چیستی و چرایی پدافند غیر عامل / گستره پدافند غیرعامل در تمام حوزه های کلان کشور

پدافند در معنای لغوی مترادف با دفاع است، دفاع نیز بر دو قسم است دفاع عامل و دفاع غیر عامل. دفاع عامل مبتنی بر فعالیت نیروهای مسلح و متکی بر تسلیحات و تجهیزات نظامی می‌باشد، چنین دفاعی بر عهده نیروهای نظامی است.

 

در کنار پدافند عامل، نوع دیگری از دفاع وجود دارد که به آن پدافند غیر عامل می‌گویند، تعریف این نوع پدافند در تمام دنیا یکسان است و به دفاعی گفته می‌شود که متکی به تجهیزات و تسلیحات نظامی نیست.

 

پدافند غیرعامل مجموعه‌ای از برنامه‌ریزی‌ها، طراحی‌ها و اقدامات است که باعث کاهش آسیب پذیری در مقابل تهدیدات دشمن می‌شود. در زمان‌های گذشته چنین دفاعی مرسوم بوده است، اما با گسترش شهرها و تغییر جنگ‌ها از شیوه سنتی به مدرن، پدافند غیرعامل تا اندازه‌ای به فراموشی سپرده شد، قلعه و برج و بارو و خندق هایی که اطراف شهرها ساخته می‌شد بر این مبنا بود.

 

با پیچیده تر شدن جنگ‌ها و بکارگیری تکنولوژی و فن‌آوری در جنگ‌های نوین، پدافند غیر عامل نیز چهره‌های متفاوتی را به خود گرفته است.

 

امروزه مردم برای ادامه زندگی نیازمند خدمات متفاوتی هستند، احتیاج به محیط آرام و قابل سکونت درون شهرها دارند و بایستی ایمنی و آسایش کافی داشته باشند.

 

در حال حاضر عمده ترین هدف پدافند غیرعامل، ایمن سازی و کاهش آسیب پذیری زیرساخت های موردنیاز مردم است تا به تدریج شرایطی را برای امنیت ایجاد نماید.

 

اهداف بسیاری را می توان برای پدافند غیرعامل برشمرد از جمله تداوم فعالیت های زیربنایی کشور و تامین نیازهای حیاتی، تسهیل اداره کشور در شرایط تهدید و بحران ناشی از تجاوز خصمانه و حفظ بنیه دفاعی علی رغم حملات مخرب دشمن، کاهش قابلیت و توانایی سامانه های شناسایی، حساس و مهم نظامی و غیر نظامی کشور در شرایط وقوع تهدید، بحران و جنگ. تقلیل آسیب پذیری و کاهش خسارت و صدمات تاسیسات، تجهیزات و نیروی انسانی مراکز حیاتی، حساس و مهم نظامی و غیر نظامی کشور در برابر تهدیدات و عملیات دشمن. سلب آزادی و ابتکار عمل از دشمن. صرفه جوئی در هزینه های تسلیحاتی و نیروی انسانی. فریب و تحمیل هزینه بیشتر به دشمن و تقویت بازدارندگی. افزایش آستانه مقاومت مردم و نیروی خودی در برابر تهاجمات دشمن. حفظ روحیه و انسجام وحدت ملی و حفظ سرمایه های ملی کشور. حفظ تمامیت ارضی، امنیت ملی و استقلال کشور را می توان برشمرد.

 

پدافند غیرعامل در بسیاری از حوزه های کلان در سطح کشور نقش موثری ایفا می کند بطوریکه در حوزه های عمرانی(زیربنایی)، حوزه حمل و نقل و ارتباطات، حوزه دارو، غذا، آّب و بازیابی نیروی انسانی، حوزه انرژی، حوزه رسانه ها و تبلیغات روانی، حوزه مخابرات، حوزه صنایع، حوزه مالی و اقتصادی، حوزه دیپلماسی و امنیت و حوزه دفاع دارای اهمیت قابل توجهی است.

 

در پدافند غیرعامل، مردم نقش مهمی دارند در واقع اجرا کننده محسوب می شوند، دولت آموزش های لازم را داده و مردم اجرا کننده هستند.

 

به طور کلی نقش مردم، به بهره‌برداری مناسب از زیر ساخت‌ها باز می‌گردد، در هنگام بحران و یا حمله دشمن، اگر مردم توانایی لازم را داشته باشند، می‌‌توانند در قالب هسته‌هایی به کمک بیایند.

 

در این میان بسیج می‌تواند در این زمینه نقش فعالی ایفا کند، اما با توجه به برخی از مشکلات که در این نیرو وجود دارد، امکان حضور همه مردم در این نیرو میسر نیست، در حالیکه با تشکیل یک سازمان غیردولتی، می‌توان زمینه حضور همه اقشار را فراهم کرد و همه می‌توانند برای ایجاد آمادگی بیشتر هم که شده در این سازمان دفاع غیر نظامی عضو شوند.