آمریکا خواهان نقش تهاجمی‌تر برای ناتوی عربی است

اخیرا منابع آمریکایی و عربی از تلاش دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا برای تشکیل ائتلاف امنیتی و سیاسی جدید با کشور‌های حوزه خلیج فارس، مصر و اردن با هدف مقابله با ایران خبر داده اند و اینکه کاخ سفید خواستار تقویت همکاری با این کشور‌ها در زمینه دفاع موشکی، آموزش نظامی، مبارزه با تروریسم و موضوعات دیگری مانند حمایت از روابط اقتصادی و دیپلماتیک منطقه‌ای است.

این طرحی است که به گفته مقامات کاخ سفید و خاورمیانه‌ای نسخه‌ای از ناتو یا ناتوی عربی است. دولت ترامپ امیدوار است که این ائتلاف که موقتا نام ائتلاف استراتژیک خاورمیانه نامگذاری شده است در جریان نشست ۱۲ و ۱۳ اکتبر سال جاری میلادی در واشنگتن مورد بررسی و رونمایی قرار دهد.

آمریکا با الگوگرفتن از ناتو، در پی تشکیل سازمانی به نام «ائتلاف راهبردی خاورمیانه» است که هدف آن مبارزه با نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه است. طرح ایجاد پیمان امنیتی پیش از سفر یکسال قبل ترامپ به عربستان از سوی مسئولان سعودی مطرح شد.

در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با «پیتر جنکینز» دیپلمات بریتانیایی انجام داده است که در ادامه می‌آید. وی دانش آموخته دانشگاه‌های کمبریج و هاروارد است و دو بار در وین حضور داشته است و مأموریت‌های دیپلماتیک در آمریکا، فرانسه، برزیل و اتریش داشته است.

وی سفیر بریتانیا در سازمان ملل (مقر اروپایی) و آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده و در حال حاضر عضو ارشد مرکز سیاست امنیتی ژنو است.

*آمریکا به تازگی از تشکیل ائتلافی منطقه‌ای علیه ایران با مشارکت اردن، مصر و اعضای شورای همکاری خلیج فارس موسوم به ناتوی عربی خبر داده که قرار است بزودی در واشنگتن از آن رونمایی شود. آیا می‌توان این ائتلاف را به عنوان یک سازمان نظامی تمام عیار به حساب آورد؟

این ائتلاف را بطور غیررسمی ناتوی عربی و بطور رسمی به عنوان ائتلاف استراتژیک خاورمیانه (MESA) می‌توان مورد اشاره قرار داد که هدفش تشکیل اتحادیه نظامی و دفاعی می‌باشد.

شرط اصلی معاهده‌ای که ناتو را بوجود آورد، دفاع جمعی است. براساس بند ۵ معاهده ناتو، طرف‌های شرکت کننده (در پیمان ناتو) متعهد شده‌اند که حمله به هرکدام از اعضای پیمان را به مثابه حمله به کل اعضای ناتو قلمداد کنند.

البته این موضوع را نمی‌توان رد کرد که گفتگو‌ها پیرامون ناتوی عربی به انحراف کشیده شده و واشنگتن تحت رهبری دونالد ترامپ یکسری چیز‌های دیگری از جمله تهاجمی‌تر کردن این ائتلاف را در نظر دارد.

گزارش ۲۷ جولای رویترز به نقل از یکی از سخنگویان شورای امنیت ملی کاخ سفید این موضوع را تائید می‌کند که ائتلاف استراتژیک خاورمیانه [ناتوی عربی](MESA) به عنوان یک مانع در برابر تهاجم ایران، بنیادگرایی و تروریسم بکار گرفته خواهد شد و ثبات را به خاورمیانه خواهد آورد.

*با توجه به شکست ائتلاف‌های مشابهی که قبلا از سوی عربستان و یا شورای همکاری خلیج فارس علیه ایران شکل گرفته است، آینده و سرنوشت ائتلاف فعلی به سرکردگی آمریکا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

به نظرم حق دارید که پیشینه شورای همکاری خلیج فارس را به عنوان یک سازمان نظامی-سیاسی که تحت فشار‌های بسیاری زیادی بوده است، در نظر بگیرید، اما این موضوع لزوما به این معنا نیست که به مانند شورای همکاری خلیج فارس، ناتوی عربی نیز به همان میزان ناکارآمد باشد.

شورای همکاری خلیج فارس متشکل از کشور‌هایی بود که هرکدام منافع مختلف و درک متفاوتی را از ایران داشتند.

با این حال در شرایط فعلی به نظر می‌رسد که عربستان، مصر، بحرین و امارات یک ضدیت هماهنگی را علیه ایران نشان می‌دهند و یک عزم کلی را دنبال می‌کنند که جمهوری اسلامی ایران را به عنوان تهدید علیه منافع ملی و اهداف منطقه‌ای خود در نظر بگیرند.

از طرف دیگر ما این موضوع را می‌دانیم که از دید ایران، کشور اردن (در مقایسه با دیگر کشور‌های عربی عضو ائتلاف) ملاحظات و محافظه‌کاری بیشتری از خود نشان می‌دهد و براین اساس ناتوی عربی برای کارآمدی و موفقیت، ضرورتا نیازمند دشمنی مشترک و کلی با ایران نیست، بلکه برای کارایی ناتوی عربی فاکتور‌ها و عوامل دیگری نیز لازم است.

*چرا ائتلاف مورد نظر سه هفته قبل از آغاز تحریم‌های جدید ترامپ علیه ایران تشکیل خواهد شد؟ از لحاظ زمان بندی این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
‌
نمی‌دانم. امکان دارد که اعلام این تاریخ بصورت تصادفی صورت گرفته است، اما در گزارش رویترز که قبلا (در سوال اول) به آن ارجاع دادم با عدم اطمینان گفته شده که ائتلاف در ۱۲ یا ۱۳ اکتبر تشکیل خواهد شد.