چرخه تولید محصولات و بازار سلول‌های بنیادی تکمیل شد

به گزارش پایداری ملی، امیر علی حمیدیه دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی سال گذشته را سال به ثمر نشستن زحمات سال های اخیر ستاد دانست و گفت: دور جدید فعالیت های ستاد در سال 94 آغاز شد. اما فعالیت های ستاد با معیارها و ماموریت های سند مصوب شورای فرهنگی فاصله داشت. زیرا فعالیت ها عمدتا به حوزه تحقیقات، پژوهش و ثبت مقالات محدود می شد. اعضای هیات علمی حمایتی را دیافت می کردند و نتیجه آن چاپ مقاله بود. البته علم پایه سلول های بنیادی در کشور به خوبی توسعه یافته بود اما محصول محور نبود.

حمیدیه ادامه داد: در حال حاضر تحقیقات سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی در حال گذار و تبدیل به یک صنعت نوظهور و جدید است. 10 سال پیش تندرویی هایی در استفاده از سلول های بنیادی رخ داد و بدبینی خاصی در جامعه به این حوزه پیدا شد. ستاد سعی در ایجاد تعادل در این حوزه داشت. این اتفاق رخ داد. سال 94 نخستین آیین نامه محصولات سلول، بافت و ژن به عنوان مهمترین دستاورد قانونی ستاد توسط سازمان غذا و داروی کشور  به دانشگاه های علوم پزشکی کشور ابلاغ شد. اما سال 97 تاسیس مراکز پزشکی بازساختی و سلول درمانی به صورت قانون تایید و تصویب شده از سوی معاونت درمان وزارت بهداشت به کلیه دانشگاه ها ابلاغ شد.

به گفته وی، سال گذشته را باید سال تکمیل چرخه بازار سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی بدانیم. زیرا شرکت های دانش بنیان وارد میدان شدند و با توجه به آیین نامه تولید محصولات سلول، بافت و ژن ضوابط تولید محصولات در این حوزه مشخص بود. بنابراین شرکت های دانش بنیان در این حوزه شروع به تولید محصول کردند. محصولی که بازار آن بیمارستان ها بود. پس تقاضا وجود داشت اما باید قوانین حوزه درمان شکل می گرفت که با ابلاغ آیین نامه مراکز پزشکی بازساختی و سلول درمانی این امر در نهایت  انجام شد. حال در این چرخه کامل بیماران بیش از همه سود می برند و درمان های نوین پزشکی را دریافت می کنند.

حمیدیه ادامه داد: همچنین در سال گذشته اتفاق های خوبی در حوزه دانشجویی رخ داد و شاهد توسعه علم سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی در میان دانشجویان شدیم. سال 97 انجمن های دانشجویی متعددی با حمایت ستاد ایجاد شد و بیش از 40 انجمن دانشجویی در دانشگاه های وزارت بهداشت و وزارت علوم فعال است. همچنین در حوزه دانشجویی نخستین المپیاد در سال گذشته برگزار شد و سال 98 دومین دوره این رویداد برگزار می شود.

دبیر ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی همچنین بیان کرد: شرکت های فعال در حوزه سلول های بنیادی در سال گذشته گسترش خوبی را تجربه کردند.  اگر سال 94 تعداد این شرکت های دانش بنیان کمتر از انگشتان دست بود اما با رشد خوبی که این شرکت ها داشتند تعداد آنها در حال حاضر به 80 شرکت رسیده است. به دنبال این جهش و رشد محصولات متنوعی از آنها نیز به جامعه ورود پیدا کرد.

حمیدیه تهیه و تدوین آیین نامه های مختلف در این حوزه را از اقدامات دیگر در این حوزه دانست و به آیین نامه هایی همچون ژن درمانی و مطالعات پیش بالینی (GLP) اشاره کرد.

