پدافند غیرعامل، ضرورت اجتناب ناپذیر زندگی امروزی

با وجود اینکه پدافند غیرعامل و یا به عبارتی آمادگی ذهنی، روانی، محیطی و سایبری تنها چند سال است که به واژگان ادبیات اجتماعی و سیاسی وارد شده است، اما به دلیل اهمیت و عمق و گستره آن، طیف وسیعی از حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را شامل شده و همگان را درگیر خود کرده است که پرداخت دقیق و اصولی به آن می تواند تهدیدات آینده کشور را نه تنها خنثی کند بلکه همان تهدیدات مبدل به نقاط قوت و فرصت برای جامعه شود.

به دلیل اهمیت موضوع مجموعه ای در سال 78 به نام پدافند غیرعامل پس از توصیه های رهبر معطم انقلاب در ستاد مشترک نیروهای مسلح ایجاد و سپس مسوولیت آن به وزارت کشور سپرده شد تا به موازی آن ادارات کل در استانداری ها برای مدیریت آن تشکیل و اقدام به ارایه ایده ها و راهکارهای مناسب و کارشناسی شده برای مقابله با تهدیدات نرم و مجازی دشمنان کند.

بازیگر اصلی و تعیین کننده در پدافند غیرعامل مردم هستند که می توانند با درک کامل موضوع و آموزش های درست زمینه های لازم برای ضربه زدن به کشور از سوی دشمنان را خنثی کنند، هر چند در این بین تمام نهادها، نیروها، سازمان ها، صنایع و حتی تشکل های مردم نهاد نقش موثری دارند.

باید توجه داشت هر چند زندگی امروزی مردم با وسائل ارتباط جمعی متنوع و مختلف از قبیل رسانه های تصویری، شنیداری، مجازی و گوشی های تلفن همراه درهم آمیخته شده و این ابزارها به جزء جدائی ناپذیر انسان ها در سنین مختلف تبدیل شده است و راحتی و آسودگی را نیز به همراه داشته، اما همین وسایل ارتباطی می توانند به یکی از پرخطرترین و تهدیدآمیزترین ابزارها در دست افراد تبدیل شوند.

آگاهی از آفت های جسمی و روحی، اجتماعی و فرهنگی فضای سایبری از جمله موضوعات مهم در پدافند غیرعامل است که اگر مردم با این آسیب ها به خوبی آشنایی پیدا کنند می توان بسیاری ازمعضلات اجتماعی و فرهنگی در خانواده ها را به مرور زمان رفع کرد، در غیر این صورت آینده ای بسیار تاریک برای خانوارهای ایرانی متصور است.

پدافند غیرعامل نه تنها در حوزه فضای مجازی وظایف تعریف شده و بسیار مهمی بر عهده دارد، درحوزه های زیستی شامل آلودگی های ناشی از صنعت و اقتصاد و کشاورزی، مکان یابی طرح های مختلف صنعتی و اقتصادی، سازه های فیزیکی و سایر مولفه های جنگ نرم دشمنان علیه کشور را نیز می تواند پوشش داده و آحاد مردم را با خطرات و تهدیدات این حوزه ها آشنا کرده و آگاه سازد.

بنابراین در نخستین گام برای آگاه سازی آحاد مردم به ویژه خانواده هایی که دارای فرزندان جوان هستند، مساله آموزش می تواند بسترهای لازم و کافی را برای ورود آگاهانه به فضاهای مجازی اعم از اینترنت و گوشی های تلفن همراه میسر کند.

مدیرکل پدافند غیرعامل آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه آموزش و توجه به مسایل تعلیمی مهمترین اولویت این اداره کل برای تحقق برنامه های تعریف شده است، گفت: آموزش و اطلاع رسانی از اصول اولیه پدافند غیرعامل است که به مردم و مسوولان این امکان را می دهد تا در برابر حملات احتمالی دشمنان در حوزه های زیستی، فضای مجازی، هسته ای، اقتصادی و سایر حوزه های خطرزا مصون باشند.

احمد جهانسری افزود: آگاهی دادن به مردم و جلب توجه خانواده ها به مقولات گسترده و وسیع پدافند غیرعامل یکی از برنامه های مهم و محوری این اداره کل است و در این رابطه از چند ماه قبل اقدامات منسجمی را در استان صورت داده ایم که امیدواریم با اجرای آنها از لحاظ اطلاع رسانی به نقطه مطلوب نزدیک شویم.

وی پدافند غیرعامل را یکی از مباحث کامل علمی و دانشگاهی دانست که در کشورهای مختلف جهان توجه زیادی به آن می شود.

جهانسری اضافه کرد: در زمان حاضر شورای پدافند غیرعامل در آذربایجان شرقی تشکیل و یکی از جلسات آن نیز با حضور استاندار برگزار شده که طبق ساختار تشکیلاتی، یازده کارگروه در حوزه های مختلف از جمله زیستی، فضای سایبری، اطلاع رسانی، آموزش و فرهنگ سازی و ... در این شورا ایجاد شده و در زمان حاضر تمام این کارگروه ها با شرح وظایف مشخص فعال هستند.

وی بی توجهی و یا کم توجهی به موضوع مهم پدافند غیرعامل را باعث از هم گسیختن جامعه و تهدیدات جدی در حوزه ها و بخش های گوناگون دانست.

این مقام مسوول پدافند غیرعامل را به معنای کاهش آسیب پذیری در هنگام بحران، بدون استفاده از اقدامات نظامی و با بهره گیری از فعالیت های غیرنظامی، فنی و مدیریتی تعریف کرد و گفت: اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازه های امن است.

آنچه مسلم است اینکه امروز شاخص های دفاعی در جنگ های سخت و تسلیحات سنگین نظامی کارآئی دهه های گذشته خود در تقابل بین کشورها را از دست داده و اگر نسبت به تغییر زمینه ها و حوزه های تهدیدات جدید حساسیت در میان تک تک افراد جامعه ایجاد نشود، جبران آفت های آن بسیار هزینه بر و شاید غیرممکن خواهد بود.

اهمیت و حساسیت پدافند غیرعامل به حدی امروز در کشورهای مختلف جهان دارای اعتبار شده که در کشورهایی همچون چین و روسیه وزارتخانه هایی به همین نام ایجاد شده و در پاره ای از کشورها نیز لشکرهای سایبری برای محافظت از مردم در برابر حملات مختلف و متنوع فضاهای مجازی تشکیل شده است.