جهان در سال 2015 همراه با جنگ، ترور و گلوله

با بسیار اتفاقات بد و اندک خبرهای خوب حالا که روزهای سال "پاییز زده" 2015 رو به پایان است بهتر است جوجه‌هایمان را بشمریم و ببینیم طی این 365 روز چه بر سرمان رفته و چه بر سر جهان آمده است.

ساعات اولیه سال 2015 با خبر راهی شدن ملک عبدالله، پادشاه عربستان به بیمارستان آغاز شد. خبر چندان جدید و بی‌سابقه نبود اما تلاش مقامات سعودی در پنهان کردن ماجرا و اخبار ضد و نقیض از فوت و حیات پادشاه 90 ساله عربستان حساسیت‌ها درباره این خبر را بالا برد.

فقط هفت روز از ژانویه 2015 گذشته بود که حمله دو مرد مسلح سیاه‌پوش به دفتر مجله شارلی ابدو در پاریس 12 کشته برجای گذاشت. دو روز بعد برادران کواچی، عوامل حمله به شارلی ابدو در حومه پاریس اقدام به گروگانگیری کردند. این دو برادر 34 و 32 ساله در حمله پلیس کشته و گروگان‌ها آزاد شدند. هم‌زمان با گروگانگیری برادران کواچی، مردی به نام "آمدی کولیبالی" و زنی به نام "حیات بوم‌الدین" در سوپرمارکت کوشه متعلق به یهودیان پاریس اقدام به گروگانگیری کردند. در این حادثه با وجود حمله پلیس و کشته شدن عامل گروگانگیری چهار تن دیگر کشته شدند.

11 ژانویه بیش از 1.5 میلیون تن از مردم فرانسه در کنار 40 تن از سران کشورها برای ابراز اتحاد خود در مقابل حملات نفرت‌بار تروریستی اخیر پاریس به خیابان‌های پاریس آمدند. درخواست تظاهرکنندگان مبنی بر پایان دادن به تروریسم با حضور رییس‌جمهور ترکیه و نخست‌وزیر اسرائیل در بین آن‌ها گویی به سخره گرفته شده بود.

چهار سال پس از استعفای حسنی مبارک، دیکتاتور سابق مصر بعد از بارها رفت و آمد به دادگاه، 14 ژانویه 2015 وکیل مبارک خبر آزادی موکلش را به رسانه‌های جهان مخابره کرد. حکم آزادی او پس از 30 سال حکومت‌داری در قاهره و تبرئه او در پرونده قتل تظاهرکنندگان انقلاب سال 2011 در حالی صادر شد که او چند ماه بعد تنها به اتهام استفاده شخصی از پول کشور به پرداخت 125 میلیون پوند مصری و 3 سال حبس محکوم شد.

با گذشت یک هفته از حملات پاریس، دولت فرانسه تصمیم گرفت تا اقدامات عملی خود علیه تروریست‌های خاورمیانه را افزایش دهد از این رو با دستور فرانسوا اولاند، رییس‌جمهور فرانسه ناو شارل دوگل در 15 ژانویه 2015 سفرش به مقصد آب‌های خاورمیانه را آغاز کرد.

عصر یک‌شنبه 18 ژانویه تجاوز بالگردهای ارتش صهیونیستی و شلیک موشک از جانب آنها باعث شهادت چند عضو حزب‌الله و تعدادی از اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در جولان شد. 10 روز پس از این اتفاق حزب‌الله با پرتاب موشک به سمت مواضع رژیم صهیونسیتی دو سرباز اسرائیلی را از پا درآورد.

20 ژانویه نیروهای حوثی با اعلام اینکه دولت منصور هادی به وعده‌های اصلاحاتی خود عمل نکرده، کاخ ریاست‌جمهوری را محاصره و اشغال کردند. فردای آن توافق آتش‌بسی بین طرفین امضا شد که منافع حوثی‌ها را تضمین می‌کرد اما تنها 24 ساعت پس از آن رییس‌جمهور، نخست‌وزیر و تمام اعضای کابینه از سمت خود استعفا دادند.

شایعات مرگ ملک عبدالله که سال نو با آن‌ها آغاز شد پس از 30 روز به واقعیت پیوست و ملک عبدالله پس از 10 سال سلطنت به وعده خود با عزرائیل رسید.

