علت اصلی آلودگی هوای پایتخت

 در هفته گذشته که آلودگی هوا میهمان ناخوانده برخی کلانشهرها از جمله تهران بود. تب نقد و انتقادات و ارائه راهکارهای مختلف برای خلاص شدن از دست این میهمان مزاحم داغ شد. در این میان برخی که انجام برنامه‌های کوتاه‌مدت را چاره خروج از این وضعیت نمی‌دانستند، سربسته یا مستقیم، سازمان‌ها یا دستگاه‌هایی را متهم به کوتاهی در اجرای طرح‌های کاهش آلودگی هوا کردند.

طرح‌هایی چون یکپارچه‌سازی معاینه فنی خودرو، طرح LEZ و خروج خودروهای فرسوده از مورادی بود که مورد اشاره منتقدین به عنوان راهکارهای مقابله با آلودگی هوا مطرح شد؛ به طوریکه معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به انجام مراحل آزمایشی یکپارچه‌سازی معاینه فنی خودروها، از افزایش تراکم بی‌رویه و ایجاد درآمد از این طریق برای شهرداری‌ها انتقاد کرد و افزود: دبیرخانه شورای عالی ترافیک به دنبال فراهم کردن پیش‌نیازهای طرح LEZ است.

سعید متصدی، با بیان اینکه "متأسفانه در این روزها مسائلی توسط برخی دستگاه‌ها که نقش اساسی در تولید یا کنترل آلودگی دارند، از جمله شرکت کنترل کیفیت هوا مطرح شد"، گفت: برای کاهش آلودگی در کمیته‌های ملی و استانی کاهش آلودگی هوا، مباحث مختلف از جمله یکپارچه‌سازی معاینه فنی خودروها را دنبال می‌کنیم که در حال حاضر این طرح مراحل آزمایشی را طی می‌کند و وزارت کشور به عنوان متولی روند آن را مدیریت می‌کند.

متصدی با اشاره به اینکه این طرح در برخی شهرها و کلانشهرها دچار اشکالاتی شده بود و برخی تمایل داشتند که همچنان معاینه فنی شهری خود را ادامه دهند و وارد این سیستم یکپارچه نشوند، افزود: با توجه به پیگیری‌ها و هماهنگی‌های انجام شده آنها هم مجاب شدند که در سیستم یکپارچه‌سازی معاینه فنی ورود داشته باشند و هیچ سیستمی را به طور جداگانه نداشته باشیم تا تقلبات و تخلفات در زمینه معاینه فنی کاهش یابد.

وی با اشاره به بحث حدود مجاز معاینه فنی به عنوان یکی از اقدامات سازمان حفاظت محیط زیست، گفت: چندین سال بود که این حدود اصلاح نشده بود و اصلاح آنها صورت گرفت و به تصویب شورای عالی محیط زیست رسید و برای اجرا ابلاغ شد تا تاثیر خود را در افزایش کارآمدی معاینه فنی و کاهش آلودگی داشته باشد. حدود مجاز معاینه فنی مربوط به غلظت خروجی اگزوزها است که اعداد آن سابقا کارآمد نبودند. بنابراین اصلاحاتی با توجه به نوع خودرو و سوخت آن انجام و ابلاغ شده است.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه علت اصلی آلودگی شهری چون تهران، جذب جمعیت بیش از ظرفیت زیستی است، گفت: در سال‌های اخیر ساخت و سازهای بی‌رویه در تهران اتفاق افتاده و شهرنشینی گسترش یافته و بحث افزایش تراکم و ایجاد درآمد برای شهرداری‌ها یکی از بزرگترین اشتباهات بوده که انجام شده و بایستی اصلاح شود.

وی با اشاره به ضرورت انطباق ساخت و سازها با ظرفیت زیستی، اظهار کرد: هر زمانی که گسترش شهر و افزایش جمعیت بر اساس ظرفیت زیستی نباشد محیط زیست آنجا توان تحمل خود و توان خود پالایی خود را از دست می‌دهد. یکی از عوامل آلوده‌کننده هوا مباحث مربوط به جذب جمعیت بیش‌تر از ظرفیت و ساخت و سازهای بی‌رویه است که بایستی شهرداری نسبت به آن حساسیت داشته و مراقبت و کنترل لازم را انجام دهد. کاهش جمعیت شهری و مراقبت محیط زیست شهری از مسائل مهمی است که در شورای عالی شهرسازی مطرح است و دولت در حال انجام فعالیت‌هایی در این زمینه است که امیدواریم به کاهش آلودگی کمک کند.

