از ظرفیت هایی که در توسعه گردشگری کشور از آن غفلت شده است می توان ˈگردشگری صنعتیˈ را نام برد که کشورهای صنعتی جهان نیز از آن به خوبی در راستای افزایش سرانه درآمدها استفاده کرده اند.
بر اساس تعاریف، گردشگری صنعتی دیدار مردم از سایتی است که یکی از اهداف
آن ارائه تجربه گردشگری است، ولی کسب و کار اصلی سایت مورد نظر، تولید
کالاها یا خدمات مختص به گردشگران و یا غیرگردشگران است.
در واقع
گردشگری صنعتی نوعی گردشگری مشتمل بر دیدار از شرکت ها و صنایعی است که
فعالیــت اصلی آنها گردشگری نیست و دیدار از پروسه تولید، ماشین آلات،
کاربرد ابزارها و فنون و سابقه تاریخی صنایع است که برای گردشگران صنعتی
جذابیت دارد.
تعریف فوق از جامعیت خاصی برخوردار است، زیرا جاذبه
های گردشگری شامل سایت هایی که گردشگری فعالیت محوری آنهاست و نیز سایت
هایی که فعالیت محوری آنها گردشگری نیست را در بر می گیرد.
این نوع
از گردشگری، فعالیت های فراغتی انسان را بیشتر در محیط صنعتی امکانپذیر می
سازد و مبتنی بر مسافرت های هدفمند، توام با آموزش، مطالعه و بازدید از
جاذبه های صنعتی و بهره گیری از پدیده های متنوع آن است.
گردشگری
صنعتی از طیف گسترده ای از گزینه های ویژه تشکیل شده که از بازدید علمی
دانش آموزان و دانشجویان تا دیدار صنعتگران برای عقد قرارداد و یا سفر
گردشگر به عنوان بخشی از یک مسافرت را شامل می شود.
چشم اندازها و
مناظر زیبای مجموعه های صنعتی از جمله فرایند ها و سالن های تولید، کارگاه
های ویژه، تحقیقات و توسعه سازمان صنعتی و همچنین ترس و هیجان ناشی از قرار
گرفتن در کنار کوره های ذوب فلزات و دیدن حرکت مواد مذاب، از جاذبه های
گردشگرپذیر این نوع گردشگری است.
این نوع گردشگری در برخی کشورهای
اروپایی و کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی و ایالات متحده به سرعت در حال
توسعه و کسب اعتبار است، منطقه کوانگجو چین به عنوان یکی از پیشروان توسعه
گردشگری صنعتی مطرح است و سیاستگذران توسعه گردشگری در این کشور توانسته
اند با برنامه ریزی و به کارگیری شیوه های تبلیغاتی، گردشگران زیادی را
برای دیدار از صنایع این منطقه جذب کنند.
از تجربه های موفق این
نوع از گردشگری را می توان به برنامه های بازدید دانشجویان و پژوهشگران از
شرکت مرسدس بنز آلمان بیان کرد که علاقه مندان و پژوهشگران نیز از روند و
پروسه تولید خودرو و تحقیقات صنعتی فعالان این صنعت دیدن می کنند.
سدهای
برق آبی کشور از ظرفیت های مغفول مانده توسعه این بخش است و جاذبه های
صنعتی زیادی نیز در کشور وجود دارد که می توان از این توانمندی ها در
راستای توسعه گردشگری صنعتی استفاده کرد.
ˈمحمدرضا نعمت زاده وزیر
صنعت، معدن و تجارت نیز سال گذشته در شهرکرد در جمع کارکنان سازمان صنعت،
معدن و تجارت استان چهارمحال وبختیاری از برنامه دولت برای رونق گردشگری
صنعتی سخن گفته بود.
وی با تاکید بر لزوم برنامه ریزی مدون برای
آشنایی دانشجویان، استادان دانشگاه ها و جامعه علمی کشور با بخش صنعت،
افزود:با برنامه ریزی و کار کارشناسی می توان بخش گردشگری و صنعت را همزمان
با یکدیگر توسعه داد و اجرای صحیح این بخش، گردشگری صنعتی را در ایران
رونق می دهد.
نعمت زاده همچنین نوآوری در صنعت و به روز شدن
زیرساخت ها و فناوری مورد استفاده در بخش صنعت را برنامه اصولی دولت یازدهم
در این حوزه خواند و افزود: نمی توان از صنایع فرسوده بهره وری و افزایش
اشتغال انتظار داشت.
وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد:اگر به
عنوان مثال، هتل ها با رویکرد توسعه صنعتی ساخته شود، هم بخش صنعت و هم
گردشگری رونق می گیرد.
از منافع دیگر این طرح نیز می توان به
سازماندهی مسافران و افزایش آگاهی آنان و به تبع آن افزایش طول مدت اقامت
آنها اشاره کرد که به دنبال خود منافع اقتصادی و اجتماعی بی شماری را برای
منطقه و صنایع موجود در آن فراهم می کند.
