لزوم ظرفیت سازی در پدافند غیرعامل در حوزه تروما

 سردار  غلامرضا جلالی در گردهمایی پدافند غیرعامل در نظام سلامت، با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در این زمینه گفت: مقام معظم رهبری در تعریف پدافند به واژه‌های حوزه سلامت، بهداشت و بدن انسان اشاره کردند.

بسیاری از استراتژیست‌های نظامی سامانه‌های بدن انسان را به عنوان الگو برای جنگ و دفاع استفاده می‌کنند. یکی از استراتژی‌های آمریکایی‌ها برای جنگ و دفاع حلقه‌های استراتژیکی است که کشور را با بدن انسان مقایسه می‌کند و ارتباط سیستماتیک اعضای بدن را تجزیه و تحلیل کرده و از آن مدل برای حمله به کشورها استفاه می‌کند.

وی با بیان اینکه مقام معظم رهبری پدافند غیرعامل را به عنوان مصونیت بخش نگاه کرده‌اند گفت: مصونیت یعنی اینکه اگر کشوری علیه ما کاری انجام داد آن اقدام برای ما بی اثر باشد یعنی بی اثر سازی تهدید. ایشان همچنین فرمودند که این مصونیت سازی برای کل جامعه و پیکره کشور و دستگاه‌های اجرایی باید اتفاق بیفتد. یعنی همه زیرساخت‌ها و مجموعه‌های فیزیکی و غیرفیزیکی باید اینگونه باشند. ایشان در تعریف فرایند پدافند می‌گویند طیفی از اقدامات مهندسی، برنامه‌ای، سیاستی و تجهیزاتی یعنی پدافند صرفا متمرکز در یک حوزه نیست و حوزه‌های بسیاری را در بر می‌گیرد.

جلالی یکی از ابعاد پدافند غیرعامل را کاهش تلفات و خسارات انسانی عنوان کرد و گفت: این موضوع مشخصا به حوزه سلامت باز می‌گردد و یکی از اصلی ترین اثرات پدافند غیرعامل در حوزه انسان است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل از چهار سرمایه قابل حفاظت فیزیکی، انسانی، سایبری و معنوی نام برد و افزود: اصلی ترین سرمایه، سرمایه انسانی است و ارزش سرمایه‌های فیزیکی نیز به خدمات رسانی و سرویس دهی به انسان‌هاست. پدافند غیرعامل به تعبیری انسان محور است و تلاش می‌کند که خسارت را در حوزه انسان کاهش دهد.

وی با بیان اینکه پدافند غیرعامل اصلی همیشگی است و به دور یا نزدیک شدن تهدید کاری ندارد گفت: مثلا اگر در شرایط امروز که به دلیل توانمندی‌های سیاسی و نظامی توانستیم خطر حمله نظامی به کشور را کاهش دهیم و آنرا از اولویت‌های اول به آخر تبدیل کنیم، نباید پدافند غیرعامل را کنار بگذاریم.بلکه این پدافند اصلی است همیشگی و دائمی و باید به عنوان یک فرایند یاری دنبال شود.

جلالی با اشاره به نقش پدافند غیرعامل در عرصه پزشکی گفت: در این زمینه پدافند غیرعامل را می‌توان در سه حوزه تروما، تهدیدات و جنگ زیستی یا بیولوژیک و پدافند کالبدی بررسی کرد. در حوزه تروما بسیاری از کشورها موضوع تروما یعنی امداد و نجات را از ابتدا تا انتها با کل حوزه پدافند غیرعامل مساوی می‌دانند.

وی افزود: یکی از موضوعات مهم نگاه به درمان به عنوان پزشک اورژانس که در واقع تخصص جدیدی از پزشک و اورژانس است و می‌واند کارایی زیادی را در کشور داشته باشد نگاه پزشک اورژانس در حوادث است. ما باید به سمت اصلاح،‌ارتقا و کیفیت بخشی این مسئله برویم و ظرفیت بسیج آمبولانس‌ها در قالب یک فرماندهی یکی از ضرورت‌های مهم است.

جلالی گفت: ما در حوزه تروما برای برخورد با حوادث نیاز به ظرفیت‌های عملیاتی و ارتقای ظرفیت‌های موجود داریم و وزارت بهداشت باید بتواند یک سناریوی تهدید متوسط را دنبال کند. که برای این کار نیازمند سامانه عملیاتی اورژانسی است.

 رئیس سازمان پدافند غیرعامل تاکید کرد: تهدیدات علیه کشور وجود دارد و با توافقات سیاسی یا عدم توافقات سیاسی کاهش نمی‌یابد. مسئله هسته‌ای یک بهانه است و ممکن است مسائل دیگر جایگزین این بهانه شوند. ریشه مشکلات ما با آمریکا این است که ما یک رویارویی ارزشی با آمریکا داریم و نظم نوین جهانی را که آمریکایی‌ها طراحی کردند نپذیرفتیم و یک الگوی دینی اسلامی را انتخاب کردیم بنابراین تا این مسائل ریشه‌ای حل نشوند دشمنی، رویارویی و تهدید وجود دارد.

وی افزود: ما هنوز در تروما به آمادگی مطلوب نرسیده‌ایم و باید ظرفیت‌های بیشتری در این زمینه ایجاد شود. در حال حاضر ظرفیت پذیرش بیمارستان‌های ما به دلایل مختلف پایین است و با 500 یا 600 نفر مجروح همزمان ظرفیت اورژانس تهران تکمیل می‌شود. باید با روشهای خاص بتوانیم ظرفیت‌ها را افزایش دهیم.