گروه تروریستی داعش در پی شکست گفتگوها با دولت اردن «معاذ الکساسبه» خلبان اردنی را در تاریخ سوم فوریه زنده زنده سوزاند. عناصر داعش ویدیویی را منتشر کردند که ظاهرا صحنه سوزاندن معاذ کساسبه، خلبان اسیر اردنی را در داخل یک قفس آهنی نشان می‌داد. این خلبان ماه دسامبر سال گذشته میلادی بعد از سقوط جنگنده‌اش توسط داعش به اسارت گرفته شده بود.

نخستین حادثه تروریستی در دانمارک در بعد از ظهر روز شنبه 14 فوریه رخ داد و یک کافه‌رستوران که محل یک نشست فرهنگی با موضوع هنر، کفر و آزادی بیان بود، هدف تیراندازی عمر عبدالحمید الحسین قرار گرفت. در این حادثه یک نفر کشته و سه مأمور پلیس زخمی شدند. حادثه بعدی چند ساعت بعد و در نزدیکی کنیسه یهودیان رخ داد. در جریان این حمله یک نفر کشته و دو مامور پلیس زخمی شدند. حادثه سوم در نزدیکی ایستگاه مرکزی راه‌آهن کپنهاگ رخ داد و این بار این پلیس دانمارک بود که به سوی یک نفر تیراندازی کرد و باعث شد این حمله یک قربانی داشته باشد.

"بوریس نمتسوف" رهبر مخالفان در روسیه که منتقد رئیس جمهوری این کشور و مداخله مسکو در امور داخلی اوکراین بود، اواخر روز جمعه 27 فوریه در حمله افراد ناشناس در مرکز مسکو ترور شد. نمتسوف، ۵۵ ساله تنها سه ساعت پیش از به قتل رسیدن در گفت‌وگویی با رادیو "اکو" (Echo) در مسکو ولادیمیر پوتین را به "تجاوز بی‌معنا به خاک اوکراین" متهم کرد، تجاوزی که به گفته نمتسوف، "اقتصاد روسیه را در بحران فرو برده است". خبرگزاری‌ها از این مصاحبه رادیویی به عنوان میراث سیاسی نمتسوف یاد کرده‌اند.

دوم مارس 2015 نیروهای عراق با پشتیبانی نیروهای ایرانی و بدون حمایت نیروهای ائتلاف ضدداعش توانستند تکریت را از اشغال داعش خارج کنند. عملیات آزادسازی تکریت استراتژک‌ترین عملیات نیروهای عراقی بوده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به دعوت کنگره سوم مارس به آمریکا سفر کرد و خطاب به نمایندگان درباره معایب و مضرات تلاش باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا در دستیابی به توافق هسته‌ای با ایران به سخنرانی پرداخت. طی این دیدار که دو هفته پیش از انتخابات اسرائیل صورت گرفت، اوباما حاضر به دیدار با نتانیاهو نشد.

بوکوحرام گروه تروریستی فعال در نیجریه که تلاش دارد در این کشور دولتی با خوانش خود از اسلام ارائه دهد در ششم مارس 2015 به داعش اعلام وفاداری کرد.

پیش از ظهر چهارشنبه 18 مارس، یاسین لبیدی و حاتم خاچنانوی داعشی به موزه باردو در تونس حمله کرده و بیش از 200 تن را گروگان گرفتند. در این حادثه که با بمبگذاری در پارلمان تونس همراه شد 20 تن از جمله گردشگران فرانسوی، اسپانیایی، ایتالیایی و تونسی در میان کشته شدگان بودند.

ائتلاف کشورهای عربی متشکل از عربستان، امارات متحده، قطر، کویت و بحرین با همراهی مصر، مراکش، اردن و سودان 25 مارس 2015 حمله هوایی خود را تحت عنوان " عملیات طوفان قاطع" علیه انصارالله یمن و حامیان علی عبدالله صالح و در حمایت از منصور هادی آغاز کردند.

در حاشیه کنفرانس «آمریکا» در پاناما روسای جمهور دو کشور کوبا و آمریکا پس از پنجاه سال در نهم آوریل 2015 با یکدیگر دیدار کردند و به یکدیگر آغاز بهبود روابط و بازگشایی سفارتخانه‌ها را وعده دادند.

وزارت دفاع نیجریه 27 آوریل با اعلام این خبر، یکی دیگر از معدود اخبار خوشایند سال گذشته را منتشر کرد. در عملیات نیروهای نیجریه 200 دختر و 93 گروگان زن از اسارت بوکوحرام آزاد شدند.

