بانک مرکزی به تازگی ویرایش جدید «دستور العمل نحوه احراز و سلب صلاحیت حرفه ای مدیران موسسات اعتباری» را به نظام بانکی ابلاغ کرده که بر اساس آن بکارگیری اشخاص دو تابعیتی در مدیریت بانک ها ممنوع شده است.
به گزارش پایداری ملی، «عبدالمهدی ارجمند نژاد» مدیر کل مقررات، مجوزهای بانکی و مبارزه با پولشویی و «حمیدرضا غنی آبادی» اداره مطالعات و مقررات بانکی به نظام بانکی ابلاغ شده است.
در بازنگری این دستور العمل تلاش شده است تا ضمن دقیق و کامل شرایط عمومی، فردی و تخصصی لازم برای تصدی سمت های مدیریتی در موسسه اعتباری، ترتیبات رسیدگی از مرحله ابتدایی دریافت مدارک داوطلبات تصدی سمت های مدیریتی و نحوه رسیدگی به آنها تا نحوه امتیازدهی و میزان امتیازها و نیز وضع ضمانت اجرایی دقیق و مناسب انتظامی برای متخلفان لحاظ شود.
رعایت این دستور العمل برای بانک ها و موسسه اعتباری غیربانکی که به موجب قانون و یا با مجوز بانک مرکزی تاسیس شده یا در شرف تاسیس بوده و تحت نظارت بانک مرکزی قرار دارند، ضروری است.
در این دستور العمل شرایط عمومی برای تصدی سمت مدیرعامل، قائم مقام و عضو هیات مدیره بانک ها و موسسه های اعتباری شامل «داشتن تابعیت ایران برای مدیرعامل، رییس هیات مدیریت و اکثریت اعضای هیات مدیره و اکثریت اعضای هیات عامل»، نداشتن تابعیت دوگانه، پیروی از دین اسلام یا یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی قید شده است.
دارا بودن حسن شهرت و امانتداری، نداشتن سابقه محکومیت قطعی موثر به هیچ از جرایم سرقت، ارتشاء، اختلاس، خیانت در امانت، کلاهبرداری، پولشویی، جعل و تزویر، صدور چک بی محل و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب (اعم از اینکه حکم در دادگاه های داخلی یا خارجی صادر شده یا محکوم علیه مجرم اصلی یا شریک یا معاون جرم بوده باشد) از دیگر شرایط عمومی برای تصدی سمت های مدیریتی یاد شده در نظام بانکی کشور است.
نداشتن منع تصدی سمت مدیرعامل، قائم مقام مدیر عامل و عضویت در هیات مدیره موسسات اعتباری ناشی از محکومیت قطعی در هیات انتظامی بانک ها، نداشتن بدهی غیرجاری شخصی به بانک ها، موسسات اعتباری غیربانکی و سایر بنگاه های واسطه پولی اعم از دولتی یا غیردولتی تحت نظارت بانک مرکزی، نداشتن سهم یا سمت در سایر موسسات اعتباری مگر با اجازه بانک مرکزی از دیگر شرایطی است که داوطلبان تصدی مسئولیت های ارشد مدیریتی در نظام بانکی باید داشته باشند.
از دیگر این شرایط نداشتن سابقه تصدی سمت مدیریتی در موسسه اعتباری دیگر است که در زمان تصدی فرد، اجازه نامه تاسیس یا فعالیت آن لغو شده یا اداره آن بر عهده بانک مرکزی قرار گرفته است.
اشتغال نداشتن همزمان در دیگر وزارتخانه ها، شرکتها و موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی مگر آنکه نماینده سهام دولت باشد، نداشتن سمت مدیرعاملی یا عضویت در هیات مدیره سایر شرکت هایی که تمام یا بخشی از سرمایه آنها متعلق به دولت یا نهادها و موسسات عمومی غیردولتی باشد از دیگر شرایطی است که بانک مرکزی وضع کرده است.
بانک مرکزی حداقل سن برای تصدی سمت مدیرعاملی، قائم مقامی مدیرعامل و عضو هیات مدیره را 35 و حداکثر آن را 70 سال تعیین کرده است.
در بخش شرایط اختصاصی ترسیم شده برای تصدی سمت های مدیریتی ارشد در نظام بانکی دارا بودن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشته های مرتبط نظیر مدیریت، حسابداری، اقتصاد و حقوق، ریاضی، آمار، مهدنسی کامپیوتر، مهندسی صنایع، داشتن حداقل 10 سال سابقه کار در نظام بانکی برای رییس، نایب رییس و حداقل دو سوم اعضای هیات مدیره، داشتن حداقل 10 سال سابقه کار در نظام بانکی برای مدیرعامل و قائم مقام مدیرعامل که حداقل پنج سال آن در سمت های مدیریتی باشد، قید شده است.
به طور کلی، بانک مرکزی تلاش کرده است در دستور العمل جدید، ضمن وضع ویژگی های عمومی و اختصاصی برای داوطلبان تصدی این مسئولیت ها، با ارایه جداول و امتیازبندی، شیوه انتخاب مدیران را بر اساس نظام رتبه بندی پیش ببرد که دستورالعمل پیشین فاقد آن بود.
«دستورالعمل احراز و سلب صلاحیت حرفه ای مدیرعامل و اعضای هیات مدیره موسسات اعتباری» در شهریور ماه سال 90 به استناد برنامه پنجم توسعه تدوین و به شبکه بانکی کشور ابلاغ شد.
با توجه به گذشت نزدیک 5 سال از اجرای این دستور العمل، مفاد آن در کمیسیون مقررات و نظارت موسسات اعتباری بانک مرکزی مورد بازنگری قرار گرفت و در دی ماه پارسال به تایید رسید.
با توجه به ابلاغ به این دستورالعمل به نظام بانکی، بانک مرکزی از مدیران عامل بانک های دولتی، غیردولتی، شرکت دولتی پست بانک و موسسه های اعتباری غیربانکی
و نیز بانک مشترک ایران ونزوئلا خواسته است که از این پس این شیوه نامه را مبنای انتخاب اشخاص برای تصدی سمت های مدیریتی مورد نظر یا تمدید دوره تصدی افراد قرار دهند.