در روابط اطلاعاتی- امنیتی آمریکا و عربستان چه می‌گذرد ؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی پایداری ملی، روزجمعه 22 خرداد سازمان اطلاعات مرکزی امریکا موسوم به سیا گزارش تحقیق خود را درباره واقعه 11 سپتامبر سال 2001 میلادی آمریکا منتشر کرد و در آن ضمن اذعان به نقص های سیستمیک در سازمان های اطلاعاتی و امنیتی آمریکا که در بروز این واقعه موثر بوده است، عربستان را به لحاظ ایفای نقش عمدی در این حملات تبرئه کرد. متعاقب انتشار این گزارش، «جیمز کلاپر» مدیر سازمان اطلاعات ملی آمریکا روز یکشنبه در راس هیئتی وارد عربستان سعودی شد و با شاهزاده محمد بن نایف بن عبد العزیز ولیعهد و معاون اول نخست وزیری و وزیر کشور و نیز با شاهزاده محمد بن سلمان بن عبدالعزیز جانشین ولیعهد‌،معاون دوم نخست وزیری و وزیر دفاع عربستان سعودی دیدار و با آنها درباره موضوعات مشترک گفتگو کرد. اولین سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که آیا اساسا بین این دو موضوع ارتباطی وجود دارد یا نه و دوم اینکه چرا گزارش سیا در این مقطع زمانی که چند ماه با سالگرد واقعه 11 سپتامبر سال 2001 فاصله دارد ،منتشر شده است و چه اهدافی در پس انتشار این گزارش دنبال می شود و یا چه کاسه ای زیر نیم کاسه است ؟

برخی شاخص ها وجود چنین ارتباطی را محتمل نشان می دهد. یکی از این شاخص ها تقارن زمانی این دو  موضوع است به گونه‌ای که سفر جیمز کلاپر مدیر سازمان اطلاعات ملی امریکا به عربستان به فاصله یک روز از انتشار گزارش سیا صورت گرفته است. دوم اینکه سازمان سیا به همراه دیگر نهادهای اطلاعاتی و امنیتی امریکا زیرمجموعه سازمان اطلاعات ملی امریکا قرار دارد که در راس آن جیمز‌کلاپر قرار دارد و بر همین اساس ارتباط کارکردی نیز بین این دو موضوع در ساختار اطلاعاتی و امنیتی امریکا وجود دارد که این ساختار بعد از واقعه 11 سپتامبر سال 2001  برای جلوگیری از تکرار حوادث مشابه و بستن منفذهای اطلاعاتی و امنیتی طراحی و اجرا شد. سوم اینکه چرایی تبرئه عربستان در گزارش سیا که از آن می توان به پاداش امنیتی و سیاسی امریکا به دولت ریاض تعبیر کرد زمانی معنی پیدا می کند که در ارتباط با سفر جیمز کلاپر دیده شود تا مشخص شود امریکا در ازای اعطای این امتیاز چه انتظار متقابلی از عربستان دارد که به احتمال زیاد مدیر سازمان اطلاعات ملی امریکا در سفر خود به ریاض در پی آن است؟ در این میان تقارن تبرئه عربستان در گزارش سیا و سفر جیمزکلاپر به ریاض زمانی معنی پیدا می‌کند که هر دو موضوع دریک بسته کلان و در راستای توافقات صورت گرفته در نشست اخیر کمپ دیوید بررسی شود که با حضور سران مشترک آمریکا و شورای همکاری خلیج فارس برگزار شد.

هر چند در گزارش 495 صفحه ای سیا درباره واقعه 11 سپتامبر سال 2001 آمریکا به وجود نقص سیستمیک  در سازمان های اطلاعاتی و امنیتی (که بستر وقوع این حملات را فراهم کرد) اشاره شده است اما آنچه این گزارش را بیشتر خبرساز کرده حذف و یا ویرایش 28 صفحه‌ای بخش مربوط به نقش و مسئولیت عربستان در این حملات  است. پاک کردن ردپای عربستان در حملات 11 سپتامبر  در حالی صورت گرفته است که 15 تن از 19 عامل این حملات از اتباع عربستان بودند و لذا به اعتقاد اغلب ناظران بدون حمایت و پشتیبانی از دولت متبوع خود نمی توانستند حملاتی در حد و اندازه 11 سپتامبر را که تا آن مقطع بی سابقه بود،  طراحی، سازماندهی و اجرا کنند.