حزب محافظه کار نخست‌وزیر انگلیس توانست رقیب کارگر خود را در انتخابات هشتم مه کنار بزند و اکثریت کرسی‌ها را بگیرد. به این ترتیب کامرون برای دوره‌ای پنج ساله نخست‌وزیر انگلیس شد.

محمد مرسی، رییس‌جمهور مخلوع مصر در دادگاهی به مرگ محکوم شد و تصمیم‌گیری نهایی درباره آن به آینده موکول شد.

هفتم ژوئن حزب رجب‌ طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه نتوانست در انتخابات پارلمانی اکثریت کرسی‌ها را کسب کند و به این ترتیب مجبور به تشکیل دولت ائتلافی شد. تمایل اردوغان به تشکیل دولت تک حزبی، ترکیه را در مسیر انتخابات زودهنگام قرار داد و این مسئله بر تمامی تصمیمات داخلی و خارجی آن تاثیر گذاشت. در پی تمامی این وقایع شرایط در منطقه نیز تغییر کرد.

جمعه 26 ژوئن یکی از بدترین روزهای یک سال گذشته بود. زمانی که در یک روز سه حمله تروریستی در سه نقطه مختلف صورت گرفت. ساعات اولیه صبح جمعه لیون فرانسه میزبان یکی از این حملات بود. در این حمله یک تن که سرش از بدن جدا شده‌ بود کشته و چند تن دیگر زخمی شدند. پس از آن انفجار انتحاری در مسجد شیعیان در کویت در خروجی رسانه‌های جهان قرار گرفت. بنا به گفته شاهدان عینی دراین حمله یک عامل انتحاری وارد مسجد امام صادق (ع) کویت شده و خود را در میان نمازگزاران منفجر کرد. در این حمله تروریستی 25 تن شهید و حدود 200 تن زخمی شدند. در تکمیل فاجعه جمعه 26 ژوئن در جریان حمله‌ای مسلحانه به هتلی در شهر ساحلی سوسه در تونس 27 تن کشته شده و ده‌ها تن دیگر زخمی شدند.

مقر دیپلماتیک کوبا در واشنگتن و دفتر حافظ منافع آمریکا در هاوانا از دوشنبه یکم ژوئیه به صورت رسمی کار خود را به عنوان سفارت آغاز کردند و دو دشمن دوران جنگ سرد، فصل جدیدی از مناسبات را آغاز در پی گرفتند.

در رفراندوم پنجم ژوئیه یونان 10 میلیون واجد شرایط نظر "آری" یا "خیر" خود را برای پذیرش و یا رد شروط وام‌دهندگان خارجی به صندوق انداختند. دولت یونان پس از پنج ماه مذاکره با شرکای اروپایی در شب 26 – 27 ژوئن همه را با اعلام خبر برگزاری رفراندوم شوکه کرد. دولت آتن بر این باور بود که رای "خیر" مردم موجب تقویت موضع آنها در مذاکرات می‌شود و سرانجام به توافق بهتری ختم خواهد شد.

14 روز از آغاز تابستان 2015 نگذشته بود که پس از سال‌ها تحریم و مذاکره بین طرفین خبرها درباره توافق رویایی ایران و 1+5 درباره پرونده هسته‌ای ایران تایید شد.

بیستم ژوئیه انفجار یک عامل انتحاری در مقابل مرکز فرهنگی سوروچ در استان شانلی اورفای ترکیه 27 تن کشته و بیش از 100 زخمی بر جای گذاشت. دو روز پس از این حمله دو افسر ترکیه‌ای در استان شانلی اورفا کشته شدند و حزب کارگران کردستان ترکیه (پ‌ک‌ک) مسئولیت آن را بر عهده گرفت. این حملات آغاز تغییر سرنوشت کرد‌های ترکیه بود که پس از دهه‌ها در حال مذاکره مستقیم با دولت آنکارا بودند و در انتخابات پارلمانی هفتم ژوئن توانسته بودند به پیروزی چشمگیری دست یابند. 24 ژوئیه دولت ترکیه هم‌زمان حملات هوایی علیه داعش و مناطق کردنشین شمال عراق را آغاز کرد.

منابع نزدیک به محمد اشرف غنی، رئیس‌جمهوری و عبدالله عبدالله، رئیس اجرایی حکومت افغانستان و همچنین منابع امنیتی این کشور در تاریخ 29 ژوئیه اعلام کردند ملا عمر، رهبر گروه طالبان "دو یا سه سال پیش" درگذشته است. خبر درگذشت ملا محمد عمر از سوی حکومت پاکستان در اختیار مقام‌های افغان قرار گرفته بود.

