا‌ه‌ها در چارچوب سلسه مراتب سازمانی خودشان از بالا به پایین دستورات را اجرایی می‌کنند.

دستوراتی از پایتخت به مدیران استانی و مدیران عامل‌ به افراد زیردست خودشان ابلاغ می‌شود، این قوانین و ضوابطی که با تمام حسن نیت توسط مجلس برای بهبود شرایط ایجاد شده و به وسیله دستگاه‌ها با آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های داخلی و دستورالعمل‌ها برای کارکنان ارسال می‌‌شود که در مواجه با هر شرایطی کدام اقدام را اجرایی کنند باید بگویم حجم عظیم چنین مقررات و ضوابطی تارهای بسیاری هستند که اکنون به منظوری پیچیده شده‌اند.

امروز ما در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی هستیم و لازمه آن این است که استراتژی متناسب با چنین وضعیت اقتصادی را پیشه کنیم اما باید بگویم در این تارهایی که هیچ کدام سوءنیت در هیچ تاریخی نبوده است، ضوابط و ساختارهای موجود کشور در ادارات همگام با جنگ اقتصادی فعلی و شعار سال نیست.

برای نمونه هنگامی که با مدیران استانی صحبت می‌کنیم می‌گویند اجازه اقدام و کاری را بدون دستورالعمل‌های تهران نداریم و وقتی درخواست داریم که خودمان با برگزاری جلسات و نشست‌هایی سازوکارهای استانی را تغییر دهیم و متناسب با شرایط امروز حرکت کنیم تا چه زمانی باید منتظر معجزه‌ای از پایتخت باشیم، پاسخ می‌دهند ما چنین اجازه‌ای را نداریم و اگر از چارچوب‌ها سرسوزنی قدم برداریم مواخذه می‌شویم.

شعار امسال بهترین نامگذاری سال است اما هنگامی که هیچ کدام از دستگاه‌های اجرایی عملاً پشتیبانی نمی‌کنند و اجازه ندارند که ساختارها و رفتارشان را تغییر دهند بنابراین بنده به‌عنوان بنگاه اقتصادی تحت‌تاثیر آنها هستم. وقتی آنان تمام مسایل را با سیاست‌های خودشان بالانس می‌کنند و مسیر تندتر و کندتر ما را تعیین کرده و آن سیاست‌ها هیچ‌گونه تغییری نمی‌کند پس نباید این نامگذاری‌ها فقط شعار باقی بماند.

برکتین: در این راستا ستاد تسهیلی در اصفهان پیش‌بینی شده تا با رسیدگی به امور تولیدکنندگان مشکلات و دغدغه‌های آنها را برطرف کند اما معتقدم که این ستاد فقط کدخدامنشی مسایل را بررسی می‌کند زیرا از اختیارات بالایی برای تصمیم‌گیری برخودار نیست.

برکتین: بدون شک نمی‌گویم اثربخشی این ستاد صفر است اما به میزانی که جامعه نیاز به آن انرژی و پشتیبانی دارد قطعاً متناسب با آنها نخواهد بود.

برکتین: براساس مشاهدات خارجی گفته می‌شود کارگاهی تعطیل و متاسفانه کارگران آن بیکار شدند، اما معتقدم که آیا سوءمدیریت‌ها یا شرایط اقتصادی جامعه و آیا سیاست‌های کلان مملکت در آن دخیل بوده است؟ صرفاً نمی‌توانیم بگوییم که هیچ واحد تولیدی نمی‌تواند تعطیل شود زیرا برخی از شغل‌ها و فعالیت‌ها با هر وضعیت اقتصادی حاکم بر  کشورها عمر طولانی ندارند بنابراین اینکه عمر واحد تولیدی یا کارخانه‌ای تمام شود کاملاً امری طبیعی است اما باید با اقدامات و اهداف اساسی آنها را به سمت تولید با تکنولوژی نوین هدایت کنیم.

صرفاً «تعطیلی» کلمه نامطلوبی نیست اما اینکه تا چه حد ما (دولتمردان) توانستیم از آن واحدها و کارگاه‌ها حمایت کنیم که ناشی از سیاست‌هایمان بوده است. از سوی دیگر سوءمدیریت‌های افراد هم نقش آفرینی می‌کنند.

در حال حاضر شرایط اقتصادی ما نقطه ثباتی ندارد، منظورم ثابت بودن نیست یعنی به هیچ‌وجه قابل برنامه‌ریزی نمی‌باشد، کسی از فردا و یک ماه دیگر فعالیت و تصمیمات خودش با وجود تورم آگاهی ندارد که آیا شرایط مناسب‌تر یا نامطلوب خواهد شد. مجموعه‌ای از مسایل مختلف که بخشی از آن تهدید و بخش دیگر می‌تواند فرصت باشد کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی را بلاتکلیف کرده که نتوانند تصمیم‌های بلندمدت اخذ کنند.

در حال حاضر هرگونه تصمیم اقتصادی همراه با ریسک و بلاتکلیفی است برخی با جسارت بالا به جلو حرکت کرده و از تصمیمات خودشان در رونق محصولات خود بهر‌ه‌برداری می‌کنند و برخی خیر نمی‌توانند به دلیل شرایط اقتصاد به چنین ریسک‌های دست بزنند و ناخواسته دچار ضررهای هنگفتی خواهند شد.

