پروژه‌های آمریکا برای نفوذ و کنترل ایران بعد از برجام

اندیشکده «مرکز امنیت برای آمریکای نوین» در جدیدترین گزارش خود به دوران پس از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پرداخته است و در آن 10 پیشنهاد سیاستی به دولت آمریکا برای دوران پسابرجام داده تا آمریکا در این دوران بتواند کنترل و نفوذ خود را در ایران افزایش دهد:

1- برای اطمینان از اجرا و نظارت مؤثر بر توافق‌نامه، از جمله ایجاد مکانیسم برای بازاِعمال تحریم یا "بازگشت آنی تحریم‌ها" فراتر از آن‌چه که در برجام گنجانیده شده، با شرکای هم‌فکر بین‌المللی و کنگره همکاری کنید.

2- از طریق برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری روی سناریوهای احتمالی نظامی و حفظ وضعیت فعلی نیروهای آمریکا در خاورمیانه، برنامه هسته‌ای ایران را هم‌چنان در معرض خطر نظامی نگه دارید.

3- برای مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه، همکاری با شرکای عرب خود در شورای همکاری خلیج [فارس] را افزایش دهید، از جمله با تشکیل یک نیروی ضربت مشترک چندملیتی جدید و برگزاری تمرین، آموزش، فعالیت‌های اطلاعاتی، و اقدامات مشترک با هدف مقابله با تهدیدهای نامتقارن از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و افراط‌گرایان سنی.

4- از ترکیب فشار نظامی و تعامل دیپلماتیک علیه ایران برای تغییر توازن در جنگ داخلی سوریه استفاده و شرایط را در جهت رسیدن به یک راه‌حل مبتنی بر مذاکره تنظیم کنید.

5- مذاکره در سطوح بالا میان مقامات ارشد آمریکا و اسرائیل را درباره یک استراتژی مشترک برای جلوگیری از دست‌یابی ایران به سلاح هسته‌ای پس از برجام، تقویت کنید و گفتگو و همکاری‌های تخصصی را با تمرکز بر اجرای توافق، تشخیص تقلب و سناریوهای واکنشی، انجام دهید.

6- کانال‌های ارتباطی با ایران را گسترش دهید، از جمله با از بین بردن سیاست "عدم ارتباط با ایران" در وزارت خارجه آمریکا، و ایجاد یک کانال ارتباطی با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران.

7- همکاری با ایران را در مسائل مشترک مورد علاقه، از جمله امنیت دریایی و افغانستان را تعمیق کنید، اما تعامل اولیه درباره داعش را صرفاً در حد جلوگیری از تداخل عملیاتی نگه دارید و همین‌طور از تلاش‌های اولیه برای همکاری‌های استراتژیک در سوریه اجتناب کنید.

8- از اهرم توافق برای تقویت ملزومات معاهده منع گسترش سلاح‌های اتمی، به ویژه در زمینه نظارت و راستی‌آزمایی [برنامه هسته‌ای ایران] استفاده کنید.

9- به منظور محدود کردن اهرم چین در روابط دوجانبه با آمریکا، اهمیت ایران در دستور کار این روابط را کم کنید، اما اهمیت موضوع ایران را در دستور کار روابط دوجانبه با روسیه و برای تسهیل این همکاری‌های رو به زوال، حفظ کنید.

10- اقتصاد آمریکا را نسبت به نوسانات بازار انرژی بر اثر ورود نفت ایران به بازارهای جهانی در دوره پس از برجام، ایمن کنید، از جمله با اقدامات در زمینه عرضه و تقاضا.

این اندیشکده مدعی است که پس از توافق و با افزایش مجدد نفوذ تندروها، فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران تهاجمی‌تر می‌شود. همچنین شرکای مضطرب عربی از آمریکا دور می‌شوند و به طور فزاینده‌ای دست به اقدامات مستقل می‌زنند و درگیری‌های خود با ایران را افزایش می‌دهند. این گزارش برای مقابله با آنچه فعالیت‌های ایران نامیده می‌شود، پیشنهادهای زیر را ارائه می‌دهد:

1. یک انجمن عالی‌رتبه دفاعی و اطلاعاتی در سطح کابینه تشکیل دهید که مرتباً با شورای همکاری خلیج [فارس] و شرکای عرب دیدار داشته باشد و بر ایجاد و اجرای یک استراتژی برای مقابله با فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده ایران در خاورمیانه نظارت کند؛

2. یک نیروی ضربت چندملیتی مشترک با شرکای عرب با هدف مقابله با تهدیدهای نامتقارن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و افراط‌گرایان سنی شکل دهید. هم‌چنین از این نیروی کار برای موارد زیر استفاده کنید:

 انجام تمرینات مشترک برای مقابله با قابلیت‌های نامتقارن ایران؛

 آموزش شرکای آمریکا در زمینه دفاع خارجی از کشور و جنگ نامتقارن؛

 ایجاد یک مرکز مشترک اطلاعاتی برای مقابله با قابلیت‌های نامتقارن ایران.

