وزیر پیشین انرژی آمریکا از تصمیم احتمالی دونالد ترامپ، به خروج از برجام با عنوان تصمیمی بسیار بد یاد کرد و گفت: خروج از برجام آمریکا را در دنیا منزوی می کند.
به گزارش پایداری ملی، وزیر پیشین انرژی آمریکا در گفتگو با نشریه آمریکایی بلومبرگ از تصمیم احتمالی دونالد ترامپ، رئیس جمهور این کشور به خروج از برجام با عنوان تصمیمی بسیار بد یاد کرد و گفت: خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) آمریکا را در دنیا منزوی می کند.
ارنست مونیز به راستی آزمایی و تایید پایبندی ایران به توافق هسته ای از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی اشاره کرد و افزود: از آنجا که آژانس پایبندی ایران را به توافق راستی آزمایی می کند ما به آنچه از برجام انتظار داشتیم دست پیدا کرده ایم اما خروج احتمالی ترامپ از این توافق بین المللی سبب خواهد شد ایران بهانه ی لازم را برای شانه خالی کردن از برخی موارد که در برجام تصریح شده بدست آورد.
خبرنگار بلومبرگ از مونیز پرسید: وزارت انرژی تا چه میزان در موضوع بازدارندگی هسته ای نقش دارد؟
مونیز در پاسخ گفت: « امروز نزدیک به 62 درصد از هزینه های سالیانه ی وزارت انرژی در قالب بودجه ی امنیت ملی قرار می گیرد. با احتساب هزینه پاکسازی که نزدیک به 18.5 میلیارد است و بیش از 12 میلیارد از این رقم صرف امنیت هسته ای می شود، این بودجه صرف نگهداری از ذخایر (انبار سلاح های هسته ای) و تضمین ایمنی بازدارندگی بدون نیاز به اجرای آزمایش هسته ای می شود و نیز ایمن سازی و از بین بردن مواد مورد استفاده در سلاح های هسته ای در سراسر دنیا. وزارت انرژی همچنین موظف است در همکاری با نیروی دریایی پیشران های مورد نیاز زیردریایی ها و ناوهای هواپیمابر هسته ای را تامین کند.
خبرنگار گفت در اینجا می خواهم به تناقضی اشاره کنم که در آن به پیشرفته سازی یک تریلیون دلاری زرادخانه ی سلاح های هسته ای از سوی پنتاگون اشاره می شود در حالی که آمریکا امیدوار است از گسترش سلاح های اتمی در دنیا جلوگیری کند. این طرح را رئیس جمهور اوباما آغاز کرد و به خاطر تلاش برای خلاص کردن دنیا از شر سلاح های هسته ای جایزه ی صلح نوبل نیز دریافت کرد. شما یکی از اعضای دولت اوباما بودید. می توانید توضیح بدهید چه نیازی به پیشرفته سازی سلاح های هسته ای هست؟
مونیز پاسخ داد: « اینها مسائلی کاملا متفاوت است. دوست ندارم از این طرح با نام پیشرفته سازی یاد کنم زیرا چنین به نظر می رسد که آمریکا در حال ایجاد زرادخانه ای نو است. در وزارت انرژی از این طرح با عنوان بروز رسانی تاسیسات و برنامه ای مادام العمر برای تسلیحات (اتمی) بدون نیاز به اجرای آزمایش یاد می شود. در ارتش (وزارت دفاع) این طرح را بهبود سیستم های پرتاب می نامند و نه تولید بمب های هسته ای جدید. این طرح ، طرحی گران قیمت است و هزینه ی وزارت انرژی را در چندین دهه ی آتی به حدود 80 میلیارد دلار افزایش می دهد.
اما در مقام وزیر انرژی ، برای من خیلی سخت بود بپذیرم کارکنان وزارتخانه در ساختمان هایی 50 تا 60 ساله کارهایی پرخطر انجام بدهند. مسائل ایمنی بسیار مهمی وجود دارد. حتی هم اکنون هم نمی توانیم تاسیسات اورانیوم اوک ریج را در تنسی تا سال 2025 به اندازه ی کافی تجهیز و نوسازی کنیم.
