توافق هسته‌ای کشورهای عربی را به گفت‌و‌گو با ایران سوق داد

داود هرمیداس باوند در رابطه با پیشنهاد قطر برای گفت‌وگوهای منطقه‌ای ایران و شش کشور حاشیه خلیج فارس گفت: در طول سا‌ل‌های اخیر شرایط و روابط مناسبی میان ایران و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس وجود نداشت و اولین گام برای حل آنها گفت‌وگو است.

وی در تشریح وضعیت روابط ایران با کشورهای حاشیه خلیج فارس اظهار داشت: محور اصلی کشورهای عربی٬‏ عربستان است و این کشور در واقع رهبری آنها را برعهده دارد و روابط تهران و ریاض در سال‌های اخیر به سمت واگرایی رفته است. عمان در تمامی سال‌های گذشته دارای یک روابط جداگانه و دوستانه با ایران بوده است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان این کشور را از متحدان ایران دانست و در سال‌های گذشته نقش میانجی را برعهده داشته است.

این استاد دانشگاه ادامه داد: قطر یکی از کشورهای است که در برخی از مسائل منطقه‌ای مانند سوریه با ایران دارای اختلاف است٬ اما در ماه‌های اخیر به نظر می‌رسد که به تعدیل سیاست‌هایش پرداخته است. از طرفی این کشور یکسری رقابت‌ها و تنش‌های اعلام نشده با عربستان دارد.

هرمیداس باوند با اشاره به سفر منطقه‌ای پیشین محمدجواد ظریف به کویت و قطر تصریح کرد: آقای ظریف در دیدارهایی که به قطر و کویت داشتند و توانستند با سران این کشورها به رایزنی بپردازند و راه را برای ادامه همکاری‌های بیشتر باز کنند.

وی با تاکید بر اینکه دستیابی به توافق هسته‌ای به تغییر مناسبات و معادلات منطقه‌ای منجر شده است‏، خاطرنشان کرد: در پیش گرفتن سیاست تعامل سازنده از سوی دولت ایران‏، حل پرونده هسته‌ای و تمایل آمریکا به حل مسائل منطقه‌ای از طریق گفت‌وگو و تاکید این کشور به کشورهای عربی برای انجام مذاکره با ایران و همچنین رفت و آمدهای مقام‌های عالی کشورهای اروپایی و پیشرفته به ایران موجب شده تا کشورهای عربی به انجام گفت‌وگو با تهران علاقمند شوند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در رابطه با مواضع عربستان در رابطه با ایران نیز ابراز داشت: عربستان نسبت به ایران خواست‌های حداکثری دارد و می‌گوید ایران باید دست از دخالت در حوزه‌های نفوذش در عراق‏،‌ لبنان، سوریه و یمن و... بردارد٬ در حالی که همین خواست را ایران هم می‌تواند نسبت به این کشور داشته باشد.

هرمیداس باوند با اشاره به تاکیدهای باراک اوباما به حکام سعودی مبنی بر اینکه مشکل عربستان داخلی است و نه ایران‏، بیان کرد: کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با رهبری عربستان٬ در ابتدا خواستار سیاست سخت آمریکا نسبت به ایران بودند٬ ولی وقتی دیدند که در پرتو مذاکرات هسته‌ای و دستیابی به برجام‏، روابط ایران و غرب به سمت بهبود رفته است٬ از اتخاذ سیاست سخت آمریکا نسبت به ایران ناامید شدند و به ناچار به این جمع‌بندی رسیده‌اند که بهترین راه برای حل اختلاف‌ها، گفت‌‌وگو با ایران است.

وی با یادآوری رایزنی‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اخیر نسبت به مسئله سوریه عنوان کرد: گام‌های برداشته شده در رابطه با سوریه، از مسائلی است که می‌تواند زمینه‌سازی لازم را برای گفت‌وگوی ایران و اعراب فراهم کند و نخستین پرونده‌ای باشد که میان طرفین مورد رایزنی قرار می‌گیرد.

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی در خصوص اثرات گفت‌وگوی ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز یادآور شد: بی‌تردید با انجام گفت‌وگو‏، امید برای رفع اختلاف‌ها و حل سوءتفاهم‌ها بیش‌ از پیش می‌شود و این خود می‌تواند زمینه‌ساز افزایش تعاملات طرفین و افزایش مناسبات و روابط اقتصادی آنها باشد.

هرمیداس‌باوند با اشاره به عضویت مشترک ایران و کشورهای عربی خلیج فارس در سازمان‌های نظیر مانند اوپک‏، سازمان همکاری‌های اسلامی و کشورهای غیرمتعهد و... گفت: بهبود روابط طرفین به افزایش کارایی این سازمان منجر شده و علاوه بر این‏، به افزایش مناسبات دوجانبه کشورها نیز منتهی می‌شود.

وی با بیان اینکه شرایط بحرانی منطقه انجام گفت‌وگوهای این‌چنینی را بیش از پیش می‌کند‏، اظهار داشت: هم‌اینک در منطقه یک نوع رقابت میان ایران، ترکیه و عربستان وجود دارد. بحران‌هایی مانند سوریه نیز درگیر رقابت‌های منطقه‌ای شده است و از طرفی، تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه رو به افزایش است که این مسئله به نفع هیچکس نیست.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه سیاست کشورهایی مانند قطر، عربستان و ترکیه در خصوص سوریه به نتایجی دست نیافته است، یادآور شد: نتیجه این سیاست‌ها منجر به تخریب زیرساخت‌های سوریه و کشتار مردم شده است. از طرفی کشوری مانند ترکیه هم‌اینک درگیر مشکلات داخلی است و مجموعه این عوامل لزوم همکاری‌های منطقه‌ای را بیش‌ازپیش می‌کند.

هرمیداس باوند در پایان تاکید کرد: شرایط سیاسی پس از حصول توافق هسته‌ای و تحولات منطقه‌ای به تمامی کشورهای منطقه ایجاب می‌کند تا آنها با ایران به گفت‌وگو بپردازند.