وی در ادامه از برگزاری سومین جشنواره سلول های بنیادی به عنوان اقدام دیگر ستاد در سال 97 نام برد و گفت: در این رویداد از 10 محصول با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری و سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری رونمایی شد. همچنین در نمایشگاهی که همزمان با این رویداد برپا شد شرکت ها به بازارهای جدیدی دست یافتند. پس این رویداد شروعی برای صادرات محصولات این حوزه به صورت جدی محسوب شد. شاهد برگزاری سومین فن بازار در حوزه سلول های بنیادی در این رویداد بودیم. همچنین حضور چهره های برجسته داخلی و بین المللی در جشنواره باعث شکل گیری و تقویت تعامل و همکاری بین افراد شد.

حمیدیه به فعالیت ها در بخش دانش آموزی اشاره کرد و گفت: در این جشنواره دانش آموزان علاوه بر فعالیت های پژوهشی و علمی برای نخستین بار دست سازه های ساخته خود را به نمایش گذاشتند.

وی به دستیابی کشور برای نخستین بار به یک محصول فناورانه با روش ویرایش ژنی کریسپر اشاره و ابراز کرد: این محصول که یک موش هموفیل است به روش ویرایش ژنی (CRISPR-CAS9) تولید شد. اهمیت آن نیز از این جهت است که نقش مهمی در آینده ژن درمانی برای کشور ایفا می کند.

به گفته حمیدیه، تا به حال 4 مرکز جامع سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی راه اندازی شده است که سال گذشته مرکز جامع سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی کرمان به جمع این مراکز پیوست تا به زودی شاهد رشد و گسترش فعالیت شرکت های دانش بنیان حوزه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی در جنوب شرق کشور باشیم.

دبیر ستاد توسعه فناوری های سلول های بنیادی معاونت علمی به مرکز تکثیر و پرورش حیوانات آزمایشگاهی اشاره کرد و گفت: پیشبرد این پروژه به گونه ای بود که در سال گذشته شاهد گردش مالی مثبت در شرکت های دانش بنیان این مرکز بودیم. این اتفاق باعث شد بخش خصوصی ورود پیدا کند و درخواست خرید بخش عمده سهام پروژه را ارائه کند.

وی همچنین فعالیت کارگروه فناوری شرکت های دانش بنیان ستاد را مثبت ارزیابی کرد به گونه ای که تایید تعداد زیادی طرح فناورانه حوزه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی توسط این کارگروه تایید شده است و به صندوق ها و سرمایه گذاران معرفی شده اند.

حمیدیه بحث راه اندازی واحد ثبت اختراع ستاد را اقدام مهم دیگر سال 97 دانست و گفت: اگر 4 سال پیش حرفی از پتنت در این حوزه می زدیم باعث تعجب بود زیرا تقریبا هیچ پتنتی وجود نداشت. اما با این اقدام ستاد قصد داریم موضوع ثبت پتنت را قوی پیش ببریم. این واحد هم اکنون به عنوان مرجع داوری پتنت های حوزه سلول بنیادی و پزشکی بازساختی معرفی شده است.

وی همچنین ابراز کرد: شبکه ملی مدلسازی حیوانی و تحقیقات دورن تنی در سال 96 ایجاد شد که سال گذشته بهینه سازی آن انجام شد تا در سال جاری بستر توسعه تحقیقات پیش بالینی فراهم شود. البته برگزاری سمپوزیوم های و کارگاه های آموزشی یک روزه در استان های مختلف کشور از دیگر اقداماتی بود که برای ترویج، فرهنگسازی و گسترش علم سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی برگزار شد.

 دبیر ستاد توسعه فناوری‌های سلول‌های بنیادی معاونت علمی درباره اقدامات ستاد در سال 98 نیز گفت: به دنبال برندسازی شرکت های دانش بنیان این حوزه هستیم تا صادرات محصولات تقویت شود. یکی از مباحث اصلی برای سال جاری این است که با همکاری سازمان های بیمه گر بتوانیم بیمه شدن محصولات و خدمات حوزه سلول های بنیادی و پزشکی بازساختی را دنبال کنیم.