ظهر سوم اوت 2015 هیچ چیزی بیشتر از جنازه یک کودک سه ساله نمی‌توانست ذهن دنیا را از منجلابی که در آن جا خوش کرده، منحرف کند. تصویر پسرکی با لباس قرمز و صورتی در گِل در سواحل ترکیه هرچند باز هم نتوانست جهان را از تداوم جنگ‌ها باز دارد اما دست کم مانند عرق شرم روی پیشانی کشورهایی نشست که از ورود پناهجویان جلوگیری می‌کردند؛ عرقی که زود هم خشک شد.

حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق به منظور عملی ساختن خواست جامعه و مرجعیت دینی عراق، یک بسته اصلاحی ارائه کرد و مجلس، این بسته اصلاحی را در 9 اوت با رای 297 نماینده به تصویب مجلس رساند. تصویب این بسته اصلاحی در مجلس با رای بالا و همچنین حمایت قاطع مرجعیت از طرح اصلاحی دولت، پشتوانه کافی برای العبادی بود که به سرعت طرح خود را اجرائی کند. العبادی به این منظور در گام اول، یازده پست وزارتی را حذف کرد و دستور ادغام تعدادی از وزارتخانه‌ها را داد. این اصلاحات اما بعدتر با بروز موانعی به صورت موقت لغو شد.

دوشنبه 17 اوت انفجاری در نزدیکی معبدی در مرکز بانکوک رخ داد و در جریان آن 22 تن شامل سه تبعه چینی کشته شده و 120 تن دیگر نیز زخمی شدند. فردای این حادثه در حالی که هنوز اهداف آن مشخص نشده بود ساعت 1:20 دقیقه روز سه‌شنبه بمبی توسط فردی ناشناس به سوی پلی در بانکوک پرتاب و زیر آب منفجر شد.

اگر همه اتفاقات سال 2015 تا چند دهه آتی از یاد بروند فاجعه 24 اوت برای ابد در تاریخ نوشته خواهد شد. با سقوط مناطق مرکزی سوریه و اشغال شهر پالمیرا توسط داعش، 24 اوت تروریست‌های این گروه بیش از 50 درصد از آثار باستانی این کشور را تحت تصرف خود درآوردند که برخی از آنها را تخریب کرده و از بین بردند. آمفی تئاتر رومی، مقبره‌های شخصیت‌های دینی، صومعه مار إلیان پرهیزگار و معبد بعل شمین از جمله این آثار باستانی بودند.

در مرگبارترین حادثه حج، در 24 سپتامبر هم‌زمان با عید قربان دستکم بیش از 2000 حاجی در منا بر اثر فشار جمعیت قربانی شدند. بیش از 400 ایرانی در این فاجعه جان خود را از دست دادند. با وجود اینکه شهروندان کشورهای متعددی در این حادثه جان باختند اما هنوز هیچ اقدام هماهنگی بین کشورهایی که ادعا می‌کنند بی‌تدبیری دولت عربستان این فاجعه را به بار آورده صورت نگرفته است.

در حالی که ماه‌ها صحبت از حمایت نظامی مسکو از دمشق بود، دستور ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه برای حمله به سوریه جهت جلوگیری از بازگشت تروریستهای روسی به این کشور در تاریخ 30 سپتامبر 2015 باز هم بسیاری را متعجب کرد. حالا مسکو و واشنگتن بعد از سال‌ها دوباره در میدانی مشترک می‌جنگند.

جنگنده‌های آمریکایی، نیمه شب سوم اکتبر بیمارستانی متعلق به "پزشکان بدون مرز" را در ولایت قندوز در شمال افغانستان بمباران کردند. این هواپیماها در عملیات پشتیبانی از نیروهای افغان که برای بیرون راندن شورشیان مسلح وابسته به گروه طالبان از شهر قندوز می‌جنگیدند، حضور داشتند. 42 تن در ان حمله که بعدتر اشتباهی توصیف شد و باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا را مجبور به عذرخواهی کرد کشته شدند.

دهم اکتبر این بار آنکارا هدف حملات تروریستی قرار گرفت. دو انفجار جداگانه در یک راهپیمایی صلح‌آمیز در پایتخت ترکیه جان بیش از 100 تن را گرفت و چد صد تن دیگر را زخمی کرد. این دو انفجار به فاصله 50 متر از یکدیگر، تقریبا هم‌زمان و در نزدیکی ایستگاه اصلی قطار شهر رخ داد.

