شش ریشتر برای یکسان کردن شهرهای ایران با خاک کافی است!

معماری قدیم ایرانی برخلاف آنچه مردم از عدم مقاومت خانه های خشت و گلی در ذهن دارند، شهر را در موقعیتی قرار داده بود که در صورت بروز حادثه توانایی دفاع از خود و جان شهروندان را داشته باشد که نمونه این معماری اندیشمندانه را در شهر اصفهان و وجود مادی هایی که این شهر را از خطر آسیب ها و ویرانی های زلزله در امان نگه داشته به خوبی مشاهده کرد.

در شهرسازی کنونی به ویژه در دوران قاجار که چند سفر فرنگی پادشاهانی همچون ناصرالدین شاه پای معماری غربی را به ایران باز کرد، دیگر از هوشمندی شهرهای گذشته خبری نبود و شهرهای ایران بنا به دستور شاه و برای تبدیل شدن به نمادی از ترقی، یکی پس از دیگری تنها پوست انداختند در حالیکه هسته شهرها، آمادگی پذیرش چنین معماری را نداشت.

در همین هیاهو، توجه به مقاوم سازی مورد غفلت قرار گرفت چراکه سبقت برای شهرسازی مدرن، فرصت و تفکر را از مدیران شهری برای ساخت شهرهای متناسب با اقلیم منطقه گرفت و اکنون ایران شهرهایی دارد که در برابر خطری بزرگ همچون زلزله از برخی شهرهای زلزله خیز جهان، نیز تاب تحمل کمتری دارد.

شهر نورچیا در ایتالیا یکی از شهرهایی بود که در هفته های اخیر به دلیل بروز زلزله متحمل خسارت سنگینی شد و تقریبا این شهر به دلیل بروز زمین لرزه حدود شش ریشتری، با خاک یکسان شد اما عمق فاجعه اینجاست که برخی پژوهشگران بر این باوراند، برخی شهرهای ایران به اندازه نورچیا هم توان مقاومت در برابر زلزله را ندارد!.

مهدی زارع استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با تشریح سه دلیل عمده و موثر در آمار صفر تلفات جانی در زلزله شهر نورچیا واقع در ۱۴۰ کیلومتری شمال شرق رم، پایتخت ایتالیا اعلام کرد: بزرگ ‌ترین زلزله ۳۶ سال اخیر در لرزه‌ خیز‌ترین کشور اروپایی با بزرگای ۷. ۶ ریشتر اتفاق افتاده که به رغم گذشت ۴۸ ساعت از وقوع آن، بر مبنای گزارش منابع رسمی خبری ایتالیا، تاکنون حتی یک مورد تلفات جانی، کشته شده، نداشته است.

این در حالی است که زلزله دو روز پیش نورچیا خسارت زیادی به ساختمان‌ها و فضاهای شهری وارد کرده است؛ طوری که بسیاری از منابع رسمی در گزارش‌های خود از وضعیت این شهر بعد از وقوع زلزله اعلام کردند که این شهر با خاک یکسان شده است. این موضوع نشان می‌دهد مقاومت فیزیکی این شهر عامل تلفات جانی صفر ناشی از زلزله اخیر در نورچیا نبوده است. استاد پژوهشکده زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در تشریح سه دلیل عمده به صفر رسیدن تلفات جانی در این زمین‌لرزه، اعلام کرد: از آنجا که زلزله نورچیا سومین زمین ‌لرزه شدید این منطقه طی دو ماه اخیر بوده است، وقوع این زمین‌ لرزه چندان موجب غافلگیری شهروندان این شهر و در نتیجه بروز تلفات سنگین نشده است.

زارع تاکید کرد: این موضوع نشان می‌ دهد آسیب ‌پذیری شهرهای کشور ما در برابر زلزله به مراتب بیشتر از ایتالیا و تاب ‌آوری شهرهای ما در برابر زمین ‌لرزه به مراتب پایین‌ تر از مناطق شهری زلزله‌ خیزترین کشور اروپا است.

متاسفانه تجربه تلخ زلزله بم در ایران نشان داد که در صورت بی توجهی به مسئله ساخت شهرهای مقاوم، ایران خود ده ها نورچیا در دل خود دارد که در صورت بروز یک لرزش، می تواند به اندازه یک بمب ویرانگر، هزاران کشته و صدها هزار کیلومتر خرابه و ویرانه روی دست کشور بگذارد.

تیترشهر