تفاهم نامه هسته ای ایران با دولت های عضو گروه 'پنج بعلاوه یک' با عکس العمل های متفاوتی در محافل تجاری و بازرگانی هند همراه بوده است به گونه ای که برخی از تجار هند از آن استقبال کرده و عده ای دیگر آن را به ضرر منافع خود ارزیابی کرده اند.
عده ای از تجار و تحلیل گران امور
بازرگانی هند معتقدند که با لغو تحریم های بین المللی اعمالی بر روی ایران و
ورود شرکت های اروپایی و امریکایی در بازار ایران، آنها با دشواری زیادی
برای حضور در بازار ایران مواجه خواهند شد.
'پانکاج بانسال' رئیس شرکت تجاری تی.ام.ای.اینترنشنال (TMA International) در دهلی نو می گوید که ارزش صادرات شرکت وی به ایران در طول سه سال گذشته به میزان حدود 40 درصد افزایش یافته است ولی لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران وضعیت دشواری را برای شرکت وی در آینده ایجاد خواهد کرد.
وی گفت: ایران بطور سنتی واردات اقلام فناوری پیشرفته را از کشورهای غربی وارد می کند و همین علت شکی نیست صادرات این گونه کالاها از هند به ایران در آینده و بعد از لغو تحریم ها کاهش خواهد یافت.
اعمال تحریم های بین المللی علیه ایران در طول سالهای اخیر هند را به کاهش حجم واردات نفت خود از ایران مجبور ساخت ولی هند سالانه نفت خامی به ارزش حدود 9 میلیارد دلار را از ایران از طریق پرداخت بخشی از قیمت آن به روپیه وارد کرد. ایران از ارز هندی در پرداخت قیمت کالاهای وارداتی خود از هند استفاده کرد.
انجام تجارت به روپیه به هند کمک کرد که این کشور ارزش صادرات خود را به ایران در طول تنها سه سال از حدود دو میلیارد و پانصد هزار دلار به حدود 5 میلیارد دلار افزایش دهد.
ولی تحلیل گران تجاری می گویند که شرکت های غربی از قبیل آلمان و فرانسه بلافاصله بعد از لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران به بازار این کشور بازگشته و انواع کالاها از لباس گرفته تا خودرو را عرضه و در مناقصه طرح های بزرگ صنعتی و زیربنایی که شرکت های هند بدنبال کسب آنها بوده اند ؛ شرکت خواهند کرد.
'رقیق احمد' رئیس فدراسیون سازمان های صادراتی هند (Federation of Indian Export Organizations-FIEO) معتقد است که لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران به برنامه هند برای احداث کارخانه های سیمان و اجرای طرح های دیگر در ایران آسیب خواهد زد ولی آن فرصت های جدیدی را برای شرکت های بزرگ هندی در زمینه های گوناگون به خصوص فناوری اطلاعات و داروسازی و بخش های مصرف ایجاد خواهد کرد.
وی افزود: خیلی از شرکت های چندملیتی فعال در هند که خواهان صدور محصولات خود به ایران بودند دارای مشتریان زیادی در این کشور هستند ولی آنها در گذشته نمی خواستند که وارد بازار ایران شوند ولی اکنون می توانند آزادانه وارد بازار ایران شوند.
تحلیل گران در هند معتقدند که هند منافع درازمدت زیادی را با برقراری مسیرهای ارتباطی جدید با کشورهای آسیای میانه و روسیه از طریق ایران در اثر لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران خواهد برد.
بنابه گفته این تحلیل گران، طرح هند برای احداث پایانه های باری در بندر چابهار در جنوب ایران از اهمیت زیادی برای دسترسی هند به بازار افغانستان و آسیای میانه برخوردار می باشد.
کارشناسان می گویند که اجرای طرح خط لوله گاز ایران - پاکستان - هند در طول چند سال گذشته تقریبا متوقف شده است و به همین علت احداث یک خط لوله گاز زیردریایی برای انتقال گاز ایران به هند از طریق دریا طرح مهم دیگر دولت هند بعد از لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران خواهد بود.
'سوبود کمار جین' رئیس شرکت گاز جنوب آسیا (South Asia Gas Enterprises Private Ltd.) که این طرح خط لوله زیردریایی را رهبری می کند ؛ می گوید که وضعیت درحال حاضر بسیار امیدوارکننده می باشد.
وی گفت: ما مطمئن هستیم که اجرای این گونه طرح ها در طول چند ماه آینده تسریع خواهد شد و موضوع مهم این است که هند نیاز زیادی به گاز دارد.
هند حدود 80 درصد از نفت خام موردنیاز خود را از خارج وارد می کند و به همین علت این کشور از کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی در اثر لغو تحریم های اعمالی بر روی ایران سود خواهد برد.