جلالی با اشاره به حوادث خاص در زمینه تروما مانند حوادث هسته‌ای، شیمیایی و غیره گفت: باید زیر ساخت‌ها، آموزش‌ها و آمادگی‌های لازم را در این زمینه‌ها داشته باشیم. در حال حاضر آمادگی درمانی و امداد و نجات ما برای نجات مصدومان شیمیایی بسیار کم است. در سال گذشته در عسلویه و چند جای دیگر حوادث شیمیایی را داشتیم که منجر به فوت شدند و بخش زیادی از آن به دلیل عدم آمادگی پرسنل بهداشت و درمان بوده است.

جلالی با اشاره به حوزه زیستی پدافند غیرعامل گفت: در این حوزه تهدیدات جدی وجود دارد و در 6 قسمت انسان، دام، غذا، نباتات، آب آشامیدنی و محیط تشریح می‌شود و ممکن است از هر یک از این حوزه‌ها تلفات به حوزه انسان سرازیر شود.

وی افزود: اگر منبع تهدید در حوزه بیولوژیک غربی‌ها باشند سازمان‌های بین المللی به ما کمکی نمی‌کنند و این یک اصل جدی است. دانشگاه‌های ما در استان‌ها باید یک نقش آموزشی و بهداشتی و درمانی داشته باشند و در حوزه پدافند نقش فرماندهی ایفا کنند. زمانی که بحرانی یا حادثه‌ای در استانی ایجاد می شود رئیس دانشگاه علوم پزشکی فرمانده است و باید بتواند تمام ابعاد را کنترل کند.

جلالی با اشاره به همکاری با وزارت بهداشت، بخش دفاع و بخش پدافند زیستی برای ایجاد سند پدافند زیستی گفت: در این سند، لایه‌ها و حدودی را تعریف کرده‌ایم بنابراین آموزش‌ها، تخصص‌ها، زیر ساخت‌ها، نظامات و ابزاری که این فرمانده پزشکی نیاز دارد را باید تولید کرده و در اختیار گذاشت. چرا که بحران‌های بیولوژیک و زیستی خاص هستند و تخصص‌های خاصی را نیاز دارند.

وی افزود: امروزه آمریکایی‌ها مراکز تولید تهدید زیستی را در دنیا ایجاد کرده‌اند در مباحث تهدید اندیشه دشمن نسبت به ما یک تهدید است و اگر کشوری علیه ما فکری داشته باشد این تهدید محسوب می‌شود. در این میان ساختار نیز بسیار مهم است اگر آمریکایی‌ها در حوزه سایبری ساختاری ایجاد می‌کنند خود ساختار تهدید است و ما نباید نسبت به حضور این مهمان ناخوانده در منطقه آرامش داشته باشیم.

وی تاکید کرد: یکی دیگر از عناصر تهدید می‌تواند اراده و اقدام باشد که مطمئنا آمریکایی‌ها خود را یکی از پنج تهدید در حوزه بیولوژیک و زیستی در تهدیدات در سال آینده می‌دانند و دستکاری‌های ژنتیکی در این حوزه وجود دارد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه ویروس‌های کرونا، ابولا، ایدز از ویروس‌هایی دستکاری شده هستند، گفت: تکلیف ما این است که زیرساخت‌های لازم در زمینه پدافند زیستی را آماده کنیم. این زیر ساخت‌ها می‌تواند از آموزش آغاز شده و تا بانک اطلاعاتی، آزمایشگاه و درمان را در بر بگیرد.

وی با بیان اینکه در ساماندهی حوزه درمان در حوزه تهدیدات بیولوژیک مشکلات زیادی داریم گفت: سناریوی متوسط پاسخگویی باید بررسی و پیش بینی شود و باید در حوزه‌های بیولوژیک ظرفیت‌های تیم تروما را ایجاد کنیم و آنها را ارتقا دهیم. ما مخالف استفاده از تجربیات سایر کشورها نیستیم اما اگر تجربیاتشان را در اختیار ما قرار ندادند نباید منتظر بمانیم و باید ظرفیت‌های عملیاتی را پیش بینی کنیم.

وی با بیان اینکه مشکلات جاری درمان و سلامت همواره وجود دارد،‌گفت: اینها نباید بهانه‌ای برای نپرداختن به مسائل اساسی و ریشه‌ای در توسعه زیر ساخت در حوزه دفاعی شود. تهدیدات زیستی موضوعی جدی و اساسی است و نباید از آن غافل شویم.اگر قرار است بر اساس سند چشم انداز ما قدرت اول در منطقه باشیم باید به این حوزه‌ها توجه کنیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل در پایان به حوزه پدافند کالبدی نیز اشاره کرد و گفت: با ساخت بیمارستان‌ها و فضاهای امن با یک نقشه جامع آمایشی می‌توان در این زمینه کار کرد. بخشی از حوادث که در مسئولیت وزارت بهداشت است باید پیش بینی شود که مثلا در چه مکانهایی بیمارستان‌های امن می‌خواهیم و اصل پدافند باید در بحث‌های مهندسی و زیر ساختی مورد توجه قرار گیرد.