به گزارش پایداری ملی، پرتاب موجود زنده به فضا، پرتاب ماهواره‌های دانشجویی و پیشرفت سالانه علم فضایی کشور جزء اخباری بود که در سال‌های نه چندان دور بسیار در رسانه‌های کشورمان منتشر می‌شد و نوید روزهای امیدبخشی را برای مردم داشت.
با توجه به تاثیر فناوری فضایی در زندگی روزمره مردم و کاربرد این علم در بهبود کیفیت زندگی، شنیدن اخبار پیشرفت ایران در این علم برای مردم بسیار خوشایند است.
البته چند سالی بود که خبرهایی از توقف پرتاب ماهواره‌های دانشجویی می‌شنیدیم که این مساله تاحدودی نگران‌کننده بود اما امسال هم‌زمان با هفته جهانی فضا رئیس سازمان فضایی با حضور در دانشگاه‌ها از برنامه‌ریزی‌ها برای تقویت ماهواره‌های دانشجویی و همکاری با دانشجویان برای پیشرفت علم فضایی خبر داد.
با توجه به اینکه حضور مرتضی براری رئیس سازمان فضایی در دانشگاه‌ها، خوشحالی و امید را در میان دانشجویان به همراه داشت با وی در رابطه با میزان توجه به کار دانشجویی در حوزه فضایی گفت‌وگو کردیم.
* ماهواره‌های دانشجویی در نوبت پرتاب
چند سالی است کمتر خبر از پرتاب ماهواره‌های دانشجویی می‌شنیدیم، آیا حضور شما در دانشگاه‌ها نشان دهنده برنامه برای پرتاب ماهواره‌های روی زمین مانده است؟
براری: ما سه قرارداد دانشگاهی با دانشگاه‌های صنعتی شریف، صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت برای ساخت ماهواره‌های دانشجویی داشتیم و قرارداد بعدی با دانشگاه علم و صنعت برای ساخت ماهواره ظفر منعقد شده و ساخت ماهواره پارس ۲ را هم پیشنهاد داده‌ایم که با همکاری دانشگاهیان انجام شود.
کاربرد ماهواره پارس ۲ چیست؟
براری: این ماهواره عملیاتی و کاربردی است.
ما از ماهواره‌های تحقیقاتی و دانشگاهی گذر کردیم و به ماهواره‌های علمیاتی در مدار عملیاتی رسیده‌ایم. ماهواره پارس 2 با همکاری پژوهشگاه‌های فضایی و تیم‌های دانشجویی انجام می‌شود که این ماهواره عملیاتی مبتنی بر یک کاربرد برای حل یک نیاز کشور است که امیدواریم در همین دولت شاهد پرتاب آن باشیم.
ماهواره ظفر هم آماده پرتاب است؟
براری: امیدواریم ماهواره ظفر نیز تا پایان امسال آماده شده و سال آینده پرتاب آن را پیگیری کنیم.
ماهواره‌های دیگر در چه شرایطی قرار دارند؟
براری: ماهواره دوستی که ماهواره دانشگاه شریف است، مرحله سازگاری با پرتابگر را طی کرده و آماده پرتاب است که منتظر مجوز پرتاب هستیم.
ماهواره پیام نیز که متعلق به دانشگاه امیرکبیر است یک ماهواره عملیاتی با دقت ۴۰ متر است که در مدار ۵۰۰ کیلومتری قرار می‌گیرد و طول عمر ماندگاری دو سال دارد، این ماهواره نیز کامل شده و اکنون در حال طی فرایندهای سازگاری با پرتابگر است که در صورت انجام سازگاری مجوزهای قانونی برای پرتاب صادر می‌شود.
ماهواره مخابراتی ناهید ۱ کامل شده و در حال طی فرایندهای سازگاری با پرتابگر است که پس از کامل شدن سازگاری مجوز پرتاب می‌گیریم.
از نظر پرتابگر مشکلی نداریم؟
براری: پرتابگر داریم و مشکلی نیست، ما سال 92 کاوشگر پژوهش را پرتاب کردیم، سال 93 ماهواره فجر پرتاب شد و مرداد 96 یک پرتاب با پرتابگر سیمرغ داشتیم و در حال حاضر نیز سه ماهواره آماده داریم که در حال پیگیری پرتاب آن هستیم.
* دانشگاهیان می‌توانند در خلق ثروت در حوزه فضا تاثیرگذار باشند
پرتاب ماهواره‌ها چقدر می‌تواند برای ما مفید باشد؟
براری: باید قبول کنیم که امروزه اقتصاد فضا به عنوان اقتصاد نوظهور مطرح است. طی یک دهه گذشته رشد اقتصاد فضا بیش از 139 درصد بوده و نسبت به متوسط رشد اقتصاد جهانی که تقریبا 19.4 درصد بوده شرایط خوبی است.