برکتین: ساختارهای و سیستم‌های آهنین که به دستان خودمان ایجاد کردیم امروز اجازه هیچ‌گونه تغییری نسبت به شرایط موجود نمی‌دهد بنابراین در آن چارچوب مقررات عادی می‌مانیم و نمی‌توانیم لحظات ناب را شکار کنیم.

پیشنهادم این است که تمام مسئولان از استانداری، معاون استانداری و مدیران کل استان هر کدام در حیطه اختیارات مسایل مرتبط با خودشان را به روش کارشناسی با بهره‌مندی از افراد متخصص، موضوعات مبتلا به جامعه را احیا کرده و با ریشه‌یابی ملی، استانی و شهرستانی آن مباحث را اولویت‌بندی کنند و این کلاف بزرگ را به‌جای اینکه از دور با آن برخورد داشته باشیم با نگاه عملی و کارشناسانه باز کنیم.

برکتین: نمی‌توانم آماری کلان از اینکه چه تعدادی تعطیل و چه تعداد با ظرفیت نسبی زیر 40 تا 50 درصد فعالیت دارند، بدهم اما بدون شک در اثر شرایط اقتصادی بخشی از کارگاه‌ها و واحدهای تولیدی تعطیل و مابقی کمتر از ظرفیت موجود خود فعال هستند، اما براساس آخرین آمار برق مصرفی واحدهای دارای تعرفه برق صنعتی (مغازه یا کارگاه) 18 هزار و 800 واحد از برق صنعتی استفاده کرده‌اند که برطبق آمارهای خانه صنعت، معدن استان در 6 ماهه سال 97 به نسبت 96 افزایش مصرف برق داشته‌ایم.

آمارها نشان می‌دهد برخی از واحدها نه تنها تعطیل نشده‌اند حتی بیش از قبل با 2 برابر پتانسیل در حال فعالیت هستند، یعنی آمار مصرف برق نمی‌گوید که در کل جامعه به اصطلاح ایست کرده یا در حال توقف است بلکه به دلیل نگرانی از آینده سبب شده که بیشتر افراد انرژی منفی به یکدیگر منتقل کنند به‌جای اینکه بگوییم چه نقشی می‌توانیم هر کدام ایفا کنیم. باید از نکات مثبت و منفی در جامعه با دید باز برای بهبود خودمان بهره‌مند شویم نه اینکه بنشینیم منتظر پول ارزان یا یارانه‌های دولت و کاهش نرخ دلار باشیم.

برکتین: با برگزاری کلاس‌هایی آموزش‌های لازم را به این واحدها می‌دهیم و اینکه راه‌حل‌های دیگری را برای بقا به آنها پیشنهاد و معرفی می‌کنیم.

سرمایه در گردش عامل مهمی برای رونق تولید و اقتصادی است، در شرایط فعلی با نوسانات ارزی، قیمت‌ها با فرازونشیب‌های بالای بسیاری روبه‌رو شد و تمام مباحث، حساب و کتاب‌ها به هم ریخت و خریدهایم نقدی گردید و دیگر آن نقدینگی سابق اکنون کفافمان را نمی‌دهد.

برکتین: در این زمینه تذکرتان 100 درصد صحیح است، افزایش قیمت مواداولیه تولید داخل بسیار تامل‌برانگیز است زیرا ما فولاد و پتروشیمی را برای تولیدات مواداولیه داریم اما طی 2 سال نرخ آهن از یک‌هزار و 800 تومان امروز به 7 هزار تومان رسیده و هیچ کسی نیست که بگوید چرا و به چه دلیل این قیمت‌ها را افزایش داده‌اید.

می‌دانید چند هزار و هزاران واحد زیر زنجیره فولاد با متاثر از افزایش قیمت‌ها مجبور هستند نرخ‌های تولیدات خود را بالا ببرند، اما متاسفانه با سیاست‌گذاری‌ها و جزیره‌ای عمل کردن هر واحدی درصدد حفظ منافع خودش است و سیستم نظارتی و کنترلی هم نیست.

برای نمونه هدف از تشکیل بورس اجرای عدالت در عرضه و تقاضا بود و اینکه هر فردی بتواند خریدی داشته باشد اما فولاد مبارکه خودش می‌شود سهام‌دار بورس و جز هیئت مدیره که با مدیریت چند هفته کالایی را توزیع نمی‌کند و پس از افزایش قیمت‌ها در بازار آن کالا عرضه می‌‌شود. نمی‌گویم سوءنیت دارند بالاخره آنها هم وظیفه‌‌ای عهد‌ه‌دار هستند که درآمد سهام‌داران را ماکسیموم کنند ایراد از فولاد‌ مبارکه نیست که چرا این اقدامات را انجام می‌دهند بلکه اشکال از سیستم بالادستی وزارت صنایع است که باید با تنظیم تعرفه‌ها و اعمال سیاست‌هایی اجازه ندهند آنهایی که مواد اولیه جامعه را تولید می‌کنند، قیمت‌ها را افزایش دهند. البته به این معنا نیست که گران نکنند می‌گویم گرانی تناسب دارد.