اولین گزارش آمانو بعد از قطعنامه 2231

در این گزارش به چگونگی اجرای راستی‌آزمایی و نظارت بر فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای ایران توسط آژانس بر اساس قطعنامه 2231 پرداخته شده است.

متن این گزارش به شرح زیر است:

A- پیشرفت‌های جدید

1.A. چارچوب همکاری

1- مدیرکل آژانس در 2 ژوییه 2015 در تهران با حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران و علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی این کشور برای پیشبرد کار در جهت حل تمام مسائل باقی مانده درباره برنامه هسته‌ای ایران شامل شفاف‌سازی در خصوص ابعاد احتمالی نظامی دیدار کرد.

2- مدیرکل آژانس و علی‌اکبر صالحی، معاون رییس‌جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی ایران در 14 ژوییه یک نقشه راه را برای شفاف‌سازی در خصوص مسائل باقی مانده درباره برنامه هسته‌ای حال و گذشته ایران امضا کردند. این نقشه راه فعالیت‌های لازم که باید بر اساس چارچوب همکاری انجام شود را برای تسریع و تقویت همکاری و گفت‌وگو میان ایران و آژانس تا پایان سال 2015 در خصوص تمام مسائل حال و گذشته‌ای که تاکنون میان دو طرف حل نشده آن گونه که در این قطعنامه آمده است تقویت می‌کند.

3- مدیرکل آژانس تا 15 دسامبر 2015 آخرین ارزیابی خود از حل تمام مسائل باقی مانده درباره حال و گذشته را آنگونه که در ضمیمه گزارش نوامبر 2011 وی آمده است ( GOV/2011/65) برای اقدام شورای حکام فراهم خواهد کرد.

A.2. برنامه اقدام مشترک و برنامه جامع اقدام مشترک

4 - همان‌طور که پیش‌تر گزارش داده شده است گروه 3+3 و ایران در 30 ژوئن 2015 از آژانس خواستند تا به نیابت از گروه 3+3 و اتحادیه اروپا و ایران به اجرای نظارت‌های مرتبط هسته‌ای لازم و اقدامات راستی‌آزمایی در ایران آن گونه که در برنامه اقدام مشترک آمده است،‌ تا اطلاع ثانوی ادامه دهد.

5 - گروه 3+3 و اتحادیه اروپا و ایران در 14 ژوییه 2015 بر سر برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به توافق رسیدند. مفاد برجام که بر اساس برنامه اقدام مشترک بنا شده است،‌ تاکید می‌کند که اجرای برجام ماهیت صرفا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران را تضمین خواهد کرد.

6 - مدیرکل آژانس از برجام حمایت کرده و گفته است که این اتفاق روند راستی‌آزمایی‌های بعدی آژانس در ایران را تسهیل می‌کند. وی به کشورهای عضو آژانس گفت که بر اساس این توافق از آژانس خواسته شده است تا بر اقدامات مرتبط هسته‌ای نظارت و آن‌ها را راستی‌آزمایی کند. سپس وی گزارش خواهد داد و با شورای حکام درباره این درخواست و این که چگونه منابع مالی مورد نیاز آژانس را تامین کند رایزنی خواهد کرد.

B. قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل

7- در 20 جولای 2015،‌ قطعنامه 2231 در شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسید که در واقع در جهت تصدیق و اجرای توافق جامع اقدام مشترک بود. در این قطعنامه آمده است:

این قطعنامه از نقش ضروری و مستقل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تشخیص حرکت ایران در راستای توافق‌های پادمانی شامل انحراف نداشتن ایران در استفاده از ذخایر و مواد هسته‌ای برای هدف‌های اعلام نشده و پنهانی و نبود مواد و فعالیت‌های هسته‌ای مخفی و اعلام نشده و اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران که از طریق اجرای چارچوب مشترک همکاری که در 11 نوامبر 2013 میان ایران و آژانس به دست آمد و انجام (نقشه راه) برای شفاف‌سازی در مورد اختلافات و موضوعات گذشته و کنونی است.

این قطعنامه هم‌چنین بر نقش مهم آژانس در حمایت از اجرای کامل توافق برجام تاکید کرده است.