طی دو هفته آغازین ماه اکتبر درگیری بین فلسطینی‌ها و نیروهای اسرائیلی بر سر افزایش تجاوز اسرائیلی‌ها به مسجد الاقصی بالا گرفت و تنها طی 14 روز 32 فلسطینی و 7 اسرائیلی کشته شدند. این درگیری‌ها که در بیت‌المقدس آغاز شد به این منطقه محدود نماند و تا هفته‌های بعد ادامه یافت.

اکتبر با سقوط یک هواپیمای مسافربری روسیه در صحرای سیناء مصر و کشته شدن تمامی سرنشینان آن به پایان رسید. این هواپیما مسافربری بود و 217 مسافر و 7 خدمه داشته که از منطقه گردشگری شرم‌الشیخ در جنوب شبه جزیره سیناء به سمت روسیه در حال پرواز بود و سقوط کرد. داعش مسئولیت سرنگونی این هواپیمای مسافربری ایرباس روسیه را بر فراز صحرای سینا بر عهده گرفت.

یکم نوامبر انتخابات زودهنگام پارلمانی ترکیه با دستور مستقیم رییس‌جمهور این کشور برگزار شد و همان طور پیش رفت که سیاستمداران ترک پای آن آبرویشان را گذاشتند. عدالت و توسعه باز هم مانند 12 سال گذشته توانست اکثریت کرسی‌های مجلس را به خود اختصاص دهد.

نوامبر 2015 یک "11 سپتامبر" در خودش داشت. 13 نوامبر سه حمله هماهنگ شده نه تنها پاریس قربانی که تمام اروپا را لرزاند. تنها در یکی از این حملات که گروگانگیری در یک سالن کنسرت بود 89 تن کشته شدند. چند ده نفر دیگر در حمله به یک رستوران و یک تن در حمله انتحاری به استادیوم فوتبال هم‌زمان با بازی دو تیم فرانسه و آلمان جان باختند. داعش مسئولیت این حمله را پذیرفت. این حمله باعث حضور گسترده‌تر اروپایی‌ها در جنگ علیه داعش در عراق و سوریه شد.

20 نوامبر این بار مالی میزبان یک حمله تروریستی بود. در این حمله 10 فرد مسلح به هتل "رادیسون بلو" در شهر باماکو پایتخت مالی هجوم برده و دست کم 170 نفر را گروگان گرفتند. القاعده در مغرب (مراکش) و گروه المرابطون، که شاخه‌ای از آن است، مسئولیت این حمله را که طی آن 27 تن کشته شدند، به عهده گرفتند.

24 نوامبر اما خبری عجیب جهان را به خود جلب کرد. جنگنده روسی توسط دو موشک اف ‌16 ترکیه‌ای در سوریه سقوط کرد. این جنگنده در حومه استان لاذقیه در شمال غربی سوریه سرنگون شد؛ منطقه‌ای که ارتش سوریه و نیروی هوایی روسیه مدتی است عملیاتی را برای سرکوب مخالفان در این منطقه آغاز کرده‌اند. ترک‌ها اما ادعا می‌کنند که جنگنده‌ اف‌16 ترکیه یک هواپیمای سوخو 24 روسیه را که وارد حریم هوایی ترکیه در نزدیکی مرزهای سوریه شده بود هدف قرار داده و سرنگون کرده‌اند. این اتفاق مسیر درگیری‌ها در سوریه را به کلی تغییر داد.

دو هفته بعد از حملات تروریستی پاریس، نشست بین‌المللی تغییرات آب و هوایی با حضور رهبران بیش از 150 کشور جهان برگزار شد. این نشست سازمان ملل یکی از بزرگترین نشست‌های سران جهان در تاریخ بود.

تیراندازی سوم دسامبر در شهر سن برناردینو در جنوب ایالت کالیفرنیای آمریکا باعث کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر شد. این تیراندازی در یک مرکز خدمات اجتماعی روی داد و دست‌کم 14 نفر در جریان آن کشته شدند. دو عامل این حمله که یک مرد و یک زن بودند، پس از تیراندازی کورکورانه به روی جمعیت کشته شدند. یکی از عوامل این حمله چند ماه پیش به داعش اعلام وفاداری کرده بود.