ما کاملا از چشم انداز دنیای بدون سلاح هسته ای پشتیبانی می کنیم و می خواهیم نقش سلاح های هسته ای را در پیکره ی امنیت ملی کشورمان تا جایی که ممکن است کمرنگ کنیم. اما هیچ کس نیست که تصور کند بتوانیم در کمتر از چندین دهه به این هدف دست پیدا کنیم. تا وقتی که سلاح های هسته ای برای ما بازدارندگی بنیادین ایجاد می کنند باید اطمینان پیدا کنیم ایمنی داریم و نیروی کار ما در محیطی ایمن کار می کند.»
خبرنگار موضوع گفتگو را به بانک اورانیوم کمتر غنی شده تغییر داد و از وزیر پیشین انرژی آمریکا پرسید ایجاد چنین بانکی چگونه می تواند اشاعه ی سلاح های هسته ای را در دنیا کنترل کند؟
ارنست مونیز در پاسخ گفت: « مسئله ای که در اینجا مطرح است، امنیت تامین سوخت است. بویژه آنکه انرژی هسته ای در کشورهایی مختلفی که پیشتر هوادار نداشت در دستور کار قرار می گیرد و اینجاست که بانک وارد عمل می شود. آژانس بین المللی انرژی اتمی مالکیت بانک را در اختیار دارد و هر کشوری که در زمینه ی توافقنامه های عدم اشاعه خوب عمل کرده باشد اگر در زنجیره ی تامین بازرگانی سوخت وقفه ای اتفاق بیافتد می تواند از موادی که در بانک وجود دارد برای انرژی هسته ای خود استفاده کند. با ایجاد این بانک دیگر هیچ علتی وجود نخواهد داشت که کشورها به توسعه ی غنی سازی بومی بپردازند زیرا چنین اقدامی هم نگران کننده است و هم از نگاه اقتصادی مقرون به صرفه نیست.
وی در پاسخ به این پرسش که سوخت هسته ای بانک از کجا تامین خواهد شد نیز گفت: « آژانس بین المللی انرژی اتمی پیشنهادها را بررسی می کند و کشورها هم طرح های خود را ارائه می کنند. بر اساس برنامه زمانی ، امیدواریم سوخت لازم را تا پایان سال در اختیار داشته باشیم. این سوخت را تامین کنندگان بازرگانی سوخت و یا کنسرسیوم تامین می کند. قزاقستان میزبان بانک خواهد بود. این کشور پس از استقلال از شوروی سابق اثرگذاری مثبتی در تلاش برای عدم اشاعه در سراسر دنیا داشته است.»
ارنست مونیز در پاسخ به این پرسش که آیا اگر کشورها به غنی سازی بومی روی بیاورند نگرانی بوجود خواهد آمد گفت: « چنین کشورهایی باید ثابت کنند به علت نبود ایمنی در زنجیره ی تامین ، نیاز فوری و شدید به غنی سازی بومی دارند. در جایی که بانک در دسترس است و توسعه ی غنی سازی بومی برای برنامه ی کوچک هسته ای اصلا مقرون به صرفه نیست اگر کشوری بخواهد راه خودش را برود نگرانی ایجاد می کند و باید به این پرسش پاسخ بدهد که چرا چنین کاری می کند؟»
خبرنگار پرسید بانک با کشورهایی که برنامه ی هسته ای در شرف تکوین دارند چگونه هماهنگ می شود؟
مونیز پاسخ داد: « برای نمونه ، مکزیک برنامه ی بسیار کوچکی دارد. امارات در حال ساخت رآکتورهای کره جنوبی است. روس ها به کشورهای شرق اروپا و دیگر نقاط دنیا می فروشند. و هم اکنون در خاورمیانه ، دستکم توافقنامه های اسمی با مصر ، عربستان سعودی و ترکیه برای ساخت رآکتورهای روسی امضا شده است. روس ها ترجیح می دهند تنها تامین کننده ی سوخت نیروگاه هایی باشند که خودشان می سازند اما کشوری که تنها به یک تامین کننده مرتبط باشد باید نگرانی داشته باشد و در اینجاست که بانک سوخت وارد عمل می شود و اگر وقفه ای در تامین اتفاق بیافتد به عنوان پشتیبان عمل می کند.»