8- در این قطعنامه شورای امنیت از مدیر کل آژانس خواسته است:

(a) انجام اقدامات ضروری بازرسی و راستی‌آزمایی مربوط به برنامه هسته‌ای ایران برای انجام کامل تعهدات ایران که در پاراگراف 3 توافق جامع اقدام مشترک ذکر شده است.

(b) دادن گزارش و به‌روزرسانی در این باره به اعضای شورای حکام آژانس و هم‌چنین شورای امنیت در راستای اطمینان از اجرای کامل تعهدات ذکر شده در پاراگراف 4 برجام از سوی ایران.

(c) ارائه گزارش به شورای حکام و شورای امنیت در هر زمانی که مدیرکل آژانس دلایل لازم و کافی را برای باور این که نگرانی‌هایی وجود دارد که ممکن است به صورت مستقیم اجرای تعهدات از سوی ایران را که در پاراگراف 4 برجام ذکر شده است را تحت تاثیر قرار دهد.

(d) به محض آنکه تشخیص داده شد که ایران اقدامات مشخص شده در بخش‌های 15.1 و 15.11 ضمیمه پنجم متن برجام را انجام داده است به شورای حکام و شورای امنیت گزارش داده شود.

(e) به محض آن که آژانس اطمینان حاصل کرد و به نتیجه کلی رسید که همه مواد هسته‌ای موجود در ایران در جهت صلح آمیز استفاده خواهند شد، به شورای حکام و نیز شورای امنیت گزارش دهد.

(f) در این قطعنامه هم‌چنین (پاراگراف 6) شورای امنیت از آژانس خواسته است تا با کمیسیون مشترکی که میان ایران و کشورهای 1+5 تشکیل شده است، در زمینه‌های مناسب، به مشورت و تبادل اطلاعات بپردازد.

B.1- درخواست برای نشست شورای حکام

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در خواست کرده است تا نشست بعدی شورای حکام در 25 آگوست برای توضیح مفهوم قوانین و بندهای قطعنامه شورای امنیت به آژانس برگزار شود.

مدیرکل آژانس هم‌چنین از شورای حکام درخواست کرده است تا بودجه و برنامه آژانس اصلاح و بهبود یابد تا آژانس بتواند بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌های ذکر شده در قطعنامه شورای امنیت را به صورت کامل انجام دهد.

C. اجرای قطعنامه شورای امنیت برای آژانس

C.1. بازرسی و راستی‌آزمایی آژانس

10 – آژانس انجام اقدامات راستی‌آزمایی خود مربوط به پادمان‌های امنیتی ایران را که در توافق برجام ذکرشده را ادامه خواهد داد.

ایران به آژانس زمینه اجرای موقت پروتکل الحاقی در راستای بند b) 17) این پروتکل که اجرایی شدن آن را معلق می‌کند و متعاقبا پس از تصویب وارد مرحله اجرایی می‌شود که اجرای آن مربوط به رییس‌جمهور و پارلمان (مجلس) است به آژانس اطلاعات و آگاهی دهد.

ایران هم‌چنین آژانس را در جریان اجرای کد اصلاحی 3.1 برنامه‌های متمم پادمان‌های امنیتی خود تا زمانی که باید به آن‌ها عمل کند،‌ قرار خواهد داد.

بازرسی و راستی‌آزمایی‌های آژانس در مورد اجرای تعهدات ایران که در متن توافق برجام ذکر شده است، بدون هرگونه پیش داوری در اجرای پادمان‌های امنیتی و پروتکل‌های الحاقی ایران است.

11- مدیرکل آژانس خطاب به اعضای شورای حکام، راستی‌آزمایی و بازرسی‌های ضروری مربوط به تعهدات ایران که در برجام ذکر شده است را انجام خواهد داد که در راستای استانداردهای امنیتی آژانس خواهد بود. بازرسی‌ها و راستی‌آزمایی‌های آژانس از روز اجرای توافق آغاز خواهد شد. برای تسهیل این اقدامات آژانس باید یک‌سری اقدامات مقدماتی بین روز اجرای توافق و روز تصویب انجام دهد.

