پدافند غیرعامل در حوزه جرایم و تخلفات

استراتژی هوشمندانه «خبر خوب» خبرگزاری فارس، باطل السحر سناریوی دشمن در جنگ روانی و مقابله با پمپاژ فضای یاس و ناامیدی است. نکته کلیدی این است که در هر حوزه‌ای برخی از اخبار خوب علاوه بر شناسایی و انتشار، این قابلیت را دارند که به عنوان یک الگوی رفتاری و مدیریتی از آن بهره مند شد. این نوشته می‌کوشد نمونه ای را در این خصوص مورد توجه قرار دهد.

یکی از خبرهای خوب که معمولا پس از ماه مبارک رمضان، منتشر می‌شودکاهش جرایم و تخلفات در بین مردم در ماه رمضان است. این خبر خوب ، هرساله هم تکرار می‌شود به‌طوری‌که آمارجرایم خشن تا حتی آمار تصادفات رانندگی در سطح کشور کاهشی ملموس پیدا می‌کند.

آمارهای ارایه شده از سوی مقامات انتظامی در  سال های گذشته نشان می‌دهد میزان جرایم در ماه مبارک رمضان به طور میانگین بین 5 تا 35 درصد کاهش داشته است.

بنابراین سوال روشن و ساده ای که به میان می‌آید این است که علت کاهش جرایم در این ماه الهی چیست؟ پاسخ هم پیچیده نیست. سیطره معنویت بر جامعه و تاثیر عنصر «ایمان» بر فرد باعث شده تا آمار جرایم سیر نزولی داشته باشد. اما نباید تنها به خبری و رسانه‌ای شدن  این اتفاق و رویداد مهم اکتفا کرد و به مانند حجم انبوهی از اخبار که همه‌روزه بر خروجی خبرگزاری‌ها و شبکه‌های خبری قرار می‌گیرد از آن به سادگی عبور کرد. این اتفاق مبارک و این عامل موثر که ناشی از فضای معنوی و ایمانی ماه رمضان است باید به عنوان یک الگوی بومی و دینی در سایر ماه ها نیز مورد بهره برداری و استفاده قرار بگیرد. یعنی باید  از ظرفیت شاخصی به نام «رمضان» به عنوان یک سیستم نظارت درونی، کمال استفاده را برد و زمینه تحقق آن را در دیگر ایام و ماه‌ها مهیا کرد. باید به سمتی حرکت کرد که مؤلفه «پیشگیری» از جرایم و تخلفات، در حوزه درونی و ذهنی انسان‌ها تقویت شود. تحقق عملی کلید‌واژه‌هایی چون «تقوا»، «ایمان»، «مسئولیت‌پذیری اخلاقی» و در یک کلام «دین» نقش بسزایی در این زمینه دارد. رمز و راز رمضان در کاهش جرایم در همین نکته نهفته است.

ناگفته پیداست؛ استفاده و بهره‌وری از نظارت درونی،  نافی سیستم نظارت بیرونی نیست. تقویت «نظارت» بر کردار و رفتار شهروندان از طریق قانون و نظارت همگانی که خود یک سیستم کنترلی اجتماعی را به بار می آورد، همچنانکه در همه جای دنیا مورد استفاده است، باید به‌طور مستمر تقویت  و به‌روز شود تا در موضوعات اجتماعی، مردم همدیگر را کنترل کنند و البته نهادها و ارگان‌های مربوطه نیز در زمینه نظارت بیرونی به وظایف خودشان بپردازند.

اما شاخص رمضان و اتفاق مبارک کاهش جرایم و تخلفات باید در قامت یک الگوی بهینه و قدرتمند بازتولید شود. می‌توان این الگو را «پدافند غیرعامل قضایی» نام نهاد.

به عبارت ساده تر، آن چیزهایی که ضرورت دارد تا جرم و جنایت است از جامعه رخت بربندد را می‌توان تحت عنوان «پدافند غیرعامل قضایی» صورت‌بندی و سازماندهی کرد. با این توضیح که پدافند غیرعامل هر اقدام غیر مسلحانه‌ای است که موجب کاهش آسیب‌ها در هنگام جنگ و رویارویی با دشمن می‌شود و «پدافند غیرعامل در حوزه قضا» هم هر اقدام غیرقضایی است که موجب کاهش جرم و جنایت می‌شود.

بروز و ظهور ملموس و برجسته اقدامات غیرقضایی که جرایم و تخلفات را کاهش داده، تقویت باورهای دینی و معنوی است که بهار آن در ماه مبارک رمضان است. همچنانکه در برخی دیگر از ماه‌ها مثل ماه محرم هم این رویه مبارک خودش را در کاهش آمار جرایم و تخلفات نشان می‌دهد. اما مهم این است که این اتفاق خوب به ماه‌های دیگر هم سرایت کند و لازمه آن، اقدامات و کارهای فرهنگی ،آموزشی، تربیتی و از این قبیل است.

و بالاخره باید گفت پدافند غیر عامل در حوزه قضا زمانی فراگیر می‌شود که همه نهادها پای کار بیایند و مساله را فقط به قوه قضاییه محدود نکرد. یک عزم ملی می‌طلبد  تا موضوع پیشگیری از جرایم و تخلفات در بستر پدافند غیرعامل قضایی به نحو مطلوب و استاندارد به بار نشیند.