گزارش آژانس از PMD با معنای «دبه» آماده می‌شود

آنگونه كه برخي مقامات غربي و همسو با آنها برخي دولتمردان يازدهم تاكنون عنوان كرده‌اند، قرار است اين گزارش پاياني باشد بر پرونده PMD جمهوري اسلامي ايران، اما طي دو روز اخير برخي خبرها حكايت از آن دارد كه آژانس بين المللي انرژي اتمي تصميم دارد اين گزارش را به گونه‌اي تنظيم نمايد كه نتوان از آن معناي خاتمه پرونده PMD كشورمان را برداشت كرد يا حداقل چنين گزارشي طبق زمان اعلام شده رسانه‌اي نشود. 

اين در حالي است كه رهبر معظم انقلاب در نامه خود به رئيس جمهور درباره اجراي مشروط برجام، صراحتاً اجراي دو تعهد توسط ايران مبني بر «بازطراحي رآكتور اراك» و «مبادله اورانيوم» را منوط به مختومه شدن موضوع PMD كردند. 

مقام معظم رهبري در نامه خود به رئيس جمهور يكي از شروط اجراي برجام را منوط شدن مبادله اورانيوم و بازطراحي رآكتور اراك را به مختومه اعلام شدن موضوع PMD اعلام كردند: «ثالثاً: اقدامات مربوط به آنچه در دو بند بعدي آمده است، تنها هنگامي آغاز خواهد شد كه آژانس، پايان پرونده‌ موضوعات حال و گذشته PMD را اعلام نمايد. 

رابعاً: اقدام در مورد نوسازي كارخانه‌ اراك با حفظ هويت سنگين آن، تنها در صورتي آغاز خواهد شد كه قرارداد قطعي و مطمئن درباره‌ طرح جايگزين و تضمين كافي براي اجراي آن منعقد شده باشد. 

خامساً: معامله‌ اورانيوم غني‌‌شده‌ موجود در برابر كيك زرد با دولت خارجي در صورتي آغاز خواهد شد كه قرارداد مطمئن دراين‌‌باره همراه با تضمين كافي منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور، بايد به‌تدريج و در دفعات متعدد باشد.»

 نخستين شائبه شكل گرفته در اين باب را مارك فيتز پاتريك، معاون سابق وزير امور خارجه امريكا در گفت‌وگو با راديو فردا گفت: پيش بيني من اين است كه آژانس دراين دو ماه سوالات بيشتري از ايران داشته باشد. تصور اينكه ايران به يكباره به همه ۱۲ مورد باقي مانده كه سال‌ها معلق مانده بود- به صورت كامل پاسخ داده باشد- سخت است. 

 اين مقام سابق امريكايي همچنين ادامه مي‌دهد: به نظرم بهترين پيش بيني درباره گزارش آمانو را در پنل پاياني نشست عدم اشاعه سلاح‌هاي كشتار جمعي شنيديم. 

معاون پيشين مشاور حقوقي آژانس لارا راك وود‌ گفت او انتظار دارد كه آژانس خواهد توانست كه ايران به همه ۱۲ پرسش - پاسخ دهد اما به نظر او سؤالاتي باقي خواهد ماند، پرونده همه اين ۱۲ سؤال بسته نخواهد شد. فيتز پاتريك ادامه داد: من هم همين طور فكر مي‌كنم، اگر ايران نتوانسته در همه اين سال‌ها به سؤالات به طور كامل پاسخ دهد- چگونه در پنج ماه مي‌تواند اين كار را انجام دهد، اگر هم پرونده به صورت كلي بسته نشود- رهبر ايران گفته است كه اقدامات ايران بر مبناي برجام انجام نخواهد شد. 

حال در شرايطي طرف‌هاي غربي به مختومه نشدن پرونده PMD كشورمان تأكيد دارند كه طرف ايراني صدور چنين گزارشي را يكي از اهداف مذاكرات و يك برد تاريخي به حساب مي‌آورند. به عنوان نمونه عباس عراقچي ۲۹ مهرماه سال جاري با حضور در برنامه گفت‌وگوي ويژه خبري در اين باره گفته بود: «يكي از كارهاي بزرگي كه در طي مذاكرات هسته‌اي صورت گرفت اين بود كه مذاكرات ما با آژانس براي حل PMD به طور موازي صورت گرفت و همزمان با برجام نقشه راه محقق شد. در چارچوب مطالعات ادعايي پرونده سنگيني از اتهامات و ادعاها عليه ايران مطرح شده است و ما در چارچوب نقشه راه به راه‌حل‌هايي رسيديم تا به اين ادعاها پايان دهيم. اين خواست ما بود كه دو موضوع يعني برجام و نقشه راه با يكديگر هماهنگ شوند، به شكلي كه قبل از تكميل اقدامات ما در چارچوب برجام و تا قبل از روز اجراي برجام پرونده PMD  بايد حل و بسته شود و بر همين اساس هماهنگ كرديم كه تاريخ‌هاي اقدامات ما در نقشه راه عقب‌تر از روز اجراي برجام باشد، بنابراين تا PMD حل نشود به اراك دست نمي‌زنيم و تبادل سوخت صورت نمي‌گيرد.»