C.2. کمیسیون مشترک

12- همان‌طور که پیش‌تر ذکرشد، از آژانس و کمیسیون مشترک ایران و کشورهای 1+5 خواسته شده است تا به مشورت و تبادل اطلاعات با یکدیگر بپردازند،‌ این مشورت و تبادل اطلاعات که در متن توافق برجام آمده در این زمینه‌ها انجام خواهد شد.

(a) تبادل اطلاعات:

• قرار است آژانس به این کمیسیون گزارشی مبنی بر این که باز طراحی و به‌روزرسانی راکتور اراک در راستا و بر طبق طراحی نهایی مورد توافق است، ارائه کند.

• قرار است آژانس در مورد ظرفیت غنی‌سازی ایران، به اعضای این کمیسیون گزارش دهد.

• قرار است هماهنگ کننده این کمیسیون مشترک اطلاعات مربوط به پیشنهادات کشورها برای فروش مواد و تجهیزات هسته‌ای به ایران را در اختیار آژانس قرار دهد.

(b) اعضای شرکت کننده در نشست‌ها:

ممکن است آژانس به عنوان ناظر برای حضور در نشست گروه خدماتی و کاری کمیسیون مشترک به این نشست دعوت شود.

13- آژانس از کمیسیون مشترک که با اجرای بازرسی و راستی‌آزمایی در مورد تعهدات ایران توسط آژانس ارتباط دارد، اطلاعات دریافت خواهد کرد، آژانس هم‌چنین ممکن است که از این کمیسیون درخواست کند تا در نشست‌های بعدی آن به عنوان ناظر شرکت کند.

D. منابع مازاد مورد نیاز آژانس

14- فعالیت‌های نظارت و راستی‌آزمایی درخواست شده از آژانس همان گونه که در بالا ذکر شد، هزینه‌هایی فراتر از بودجه تعیین شده آژانس را در پی دارد که در زیر به آن پرداخته شده است. تمام این نیازهای مالی مازاد تا پایان سال 2016 از طریق منابع فرابودجه‌یی تامین خواهد شد.

15- هزینه‌های برآورد شده در مدت زمان پیش از روز اجرا به این شرح است:

• ماهانه 0.80 میلیون یورو (800 هزار) برای ادامه فعالیت‌های مربوط به راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برنامه اقدام مشترک که مدت زمان بین اول اکتبر 2015 و روز اجرا را پوشش می‌دهد و باید از طریق منابع فرابودجه‌یی تامین شود.

• ماهانه 0.16 میلیون یورو (160 هزار) برای اجرای فعالیت‌های مربوط به نظارت و راستی آزمایی تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران که مدت زمان بین روز تصویب (18 اکتبر 2015 یا زودتر) و روز اجرا را پوشش می‌دهد و باید از طریق منابع فرابودجه‌یی تامین شود.

16- منابع مازاد مورد نیاز برای انجام این فعالیت‌ها در ایران از روز اجرا به بعد حدود 9.2 میلیون یورو در سال برآورد شده است. این ارزیابی شامل 3 میلیون یورو مورد نیاز برای اجرای موقت پروتکل الحاقی ایران در طول یک سال (2.2 میلیون یورو از این مبلغ هزینه یک سال بازرسان است) و 6.2 میلیون یورو در سال برای انجام راستی آزمایی و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برنامه جامع اقدام مشترک می‌شود. این فعالیت‌ها که به اجرای برجام مرتبط است در طول 15 سال آینده مورد بازبینی قرار می‌گیرد.

17- هزینه اجرای موقت پروتکل الحاقی ایران (3 میلیون یورو در سال) و هزینه بازرسان که با راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران طبق برنامه جامع اقدام مشترک (2.2 میلیون یورو در سال) مرتبط است در مجموع 5.2 میلیون یورو در سال است که در بودجه تعیین شده سال 2016 آژانس وجود ندارد و بنابراین باید از طریق منابع فرابودجه‌ای تامین شود. مدیرکل در مدت زمان تهیه بودجه سال 2017 آژانس خواهان رایزنی با کشورهای عضو درباره بودجه مقرری سال 2017 و بعد از آن است.