تنباکوهایی که کام خانواده را تلخ می کند

در روزگار نه چندان دور، شاهد دوستی هایی بین گروهی از افراد مسن و پیرمردها در اماکن تفریحی و عمومی مانند قهوه خانه ها بودیم که با گپ و گفتگو و قلیان کشیدن روز خود را سپری میکردند. شاید در آن روزها موضوع دخانیات و قلیان در بین جوانان و نوجوانان اینقدر باب نشده بود. اما امروزه روز قلیان پای ثابت مجالس برخی از جوانان و نوجوانان شده است به طوری که در قهوه خانه ها، سفره خانه ها دیگر آنچنان اثری از حضور پیرمردها نیست. این در حالی است که سن استعمال دخانیات، به ویژه قلیان در جامعه امروز به 15 سال کاهش یافته است و با وجود خطرات و مضراتی که به دنبال دارد و هشدارهای پزشکان،  اما اماکن تفریحی، رستوران ها، قهوه خانه ها با تنباکوهای میوه ای بستر مناسبی را برای سوق دادن هر چه بیشتر گروهی از جوانان و نوجونان به این ماده دخانی فراهم کرده اند.

در جامعه امروز با توجه به  نبود شغل مناسب برای بسیاری از جوانان و با وجود افراد تحصیلکرده ای که هنوز موفق به پیدا کردن شغل نشده اند، اماکن تفریحی از جمله سفره خانه ها ، قهوه خانه، می تواند مامنی باشد برای این که اوقات فراغت خود را در آن جا سپری کنند تا بتوانند از نظر خود احساس امنیت و آرامش داشته باشند.

دکتر معتمد، آسیب شناس اجتماعی می گوید: بیکاری و نداشتن شغل مناسب، منجر به افزایش اوقات فراغتی شده است که اگر برای آن برنامه ریزی دقیقی صورت نگیرد منجر به روی آوردن برخی از جوانان به تفریحات ناسالم می شود.

شادی و نشاط اجتماعی، یکی از مهمترین ایتم هایی است که بایستی در جهت آن برای جوان و نوجوان امروز سرمایه گذاری شود زیرا  این مولفه باعث می شود مولفه انگیزش و پتانسیل های کاری  در بین این گروه سنی افزایش یابد و مانع سوق دادن انها به اماکنی مانند قهوه خانه و قلیان شود. 

محسن 25 ساله لیسانس ادبیات می گوید: وقتی که در اوقات فراغت خود سرگرمی مناسبی پیدا نمی کنم، ناخوداگاه برای این که از این حالت بی حوصلگی خارج شوم به سمت قلیان میروم و با کشیدن آن احساس میکنم شادی و نشاط به دست می اورم.

معتمد، معتقد است: نبود امکانات لازم برای گذران اوقات فراغت برای گروهی از جوانان،آنها را به دم دست ترین تفریحات، مانند قلیان و امثال آن سوق می دهد و ورود به این فضا علاوه بر آسیب های جسمی می تواند موجب درگیر شدن با آسیب های جدید شود.

 خانواده بستر اساسی و آشکار ساز فرآیندهای اجتماعی است و برای بررسی هر آسیب اجتماعی، خانواده  در کنار دو ایتم جامعه و فرد ارکان اصلی را شکل می دهند به بیان دیگر خانواده، به عنوان اولین کانون پرورش و رشد انسان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و فرهنگ ایرانی-اسلامی ما برای خانواده نقش بسیار سرنوشت سازی تعیین نموده است که متاسفانه برخی افراد، به این نقش واقف نبوده و در نظارت بر رفتار جوان و نوجوان خود کاستی هایی را به وجود آورده اند.

پروین، 58 ساله، خانه دار، نقش خانواده را در تربیت و نظارت بر رفتار جوان و نوجوان بسیار مهم ارزیابی می کند و می گوید: خانواده ای که بر رفتار فرزندان خود نظارت داشته باشد و در کنار آن دوستی پایداری بین پدر و مادر و فرزندان برقرار شود هیچگاه باعث گمراه شدن فرزندانشان نمی شود.

گروه همسالان و دوستان، از مهمترین عوامل اجتماعی شدن جوانان و نوجوانان به شمار می آیند. این گروه  از راه های مختلف بر یكدیگر تأثیر می گذارند و از یكدیگر تأثیر می پذیرند. بسیاری از محققان بر این عامل تأكید دارند و از  آن به عنوان ارتباط افقی یاد كرده اند، یعنی ارتباطی كه در بین افرادی نسبتاً هم سطح از لحاظ سنی، طبقه اجتماعی، تحصیلی، اقتصادی و ... برقرار است.

یکی از مهم‌ترین مهارت‌های زندگی که می‌توانیم آن را بیاموزیم مهارت های اجتماعی است؛ مهارتی که درعین‌حال خیلی از ما انسان ها تلاش زیادی برای آموختن آن نمی‌کنیم، در حالی که فراگیری آن می تواند زمینه‌ساز زندگی توام با رضایت باشد و علاقه مند نبودن به یادگیری آن و نداشتن حس اعتماد به نفس زمینه ساز آسیب های اجتماعی فراوان خواهد شد.

میلاد، 27 ساله، دانشجوی کارشناسی ارشد، مهارت های اجتماعی را راه نفوذ مثبت و تعامل سازنده با دیگران می داند و معتقد است:  اگر هرکس به خوبی این مهارت ها را آموخته باشد می تواند با استفاده گرفتن از آن، راه آینده خودش را تغییر دهد.

 با توجه به این که معضل قلیان در بین بخشی از گروه سنی جوان و نوجوان گفته تا حدودی رواج پیدا کرده است بایستی راه حل گرایش به مصرف قلیان به عنوان یک مسئله اجتماعی، فرهنگی و روانی را در بستر های اجتماعی و فرهنگی جستجو کرد که بتوانیم با تدابیر اندیشیده شده از سوی کارشناسان و مسئولین، زمینه کاهش هر چه بیشتر گرایش به آن را فراهم کنیم.