به گزارش پایداری ملی، در سال 97 و بر اساس آمار 11 ماهه گمرک، مجموع صادرات کشورمان توانست رقم 40 میلیارد دلار را ثبت کند و میزان واردات نیز به حدود 38.5 میلیارد دلار رسید و در این میان تحریم‌ها و مشکلات دیگری که پیش پای تجارت خارجی کشور قرار داشت، باعث شد تا شرکای تجاری ایران تا حد معناداری تغییر کنند.
تحریم‌های بانکی و مشکلات کشتیرانی در سال گذشته باعث شد تا تجارت خارجی با کشورهای دورتر سخت‌تر شود و در این میان توجه به کشورهای همسایه که دارای مرز مشترک با ایران هستند به همین نسبت افزایش یابد.
اما با این وجود، کشورهای اروپایی و از جمله سه کشور آلمان، فرانسه و انگلیس که در ماجرای برجام، سه کشور طرف مذاکره با ایران بودند، پس از خروج آمریکا از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های این کشور علیه ایران، قول داده بودند تا اجازه ندهند این تحریم‌ها اثربخش شود و راهکاری برای مقابله با آن ارائه دهند؛ راهکاری که نهایتاً به یک کانال مالی موسوم به اینستکس منتهی شد؛ ولی علی‌رغم همه این قول و قرارها، نگاهی به میزان تجارت این سه کشور در 11 ماه نخست سال 97 نشان می‌دهد، این سه کشور نه تنها در عمل به وعده‌های خود برای در کنار ایران ماندن ناکام بودند، بلکه خودشان هم سطح مراودات اقتصادی‌شان با ایران را به میزان قابل توجهی کاهش دادند.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک، حجم تجارت این سه کشور با ایران در 11 ماه 97 هم از لحاظ وزنی و هم از نظر ارزشی با کاهش مواجه بوده و در مجموع به 4.4 میلیارد دلار رسیده است؛ یعنی صادرات 4.123 میلیارد دلاری این سه کشور به ایران و در عوض، واردات 282 میلیون دلاری این سه کشور از ایران. به عبارت دیگر صادرات این سه کشور به ایران 14.5 برابر واردات آن‌ها از ایران بوده و تراز تجاری 11 ماهه ایران با این سه کشور منفی 3.8 میلیارد دلار بود.
انگلیس؛ رفیق بد ایران در اوج تحریم‌ها
نگاهی به تجارت خارجی ایران با سه کشور انگلیس، فرانسه و آلمان نشان می‌دهد که در 11 ماهه 97، میزان واردات ایران از انگلیس 932 میلیون دلار بوده و میزان صادرات ایران به این کشور تنها 27 میلیون دلار بوده است؛ این در حالی است که در مدت مشابه سال 96، میزان صادرات این کشور به ایران 989 میلیون دلار و میزان صادرات ایران به این کشور 43 میلیون دلار بوده است؛ یعنی در 11 ماه سال 97، در حالی صادرات انگلیس به ایران تنها 5.6 درصد کاهش داشته که واردات این کشور از ایران، 38 درصد کم شده است. به عبارت دیگر در این مدت، تجارت ایران و انگلیس درحالی کاهش یافته که میزان کاهش واردات کالاهای ایرانی به این کشور، بسیار بیشتر از میزان کاهش صادرات آن بوده است.
بر اساس اعلام اتاق بازرگانی تهران فهرست 10 قلم کالایی که بیشترین سهم از صادرات انگلیس به ایران را تشکیل داده به شرح زیر است؛ کالاهایی که از کمپرسورهای هوا، دارو، وسائل فیزیوتراپی همچون فتق‌بند را شامل می‌شود تا خون انسان و مرغ و خروس.
همچنین بیشترین کالاهای صادر شده از ایران به انگلستان در جدول زیر آمده که شامل کالاهایی از میله‌های آهنی، ملاس‌های حاصل از استخراج یا تصفیه قند تا خرما و فرش و زنجبیل می‌شود.
فرانسه؛ کاهش 27 درصدی صادرات ایران و کاهش 38 درصدی واردات از فرانسه
طی 11 ماه نخست سال 97، بعد از انگلیس، شاید فرانسه، بیشترین کاهش تجارت با ایران را در میان سه کشور قدرتمند اروپای غربی داشت؛ در 11 ماه نخست سال گذشته، میزان تجارت فرانسه و ایران از یک میلیارد و 535 میلیون دلار طی مدت مشابه 96، به حدود یک میلیارد و 15 میلیون دلار افت کرد.
در این مدت، میزان واردات ایران از کشور فرانسه با افتی 38 درصدی، از 1599 میلیون دلار (یک میلیارد و 599 میلیون دلار) به 989 میلیون دلار رسید و در مقابل نیز میزان صادرات کالاهای ایرانی به فرانسه از 36 میلیون دلار به 26 میلیون دلار کاهش یافت؛ یعنی کاهش 27 درصدی صادرات ایران به فرانسه.
عمده کالاهای صادراتی فرانسه به ایران به شرح زیر است:
همچنین 10 قلم کالایی که بیشترین صادرات ایران به فرانسه را تشکیل می‌دهند در جدول زیر آمده:
آلمان بزرگترین شریک ایران در میان کشورهای اروپای غربی
گرچه تجارت ایران و آلمان دارای سابقه‌ای طولانی است ولی تحریم‌های سال گذشته آمریکا حتی با وجود جدیتی که اروپایی‌ها مدعی بودند، روابط تجاری اروپا با ایران را تحت تاثیر قرار داد و آلمان‌ها هم که سال‌ها است روابط تجاری گسترده‌ای با ایران دارند، نتوانستند همان سطح از روابط اقتصادی سابق را در سال 97 هم ادامه دهند.
بر اساس این گزارش، در 11 ماه ابتدایی سال 97، میزان صادرات کالاهای ایرانی به کشور آلمان 230 میلیون دلار بود که با توجه به صادرات 318 میلیون دلاری ایران به این کشور طی مدت مشابه سال 96، میزان صادرات ایران به این کشور نزدیک به 27 درصد کاهش را تجربه کرد.
همچنین میزان واردات ایران از آلمان که در 11 ماه نخست سال 96، عدد 2 میلیارد و 704 میلیون دلار را ثبت کرده بود، پس از تحریم‌ها و در 11 ماه نخست 97 به عدد 2 میلیارد و 176 میلیون دلار رسید و این یعنی کاهش 19 درصدی واردات ایران از آلمان.
بر اساس گزارش اتاق بازرگانی تهران، فهرست 10 کالای عمده وارداتی آلمان از ایران به شرح زیر است.
