رسوایی فرانسه در قضیه خون‌های آلوده

رسوایی مربوط به خون‌های آلوده فرانسه طی سال‌های 1980 تا 1990 به واسطه انتقال خون آلوده و در نتیجه آن بروز بیماری‌های عفونی بسیاری از کشورها را درگیر خود کرد و عده بسیاری به دلیل عدم اتخاذ تدابیر امنیتی و حفاظتی کافی و مؤثر با استفاده از این فرآورده‌های خونی آلوده به ویروس‌های ایدز یا همان HIV و هپاتیت C آلوده شدند.

بیماری «ایدز» برای نخستین بار در سال‌های دهه 1980 شناسایی شد و نخستین مورد ابتلا به این بیماری در سال 1981 در آمریکا مشاهده شد. پس از آن سال‌های متمادی زمان صرف تحقیقات درباره ویروس HIV به عنوان عامل این بیماری و شناسایی راه‌های انتقال آن به ویژه از طریق انتقال خون شد.

پس از این مرحله نوبت به شناسایی راه‌های پیشگیری مناسب از ابتلا به این بیماری شد که البته تا زمان شناسایی راه‌های پیشگیرانه عده بسیار دیگری به دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست دادند.

رسوایی فرانسه در قضیه خون‌های آلوده در دوران نخست‌وزیری لوران فابیوس رخ داد که طی آن انستیتو «مریو» فرانسه فرآورده فاکتورهای انعقاد خونی آلوده به ویروس HIV و هپاتیت را به برخی از کشورها مانند آلمان غربی، ایتالیا، آرژانتین، عربستان، عراق، ایران و ... صادر کرد و این فاکتور کمک به انعقاد خون پس از مصرف توسط بیماران هموفیلی کشورهای دریافت کننده این فرآورده‌های خونی، منجر به ابتلای آنها به بیماری‌های ایدز و هپاتیت و در اغلب موارد مرگ آنها شد.

فابیوس متهم بود که هرگونه تشریفات در زمینه انجام آزمایش‌ها از نمونه‌های خونی را لغو کرده و خو‌ن‌های آلوده بدون اینکه مراحل آزمایش را پشت سر بگذارند، وارد بازار شدند. او دستور غربال‌گری را زمانی صادر کرد که محموله خون‌های آلوده، صادر شده بودند.

بنابر اعلام «ژاک بیوت» مشاور صنعتی فابیوس در 29 آوریل 1985 ، آماده نبودن دستگاه‌ تست و تشخیص ایدز و غربالگری خون فرانسوی و ترس و نگرانی از تسلط دستگاه‌ تست آمریکایی موسوم به Abbott بر بازار فرانسه دلیل لغو آزمایش‌ نمونه‌های خونی توسط فابیوس بوده و از بیم آنکه دستگاه‌های تست آمریکایی بازار را در دست نگیرند، آزمایش نمونه‌های خونی لغو شده است
 

به دنبال مشخص شدن این موضوع که منشا آلودگی فرآورده‌های خونی در پرونده هموفیلی‌ها خارجی بوده، سازمان انتقال خون ایران در سال 1387 از شرکت فرانسوی شکایت کرد و در ادامه وزارت بهداشت و دفتر حقوقی ریاست جمهوری وارد مسیر پرونده شدند.

با اثبات قصور و کوتاهی شرکت فرانسوی در تولید و ارائه فرآورده خونی سالم، سایر کشور‌ها‌ نسبت به دریافت غرامت از این شرکت اقدام کرده و توانستند خسارت خود را دریافت کنند اما ایران تنها کشوریست که تاکنون موفق به دریافت خسارت خود از شرکت مریو نشده است.

پس از آن بود که «لوران فابیوس» نخست‌وزیر وقت و وزیر امور خارجه کنونی فرانسه و دو وزیر سابق فرانسوی شامل وزیر بهداشت و وزیر امور اجتماعی این کشور در فاصله زمانی 9 فوریه تا 2 مارس 1999 به اتهام «جنایت غیرعمد» در دادگاه فرانسه مورد محاکمه قرار گرفتند اما این دادگاه در نهایت به تبرئه لوران فابیوس و وزیر فرانسوی رأی داد و تنها وزیر بهداشت وقت این کشور مقصر شناخته و به حبس تعلیقی محکوم شد.

 در آوریل سال 1991، خبرنگاری به نام «آن ماری کاسترت» با انتشار مطلبی در هفته‌نامه L'Événement du jeudi، از فروش و صادرات فرآورده‌های خونی آلوده به ایدز به بیماران هموفیلی پرده برداشته و اعلام کرد که مرکز انتقال خون فرانسه از سال 1984 تا پایان سال 1985 «آگاهانه» اقدام به توزیع فرآورده‌های خونی بعضا آلوده به ویروس ایدز میان بیماران هموفیلی کرده است.

کاسترت در این مطلب نوشت: مرکز ملی انتقال خون فرانسه با آگاهی از وجود محصولات گرم‌شده، به توزیع آن‌هایی که گرم نشده بودند، ادامه داده با آن‌که می‌دانسته که این خون‌ها نه تنها آلوده هستند، بلکه حاوی ویروس HIV نیز می‌باشند.

به گفته "ژاک لیبوویچ" پزشک فرانسوی و محقق بالینی و متخصص پرونده‌های ایدز، دادستانی فرانسه رسوایی مربوط به خون‌های آلوده را با این توجیه که دستگاه تشخیص و غربالگری ابوت نیز نمیتوانسته بیماران دریافت کننده خون را از خون‌های آلوده محافظت کند، این پرونده را مختومه و فابیوس را تبرئه کرده است.

این در حالیست که این شرکت آمریکایی پیشتر اعلام کرده بوده که قادر است بازار فرانسه را تاحدی پوشش دهد و در واکنش به ادعای دادستان فرانسه مبنی بر ناتوانی خود در محافظت از بیماران دریافت‌کننده خون، این ادعاها را دروغین دانسته و اعلام کرده که آنها اسناد مربوطه در خصوص توانمندی برای محاظت از بیماران دریافت‌کننده خون را نیز در اختیار داشته‌اند که تمامی این اسناد در جریان آتش‌سوزی در دفترکارشان نابوده شده و بدین ترتیب فابیوس از اتهامات وارده تبرئه شده است.