در استان خوزستان نیز،
این زمینه ها به وفور فراهم است که می توان به سدهای برق آبی، پالایشگاه،
نیروگاه ها، مجتمع های پتروشیمی و واحدهای بزرگ تولیدی را از این نمونه ها
اشاره کرد.
این ظرفیت در آبادان به عنوان شهر نخستین ها بیش از گذشته نمودار است.
در تعطیلات نوروز سال جاری، مسافران و گردشگران ورودی به آبادان می توانستند از بخش هایی از پالایشگاه این شهر دیدن کنند.
در
این بازدیدها توانمندی های پالایشگاه به عنوان تولید کننده برتر کشور در
زمینه تولید فرآورده های نفتی (یک چهارم تولید کشور)، جلوه های حماسه و
ایثار در دوران هشت سال جنگ تحمیلی در پالایشگاه، معرفی توانمندی های
متخصصان داخلی در ساخت و تولید قطعات مورد نیاز صنعتی مطابق با
استانداردهای روز به بازدید کنندگان معرفی شد.
قدمت 103 ساله
پالایشگاه آبادان و استفاده این مجتمع صنعتی از تکنولوژی به روز در عصر
حاضر در کنار بخش هایی قدیمی پالایشگاه، حس افتخار، همدلی، اتحاد و وطن
دوستی را برای گردشگران و بازدیدکنندگان است که برای گردشگران ایجاد می
کند.
در این میان، توجه و پیگیری مدیران عالی رتبه وزارت نفت و
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به رونق گردشگری صنعتی در این
شهرستان قابل تقدیر است.
مشاور وزیر نفت و مدیرکل روابط عمومی
وزارت نفت نیز در سفر به آبادان گفته بود:با تاکید وزیر نفت، موزه گنجینه
نفت و دفاع مقدس در سه شهر کشور راه اندازی می شود.
اکبر نعمت
اللهی در این سفر در بازدید از موزه دفاع مقدس آبادان و تاسیسات نفتی
پالایشگاه آبادان به خبرنگار ایرنا گفت:بر اساس دستور وزیر نفت و هماهنگی
با وزارت امور خارجه، موزه تاریخ سیاسی نفت تهران در محل ساختمان شرکت نفت
ایران و انگلیس سابق و محل فعلی وزارت امور خارجه راه اندازی می شود.
رییس
ستاد حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس وزارت نفت ادامه داد:در شهر
مسجدسلیمان نیز تاسیسات نفتی گنجینه نفت شامل چاه شماره 1 چشمه های نفتی،
کارخانه تولید برق، کارخانه گوگرد سازی، کارخانه تقطیر و ساختمان اصلی برای
راه اندازی باغ موزه صنعت نفت مورد بررسی قرار گرفته است.
مشاور
وزیر نفت تاکید کرد:در طراحی و اجرای شهر موزه صنعت نفت و دفاع مقدس شهر
آبادان نیز در نظر است تا این شهر موزه با بازسازی خانه های قدیمی، نخستین
پمپ بنزین کشور در این شهر و احیا و نوسازی تاسیسات نفتی پالایشگاه آبادان
راه اندازی شود.
نعمت اللهی همچنین با بیان نقش دفاع مقدس در تاریخ
آبادان و تاثیر کارکنان صنعت نفت در این دوران گفت:در طراحی و اجرای باغ
موزه آبادان نیز، دلاورمردی و پایداری مردم این خطه برابر بعثی های عراق
تبیین می شود.
وی گفت:برای اجرای این طرح در مرحله نخست چند نقطه
از پالایشگاه و مناطقی که قابلیت تبدیل به موزه دارد، شناسایی شده تا شهر
موزه مدنظر را ایجاد کنیم.
مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت اظهار
داشت:پیش بینی می شود که در مرحله نخست، طرح موزه آبادان و مسجدسلیمان
اجرایی شود زیرا مکان این موزه ها مشخص شده است.
وی افزود:تلاش می
شود در هر مرکز استان نخستین پمپ بنزین هر شهر تبدیل به موزه ای برای آن
شهر شود که البته این طرح برای آبادان نیز اجرا می شود.
رئیس اداره
میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آبادان نیز در گفت و گو با ایرنا با
بیان هماهنگی های این اداره با سازمان منطقه آزاد اروند و شرکت نفت،
گفت:چند جاذبه تاریخی در این شهر شناسایی شده است تا به عنوان جاذبه فرهنگی
و گردشگری صنعتی بازسازی شود.
سیدشمس الدین نوربخش غفاری افزود:اسکله اکوان، ساختمان کشتیرانی و اسکله های قدیمی این شهر به همراه چند خانه قدیمی بازسازی می شود.
نوربخش غفاری تصریح کرد:پیش بینی می شود با اجرای کامل این طرح، گردشگری صنعتی این شهر نیز بیش از گذشته رونق گیرد.