وی در پاسخ به این پرسش که چقدر نگران دستیابی تروریست ها به سلاح هسته ای یا به اصطلاح « بمب کثیف» هستید هم گفت: « خطر تروریست ها و بمب کثیف ، خطری خاص است. چرا که در اینجا دیگر بحث سلاح و قدرت در میان نیست. رادیوایزوتوپ ها در پزشکی کاربرد وسیعی دارند ، در کارهای صنعتی ، نفت و گاز هم کاربرد دارند. این رادیوایزوتوپ ها اگر به دست تروریست ها بیافتند بسیار خطرناک می شوند. ما در اقدامی موفقیت آمیز دولت ها بویژه شهرداران و فرمانداران را تشویق کرده ایم سزیوم-137 را با ایکس - ری جایگزین کنند.
از سزیوم-137 در پرتوافشانی خون و درمان های دیگر استفاده می شود. چنین کاری خطری هم ندارد. هزینه های جایگزین کردن منابع سزیوم با ایکس - ری نیز معقول است و دیگر نیاز نیست امنیتی در کار باشد تا تضمین کند رادیوایزوتوپ ها جایی که باید باشند قرار دارند. شاید داستان هایی را که درباره ی دسترسی داعش به منابع کبالت -60 در موصل نقل می شد شنیده باشید. از این ماده می شود در ساخت بمب کثیف استفاده کرد . شاید داعش نمی دانست چگونه چنین کاری را انجام بدهد. برخی کشورها در اروپا برای حذف این مواد اقدام کرده اند و ما هم باید به همین سمت پیش برویم.
خبرنگار پرسید شما یکی از هواداران پر و پا قرص توافق هسته ای ایران بودید. آیا اکنون که دومین سال پس از توافق است فکر می کنید به آنچه امید داشتید دست پیدا کرده اید؟
مونیز گفت: « از آنجا که آژانس بین المللی انرژی اتمی پایبندی ایران را به توافق راستی آزمایی و تایید می کند ، همانگونه که امید داشتیم اتفاق افتاده است. اما در زمینه ی گفتگوها و زد و بندهای سیاسی ، بویژه اینکه ترامپ می گوید احتمال دارد از توافق خارج شود ، چنین تصمیمی بسیار بد خواهد بود. آمریکا منزوی می شود زیرا تا وقتی که ایران به توافق پایبند باشد اروپایی ها و دیگران به همکاری با ایران ادامه می دهند. از سوی دیگر ایرانی ها بهانه ی لازم را برای شانه خالی کردن از برخی مواردی که بر آن تصریح شده بدست می آورند.»
وزیر پیشین انرژی در دولت باراک اوباما در پاسخ به این پرسش که آیا با کارشناسانی که می گویند باید با کیم جونگ اون (رهبر کره شمالی) مسلح به سلاح هسته ای کنار بیاییم هم عقیده اید یا خیر نیز گفت: « فکر می کنم لفاظی هایی که این روزها شدت هم گرفته مفید نیست. اما نباید چشم انداز شبه جزیره ی کره ی عاری از سلاح هسته ای را رها کنیم همانگونه که نباید چشم انداز دنیای عاری از سلاح هسته ای را به فراموشی بسپاریم.
اگر به دهه ی نود میلادی بازگردیم فکر می کنم آنگونه که باید ، به وضعیت کره شمالی رسیدگی نکرده ایم. تا وقتی که نگرانی های مشروع امنیتی کره شمالی ، کره جنوبی ، چین و ژاپن را مرتفع نکنیم نمی توانیم شاهد برقراری ثبات و امنیت باشیم. باید موضوع بحث را فراتر از بحث سلاح های هسته ای دنبال کنیم و با جدیت به موضوع امنیت این چهار همسایه بپردازیم. تا وقتی که ثبات برقرار نشود و در طرف های منطقه ای احساس اعتماد کامل ایجاد نشود پیشرفت در زمینه ی عاری کردن منطقه از سلاح هسته ای بسیار سخت خواهد بود.»