انفجار در انبار باروت

عربستان سعودی، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت جهان، در روزهای اخیر تولید نفت خود را به میزان 520 هزار بشکه در روز کاهش داده است، درآمدهای نفتی ونزوئلا درسال 2016 میلادی 34 درصد کاهش یافته و برنامه‌ریزی کشورهایی مانند لیبی و نیجریه برای افزایش تولید بازار جهانی نفت را دچار شوک‌های کوتاه مدت کرده است. یکی از نیازها اساسی هر اقتصادی از جمله اقتصادهای وابسته به نفت، بهره‌مندی از درآمدهای ارزی پایدار است. وضعیت بازار نفت اما امکان پیش‌بینی یک درآمد مشخص از این محل را برای این کشورها سخت کرده است. هرچند وضعیت کشورمان در میان کشورهایی مانند عربستان و ونزوئلا از نظر وابستگی به درآمدهای نفتی بهتر است و وابستگی بودجه کشورمان به نفت در حدود 30 درصد است، اما این عدد هم آنقدر بزرگ هست که نوسان‌های قیمتی بازار نفت بر اقتصاد کشورمان اگرچه نه به اندازه کشورهای دیگر اثر بگذارد.  کارشناسان بر این باورند یکی از راهکارهای اساسی برای برون رفت از چنین وضعتی کاهش وابستگی اقتصادی در کشورهای تولیدکننده نفت به این درآمدها است.

 امید به بازگشت توازن
هر چند برخی کارشناسان و نهادهای بین‌المللی پیش‌بینی می‌کنند در آینده نزدیک همچنان شاهد کاهش قیمت نفت خواهیم بود اما  آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: «رشد تقاضای نفت، به بازگشت توازن به بازار کمک می‌کند.»

به نقل از رویترز،  آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد که با وجود افزایش عرضه نفت جهان به دلیل رشد تولید آمریکا و پایبندی ضعیف به توافق اوپک، در سال جاری میلادی رشد تقاضای جهانی نفت بیش از انتظارها خواهد بود و این مسئله، بازگشت توازن به بازار را شتاب می‌بخشد. این نهاد برآورد رشد تقاضای نفت در سال ۲۰۱۷ میلادی را از ۱,۴ میلیون بشکه به ۱.۵ میلیون بشکه افزایش داد. این نهاد همچنین انتظار دارد تقاضای نفت در سال ۲۰۱۸ میلادی ۱.۴ میلیون بشکه افزایش یابد. آژانس بین‌المللی انرژی اعلام کرد: اگر برخی تولیدکنندگان در عزم خود برای کاهش تولید ضعف نشان ندهند، اطمینان بیشتری از بازگشت مستمر توازن به بازار ایجاد خواهد شد. طبق اعلام این نهاد، میزان پایبندی اعضای اوپک به توافق جهانی کاهش تولید نفت، در ماه ژوئیه امسال به ۷۵ درصد کاهش یافته است.

   بهبود وضعیت در گرو اتحاد اوپک
از سوی دیگر اوپک هم از کاهش  مازاد عرضه جهانی نفت خبر داده و اعلام کرده است  مازاد عرضه که در سه ماهه نخست سال 2017 معادل 850 هزار بشکه نفت در روز بود در سه ماهه دوم امسال به 390 هزار بشکه در روز کاهش یافت.
به گزارش ایرنا، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) در آخرین گزارش ماهانه خود برای ماه اوت (مرداد-شهریور) اعلام کرد: «تقاضای جهانی نفت در سه ماهه دوم امسال به 95 میلیون و 650 هزار بشکه در روز رسید که 63 میلیون و 750 هزار بشکه در روز آن توسط غیراوپک و نفت غیرمعمول اوپک تامین شد. بنا به این گزارش، از آنجا که اوپک در سه ماهه دوم امسال معادل 32 میلیون و 290 هزار بشکه در روز نفت تولید کرد، روزانه به‌طور متوسط 390 هزار بشکه نفت در انبارها ذخیره شده است. بنا به اعلام اوپک، این سازمان در ژوییه گذشته (تیر-مرداد) 32 میلیون و 870 هزار بشکه در روز نفت تولید کرد که نسبت به ماه پیش از آن 100 هزار بشکه در روز افزایش داشت. اوپک در گزارش ماه اوت خود، تقاضای نفت این سازمان در سال 2017 را 32 میلیون و 400 هزار بشکه در روز برآورد کرد که 400 هزار بشکه در روز از مقدار آن در سال 2016 بیشتر است.  این سازمان، تقاضای نفت خود در سال 2018 را نیز مانند سال 2017 پیش بینی کرد.  اوپک همچنین تقاضای جهانی نفت تا پایان سال 2017 را 96 میلیون و 490 هزار بشکه در روز پیش بینی کرد که نسبت به سال 2016 معادل 1.4 درصد افزایش دارد. تقاضای جهانی نفت در سال 2018 نیز با 1.3 درصد افزایش نسبت به سال پیش، 97 میلیون و 770 هزار بشکه در روز برآورد شد.»   
اعداد و ارقام ارایه شده در گزارش اوپک نشان می‌دهد با توجه به ثابت بودن تقریبی میزان تقاضای نفت در سال 2018 نسبت به سال جاری میلادی، بهبود نسبی بازار نفت تنها در صورت اتحاد اوپک و پایبند ماندن به کاهش تولید امکانپذیر است اما کارشناسان در مورد آینده‌ این توافق با توجه به مسائل مختلف کشورهای عضو با همدیگر و همچنین نیاز برخی از اعضای اوپک از جمله  لیبی و عراق به تولید بیشتر خوشبین نیستند.

مطابق گزارش ماه اوت اوپک، قیمت سبد نفت این سازمان از بشکه ای 45 دلار و 21 سنت در ماه ژوئن (خرداد-تیر) به 46 دلار و 93 سنت در ماه ژوییه افزایش یافت.  در این گزارش، میانگین بهای سبد نفت اوپک در سال 2017 معادل 49 دلار و 75 سنت در هر بشکه پیش بینی شد. برآورد این رقم برای نفت برنت معادل 51 دلار و 23 سنت و برای نفت وست تگزاس اینترمدیت معادل 49 دلار و 48 سنت در هر بشکه بود.

  سایه بحران نفت بر اقتصاد کشورها
از سوی دیگر برخی گزارش‌های بین‌المللی حاکی از آن است با کاهش قیمت جهانی و تولید نفت در ونزوئلا به دلیل سرمایه‌گذاری‌های اندک، درآمد کل نفت ونزوئلا ۳۴ درصد و سود خالص شرکت نفتی دولتی این کشور ۹۰ درصد کاهش یافت. به گزارش فارس به نقل از رویترز، با توجه به آمار سالانه‌ که ونزوئلا منتشر کرد، میزان درآمد نفتی شرکت نفتی ونزوئلا از فروش نفت در سال 2016، نسبت به سال گذشته 34 درصد کاهش یافت و به رقم 48 میلیارد دلار کاهش یافت. درآمدهای نفتی این کشور از افت بی‌سابقه تولید و قیمت در بازارهای جهانی آسیب دیده است.  این گزارش می‌افزاید سایه ناپایداری بازار نفت نه تنها بر ونزوئلا که بر عموم کشورهای وابسته به نفت دیده می‌شود و این مسئله می‌تواند در آینده به بقیه کشورها هم سرایت کند.