اقتصاد مقاومتی به معنای استفاده حداکثری و خلق ثروت از ظرفیت‌ها و فرصت‌ها است. ما معتقدیم فضا یک فرصت برای خلق ثروت است و معتقدیم باید با دانشگاه‌ها برنامه‌ریزی کنیم تا به سمت اقتصاد فضا سوق داده شوند. چرا که دانشگاهیان می‌توانند در خلق ثروت این حوزه همکاری کنند.
امروزه فضا یک فرصت برای رونق اقتصادی و اشتغال کسب و کار است و فضا وارد زندگی مردم شده است.
مهمترین هدف هفته جهانی این است که دانش فضایی ترویج پیدا کند و جامعه با کاربردهای بخش فضایی آشنا شود.
ساخت ماهواره‌ها می‌تواند درصد بسیاری از ارزش اقتصاد را بالا ببرد، با استفاده از دریافت داده‌های ماهواره‌ای می‌توانیم به کشاورزان برای افزایش تولید، کاهش هزینه‌ها و کاهش مصرف سموم کمک کنیم. عملا فضا مردمی شده و وارد زندگی مردم شده است. بنابراین جوانان نیز باید فعال شوند تا نیازهای جامعه از سوی همین جوانان زنده شود.
* تشکیل استارتاپها در حوزه فضایی
سازمان فضایی هم در این زمینه برنامه‌ای دارد؟
براری: در بودجه امسال ۵۷۰ میلیارد تومان اعتبار برای بخش فضا دیده شده است که امیدواریم تمام آن محقق شود و طبق برنامه ششم باید سه هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در بخش فضایی سرمایه گذاری شود که ۹۰۰ میلیارد تومان به سرمایه گذار بخش خصوصی اختصاص دارد.
ما امسال 5 اولویت در حوزه خودمان قرار داده‌ایم که شامل حوزه کشاورزی، محیط زیست، مدیریت بلایا، خدمات شهری و هواشناسی است که تیم‌هایی برای تشکیل استارت‌آپ در این حوز‌ه‌ها فعالیت می‌کند. امیدواریم مانند کشورهای دیگر دنیا که استارت‌آپ‌ها در بخش فضایی بسیار تقویت شده‌اند از ظرفیت فضا خلق ثروت کنیم و جوانان کارآفرین و خلاق ما در این عرصه ورود پیدا کنند تا علاوه بر اشتغال، کسب و کار پررونق اقتصادی ایجاد کنند و به دغدغه مقام معظم رهبری که استفاده حداکثری از ظرفیت‌ها است لبیک بگوییم. فضا یک فرصت و ظرفیت برای خلق ثروت و رونق اقتصادی و اشتغال است و حل نیازهای جامعه و توانمندی جامعه.
شرکت‌های دانش‌بنیان هم وارد این حوزه شده‌اند؟
براری: ۱۰۰ شرکت دانش بنیان در بخش‌های پایین دستی و ۳۰ شرکت در بخش بالادستی حوزه فضا ایجاد شده است.
فضا یک اولویت است و ما در زیرساخت‌های فضایی نیز شاهد ورود استارت‌آپ‌ها هستیم امروز با توسعه فناوری، ماهواره‌های کوچک چند کیلوگرمی با تکنولوژی منظومه می‌توان سرویس و خدمات بسیاری ارائه دهد. جوانان می‌توانند با ساخت ماهواره کیوب‌ست وارد شبکه اقتصادی شوند.
در این زمینه هم برنامه‌ای دارید؟
براری: ما دو مسابقه را در بین جوانان آغاز کرده‌ایم یکی مسابقه ساخت ماهواره‌های کیوب‌ست است که دانشجویان را کمک می‌کنیم تا با تکنولوژی ساخت این ماهواره‌ها آشنا شوند و مسابقه دوم منظومه کردن ماهواره‌ها است که دانشجویان عملا وارد توسعه زیرساخت‌ها شوند. از آن سمت نیز از فضا می‌توان برای توسعه خدمات استفاده کرد.
برای توسعه زیرساخت‌های فضایی در کشور یک برنامه 10 ساله از سال 85 تا 94 تدوین شد که در این 10 سال فناوری‌های فضایی توسعه یافت.
در برنامه دوم که تا سال 1404 ادامه دارد بر توسعه و تثبیت صنعت فضایی و ساخت ماهواره‌های عملیاتی و قرار دادن آن در مدار متمرکز می‌شویم.
* با حضور دانشگاهیان هیچ نگرانی در حوزه فضایی نداریم
چقدر به پیشرفت ایران در حوزه فضایی امیدوارید؟
براری: ما در صنعت فضایی در دو دهه گذشته براساس اتکا به متخصصان بومی طراحی شده و مهمترین اولویت ما در برنامه 10 ساله دوم تثبیت چرخه فناوری فضایی است و با این نشاط و امید و تخصصی که در دانشگاهیان و شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد هیچ نگرانی نداریم.