3. با شورای همکاری خلیج [فارس] و متحدان عربی در زمینه گسترش قابل‌توجه عملیات‌های تسلیح، آموزش، و تجهیز معارضان میانه‌رو از جمله نیروهای مخالف بشار اسد همکاری کنید تا توازن در سوریه تغییر کند. تغییر موازنه در سوریه در درازمدت شرایط را برای پیدا کردن راه‌حل سیاسی مناقشه از طریق مذاکره فراهم می‌کند؛

4. اقدامات محتاطانه اما مستقیم علیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انجام دهید، یا به طور یک‌جانبه و یا به طور مشترک با اسرائیل یا شرکای عربی؛

5. رویکرد تهاجمی‌تری نسبت به ممنوعیت حمل و نقل دریایی تسلیحات توسط سپاه پاسداران، به ویژه در دریای سرخ و اطراف بحرین اتخاذ کنید؛

6. استراتژی تهاجمیِ تحریم برای هدف قرار دادن حمایت ایران از تروریسم و فعالیت‌های غیرقانونی و بی‌ثبات‌کننده سپاه پاسداران را ادامه دهید، از جمله از طریق هماهنگی کامل با متحدان اروپایی؛

7. وضعیت فعلی نیروهای نظامی آمریکا در خاورمیانه را حفظ و به شکلی کنترل‌شده، بهبود دهید به ویژه از طریق اعزام تجهیزات بیش‌تر دفاع موشکی بالستیک؛ 

8. فروش تسلیحات نظامی متعارف به شرکای عربی را برای تقویت قابلیت‌های دفاعی آن‌ها در برابر تجاوز بالقوه ایران، افزایش دهید، اما از عرضه مقادیر چشم‌گیر تجهیزات تهاجمی جدید در منطقه اجتناب کنید. 

«مرکز امنیت برای آمریکای نوین» معتقد است که بازیگران پراگماتیک در ایران از توافق برای اعمال نفوذ گسترده‌تر داخلی و متعادل کردن سیاست خارجی ایران استفاده می‌کنند و فرصت‌های جدیدی برای ایران و آمریکا به وجود می‌آید تا منافع مشترک را پیگیری کنند. این اندیشکده در این رابطه پیشنهادهایی نیز مطرح می‌کند:

1. سیاست "عدم ارتباط با ایران" در وزارت خارجه را از بین ببرید؛

2. یک کانال ارتباطی میان مشاور امنیت ملی آمریکا و دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران برقرار کنید؛

3. همکاری‌ها در زمینه امنیت دریایی را تعمیق کنید، از جمله با ایجاد مکانیسم‌های جدید همکاری برای جلوگیری از درگیری‌های ناخواسته میان ناوهای جنگی دو طرف، و حمایت از اقدامات مشترک علیه دزدان دریایی؛

4. تمایل دولت ایران به تأسیس دفتر حافظ منافع آمریکا در تهران را بسنجید، اما به خاطر نگرانی‌های امنیتی برای پرسنل آمریکایی و چالش‌های سیاسی در ایران، محتاطانه و تدریجی عمل کنید؛

5. همکاری‌ها میان کارشناسان غیرنظامی ایران و آمریکا درباره امدادهای بعد از فاجعه و کمک به زلزله‌زدگان را تعمیق کنید؛

6. فرصت‌های مالی جدیدی برای آمریکا و وام‌دهندگان بین‌المللی در جهت توانمندسازی بخش خصوصی، کارآفرینان، و جامعه مدنی ایران ایجاد کنید؛

7. برنامه‌های مبادله و مردمی میان ایران و آمریکا را در زمینه‌هایی مانند ورزش، تجارت، و دانشگاه گسترش دهید؛

8. همکاری‌ها با ایران را در افغانستان و به خصوص در مبارزه با مواد مخدر افزایش دهید؛

9. در کوتاه‌مدت، تعامل اولیه با ایران درباره داعش را صرفاً در حد جلوگیری از تداخل عملیاتی نگه دارید و همین‌طور از تلاش برای همکاری استراتژیک در عراق و سوریه اجتناب کنید؛ و

10. در درازمدت، از کانال‌های دیپلماتیک عالی‌رتبه که در مسئله هسته‌ای با ایران برقرار شده، برای ایجاد یک انجمن و بحث و میانجی‌گری درباره مسائل منطقه‌ای استفاده کنید.