متصدی با اشاره به اینکه طرح LEZ که در شورای عالی ترافیک مطرح شد، باتوجه به اطلاعات ارائه شده به شورا مشکلی برای اجرای آن وجود نداشت و این بحث مورد توافق همه دستگاه‌ها قرار گرفت، گفت: اجرای تدریجی این طرح جزو مصوبات شورای عالی ترافیک بود، همچنین در بحث اجرایی شدن طرح، باید مقدمات و پیش‌نیازهایی فراهم شود که دبیرخانه شورای عالی ترافیک به دنبال فراهم کردن آن است.

وی با تاکید بر اینکه اجرایی شدن یک طرح نباید بدون تمهیدات لازم صورت گیرد، افزود: باید تغییرات بسیاری در سیستم‌ها ایجاد کنیم که تغییر سیستم زوج و فرد و سیستم معاینه فنی از جمله آنهاست، همچنین اینکه چه خودرویی بتواند وارد محدوده LEZ شود از مواردی است که باید به آنها پرداخته شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه مسئولیت فراهم شدن مقدمات اجرای این طرح برعهده شهرداری، وزارت کشور و پلیس است، تاکید کرد: تا زمانی که تمهیدات آماده نشده امکان اجرای طرح نیست و انجام طرح بدون آماده شدن تمهیدات هیچ منطقی ندارد و نمی‌توان بر اساس یک ایده، یک فعالیت مهم را انجام داد، زیرا باید مشکلات احتمالی در اجرای طرح بررسی و برای آنها راه حل ارائه شود.

متصدی با اشاره به اینکه هیچ کوتاهی و قصوری در روند طرح LEZ صورت نگرفته، گفت: اعضای شورای عالی ترافیک با بحث اجرا موافقت داشتند و سازمان حفاظت محیط زیست نیز به عنوان دستگاه نظارتی معتقد است LEZ می‌تواند جایگزین برخی سیستم‌های کنونی برای کاهش آلودگی شود.

معاون سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به اینکه فرآیند خروج خودروهای فرسوده به عواملی چون واردات خودرو وابسته است، اظهارکرد: در چند سال گذشته بحثی که ضرر و زیان زیادی به خروج خودروهای فرسوده وارد کرد، این بود که در مورد خودروهای وارده به جای اینکه گواهینامه مربوط به اسقاط خودرو اخذ شود، هزینه آن دریافت می‌شد. هر وارد کننده خودرو موظف است تعدادی خودروهای فرسوده را از رده خارج کند و این در سال‌های قبل به شکلی بود که به جای اینکه گواهی اسقاط خودرو را بگیرند هزینه معادل ریالی آن را می‌گرفتند که این مبلغ به حساب ستاد سوخت واریز می‌شد و ممکن بود به طور واقعی صرف هزینه خروج خودروهای فرسوده نشود.

متصدی با اشاره به اینکه از اواخر سال 92 در نتیجه هماهنگی سازمان محیط زیست با ستاد سوخت، به جای تداوم فرآیند غلط اخذ هزینه ریالی، فرآیند دریافت گواهینامه اسقاط از واردکننده اجرا می‌شود، افزود: این مکانیسم باعث شد که در سال 93 رکورد خروج خودروهای فرسوده از چرخه حمل و نقل کشور را داشتیم به طوری که در طی این سال بیش از 350 هزار خودرو از رده خارج شد و این امر در طول سابقه خروج خودرو فرسوده بی سابقه بوده است.

وی با بیان اینکه امسال هم این فرآیند مطابق سال قبل پیش می‌رود و امیدواریم که حتی بیشتر از سال قبل خودروی فرسوده خارج کنیم، گفت: در کل خودروهای فرسوده در شهرهای بزرگ چون تهران نقشی اساسی در آلودگی ندارند، زیرا خودروهای فرسوده بیشتر در شهرهای کوچک در حال تردد هستند. رقم خودروهای فرسوده هم حدود یک میلیون است. در استراتژی‌هایمان برنامه‌هایی برای خروج خودروهای فرسوده پیش‌بینی کرده‌ایم که یکی از دستور کارهای کمیته ملی کاهش آلودگی هوا بحث خروج خودروهای فرسوده است.