ضمن اینکه آبشخورهای فکری القاعده و دیگرگروههای تکفیری همچون داعش درعربستان قرار دارد وسرویس های اطلاعاتی و امنیتی این کشور بر همه کسانی که از مدارس مذهبی عربستان فارغ التحصیل می شوند و امکان دارد خطری برای نظام سنتی این کشور ایجاد کنند‌، بلافاصله به خارج از مرزهای این کشور بخصوص به مناطق بحرانی و درگیری هدایت می شوند تا ضمن رهایی از تهدیدهای داخلی تکفیری‌ها از آنها در جهت اجرای اهداف سیاسی و نظامی مورد نظر نیز استفاده شود کما اینکه عربستان از همین نیروها برای ساقط کردن دولت های عراق و سوریه استفاده می کند و در دهه 80 نیز امریکا با کمک عربستان از همین نیروها به عنوان یک سلاح ایدئولوژیک در برابر تهاجم شوروی به افغانستان استفاده کرد.

بر همین اساس هنوز هم این احتمال به قوت خود باقی است که حتی اگر حملات 11‌سپتامبر آنگونه که اعلام و ادعا شده به دست اعضای القاعده صورت گرفته باشد باز این اقدام نمی توانست بدون اطلاع سازمان‌های اطلاعاتی و امنیتی این کشور صورت گرفته باشد ضمن آنکه استفاده های برنامه ریزی شده دولت جمهوری‌خواه بوش و نومحافظه کاران حاکم بر کاخ سفید و همچنین همپیمانان صهیونیست آنها از این حملات در جهت پیشبرد اهداف و برنامه های نظامیگرانه ای که برای جهان و خاورمیانه طراحی کرده بودند ، هیچ تردیدی در این زمینه بجا نگذاشت که سرویس های اطلاعاتی رژیم صهیونیستی نیز در این حملات دست و نقش داشت بخصوص آنکه وقوع این حملات درست در آستانه نشست سالانه  سران مجمع عمومی سازمان ملل دستور کار این نشست را به کلی تغییر داد و مانع از این شد که دولت وقت امریکا به وعده خود برای اجرای طرح تشکیل دو دولت در فلسطین عمل کند. با توجه به این شاخص ها در 14 سالی که از وقوع حملات 11 سپتامبر سال 2001 امریکا می گذرد ، نقش مدیریتی سرویس های اطلاعاتی و امنیتی امریکا و رژیم صهیونیستی نیز در این حملات از قوی ترین سناریوها و احتمالات بوده است اما در گزارش تحقیق سیا بر این واقعیت ها نیز سرپوش گذاشته شده است.

در مجموع از قرائن و شواهد موجود چنین بر می‌آید که تحولاتی در روابط اطلاعاتی و امنیتی امریکا و عربستان در حال وقوع است و اگرچه اطلاعات زیادی درباره این تحولات منتشر نمی شود اما از تبرئه عربستان در گزارش تحقیق سیا در خصوص حملات 11 سپتامبر سال 2001 امریکا و متعاقب آن سفر مدیر سازمان اطلاعات ملی امریکا به ریاض چنین استنباط می شود که این دو کشور در چارچوب توافق های صورت گرفته در نشست سران مشترک امریکا و شورای همکاری خلیج فارس در کمپ دیوید در حال شکل دادن به دور جدید روابط و همکاری های اطلاعاتی و امنیتی با توجه به شرایط جدید در منطقه و فضای ناشی از رسیدن مذاکرات هسته ای میان ایران و گروه 5+1 به رهبری امریکا به ایستگاه نهایی است .

از دیگر مسائل و متغیرهای تاثیرگذار در این زمینه بحران‌های منطقه ای از فلسطین گرفته تا سوریه ، عراق و یمن را شامل می شود که به صورت دومینووار از هم تاثیر می پذیرند و بر هم تاثیر می گذارند. بر این اساس آثار و تبعات دور جدید همکاری های اطلاعاتی و امنیتی میان امریکا و عربستان را می توان در این حوزه ها نیز رد یابی کرد ضمن انکه نباید از این واقعیت نیز غافل شد که امکان  دارد عربستان تبرئه این کشور در حوادث 11 سپتامبر را به منزله چراغ سبز امریکا برای ادامه سیاست حمایت از تکفیری ها  در بحران های های منطقه ای از جمله سوریه تلقی کنند و بر حمایت های خود از این گروه‌ها بیفزایند.

منبع: تسنیم