 واشنگتن‌پست: گزارش بعدي آژانس اتمي مخالفان توافق هسته‌اي را تقويت مي‌كند

روزنامه واشنگتن پست هم طي يادداشتي با اشاره به اينكه مخالفان توافق هسته‌اي ايران (در امريكا) درپي گزارش بعدي آژانس اتمي درخصوص ابعاد نظامي گذشته هسته‌اي ايران، فرصت دوباره‌اي براي تخريب آن خواهند داشت، آورده است: «امريكايي‌هاي مخالف برجام، خصوصاً نامزدهاي جمهوريخواه انتخابات رياست جمهوري دوباره بحث برسر بي‌اعتمادي به آژانس براي اعمال اقدامات راستي آزمايي دشوار را شروع خواهند كرد.»

 واشنگتن پست در ادامه از احتمال به تعويق افتادن گزارش آژانس هم مي‌گويد و بيان مي‌كند: «تندروهاي ايران مي‌توانند از اين گزارش براي به تعويق انداختن اجرايي شدن توافق هسته‌اي استفاده كنند كه لغو شدن تحريم‌ها را نيز به تأخير مي‌اندازد. اين تأخير مي‌تواند رئيس جمهور را تضعيف كند كه حاميانش قصد سود بردن از برداشته شدن تحريم‌ها براي انتخابات پيش‌روي مجلس را دارند.»

 برخي مخالفان امريكايي معتقدند گزارش آژانس اتمي نشان نخواهد داد كه ايران تا چه مقدار به توسعه تسليحات اتمي پرداخته و همچنين اظهارات سران ايران مبني بر صلح‌آميز بودن گذشته هسته‌اي ايران را تأييد نخواهد كرد. 

يوكيا آمانو دبير كل آژانس بين‌المللي اتمي در كنفرانس عدم اشاعه اتحاديه اروپا متذكر شد كه هدف اين سازمان راستي‌آزمايي از تمايلات گذشته ايران نيست زيرا عملاً نمي‌توان نيت و ميل (كشوري) را در گذشته يا حتي آينده سنجيد. 

 درحالي كه به‌نظر مي‌رسد زياده‌خواهي امريكايي‌ها و دبه كردن آنها پاياني ندارد، اين روزنامه امريكايي اذعان كرد: «مخالفان توافق، چيزي بيشتر از اين اعتمادسازي‌ها مي‌خواهند!» ديويد آلبرايت رئيس انديشكده علوم و امنيت بين‌الملل (ISIS) و يكي ديگر از زياده‌خواهان امريكايي معتقد است آژانس اتمي بايد بداند ايران چه زماني سلاح هسته‌اي مي‌خواسته، چه مقدار به آن دست‌ يافته، قصد توسعه چه مدلي را داشته و كجا و چگونه روي آن كار كرده است!

 واشنگتن پست در ادامه با ادعاي اينكه اين گزارش باعث خواهد شد مخالفان توافق دوباره آژانس را درباره چرايي اجازه دادن به كارشناسان ايراني براي نمونه‌گيري از پارچين مؤاخذه كنند، افزود: «منتقدان ايراني نيز گفته‌اند كه گزارش PMD فرايند اجرايي شدن برجام را آهسته مي‌كند. اما پرونده گذشته نظامي هسته‌اي ايران هنوز بسته نشده و اگر ايران جمع‌آوري سانتريفيوژها را از سر نگيرد، تحريم‌ها برداشته نخواهد شد.»

با توجه به نگرانی‌های به‌وجود آمده درباره مختومه نشدن این پرونده منتخبان ملت هم نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند ، به عنوان نمونه سيدحسين نقوي حسيني در نطق ميان‌ دستور خود در جلسه علني ديروز مجلس گفت: حل پرونده PMD از شرايط اجراي برجام بوده و هست، هم مورد تأكيد مقام معظم رهبري و هم مورد اظهارات مقامات غربي و به ويژه دبيركل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي بوده اما امروز اظهارنظرها نشان مي‌دهد كه بنا ندارند PMD را حل كنند و اين بيانگر عهدشكني امريكا و غربي‌هاست. 

وي افزود: مسئولان دستگاه ديپلماسي و دولت توجه داشته باشند فريب ديپلماسي لبخند امريكا را نخورند. آژانس بين‌المللي انرژي اتمي ابزار دست امريكا و غربي‌هاست. اجراي برجام را متوقف كنيد تا PMD  حل شود و الا عهدشكني‌ها در مسير اجرا ادامه خواهد داشت. 

نماينده مردم ورامين در مجلس شوراي اسلامي اظهار داشت: بازنشستگان از جمله اقشار مهم جامعه هستند كه متأسفانه به فراموشي سپرده شده‌اند. فرد بازنشسته پس از 30 سال خدمت با انواع بيماري‌ها مواجه است و در چنين شرايطي بازنشسته از انواع امتيازات محروم مي‌شود و از سوي ديگر درآمد او به شدت كاهش مي‌يابد و خلاصه همه مصيبت‌ها، گرفتاري‌ها و محدوديت‌ها نصيبش مي‌شود.

عدول از تعهدات وعده احتمالي آمانو و كشورهاي 5+1 درباره گزارش PMD و مفتوح ماندن اين پرونده، در شرايطي رقم مي‌خورد كه جمهوري اسلامي ايران تمام توقعات طرف غربي نظير «دسترسي‌هاي خاص» حتي به سايت پارچين را براي بازرسان آژانس فراهم آورده و تمام سؤالات اين نهاد را پاسخ داده است. 

 حال اين توقع از دولتمردان يازدهم وجود دارد كه در صورت خلف وعده غربي‌ها در اين مورد قاطع تر از گذشته عمل كرده و در صورت مختومه نشدن PMD، تعهداتي چون مبادله اورانيوم و بازطراحي رآكتور اراك را عملي نكرده و اجراي آن را منوط به اجراي تعهدات آژانس نمايند.