ایجاد نظام جامع بومی در پدافند سایبری ضروری ترین نیاز کشور

سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در همایش پدافند سایبری در مدیریت شهری در دانشگاه صنعتی شریف در دانشگاه صنعتی شریف اظهار داشت: توسعه فضای سایبری، کارکردهای آن تغییراتی را در بخش‌های مختلف ایجاد کرده است که این تغییرات در زمینه سرمایه‌ها و دارایی‌های کشور نیز ایجاد شده است و تأثیری را به صورت مستقیم در فضای تهدیدات ایجاد خواهد کرد. 

وی افزود: در فضای سایبری شاهد این هستیم که با رشد این فضا و گسترش آن سرمایه‌های فیزیکی در حال تبدیل شدن به سرمایه‌های سایبری هستند و ماهیت سرمایه‌ها و ارزشها از شکل فیزیکی در حال تبدیل به سایبری است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با اشاره به اینکه توسعه کارکردهای سایبری در حوزه‌های مختلف به شدت فرصت‌های زیادی را برای این فناوری‌ها ایجاد کرده است یادآور شد: از یک طرف این تغییرات ما را با مفاهیم جدیدتری مواجه می‌کند. به شکلی که ما در ادبیات استراتژیک مفاهیمی با عنوان سرمایه‌های ملی داریم که بخشی از منافع ملی کشور را در بردارد و امروز با مفاهیم جدید و ترکیبی از ادبیات سایبری و استراتژیک روبرو هستیم که این مفاهیم بایدها و نبایدهایی را برای کشورها ایجاد می‌کند.

سردار جلالی با بیان اینکه منافع کشورها به منافع حیاتی و مهم تقسیم می‌شوند گفت: منافع حیاتی آن دسته از منافع کشورهاست که اگر آنها در معرض خطر قرار گیرند هر کشوری امادگی برای جنگ در این زمینه دارد، آمریکا در این بین منفعت حفظ و بقا را هم برای خود تعریف می‌کند که آن از نظر آنها منفعتی است که بقا و حفظ این کشور را تأمین می‌کند. مانند مباحثی که امروزه در زمینه مدیریت جهانی برفضای سایبر از سوی برخی از کشورها ایجاد شده‌اند و دنبال این هستند که این مدیریت را از دست آمریکایی‌ها خارج و به سازمان ملل متنقل کنند.  که این مسئله برای آمریکایی‌ها منفعت حفظ و بقای آن است.

وی ادامه داد: منفعت مهم نیز منفعتی است که در حوزه‌های سیاسی و با استفاده از ابزار سیاسی مانند مذاکره بدست می‌آید. اینکه می‌گویند منافع حیاتی قابل مذاکره نیست اما منافع مهم کشورها قابل مذاکره است و با تلاش‌های سیاسی ایجاد می‌شود. اینکه ما در انرژی هسته‌ای در حال مذاکره هستیم نشان می‌دهد که این منفعت برای ما حیاتی نیست و می‌تواند منفعت مهم باشد، از تمامیت ارضی و استقلال کشورها به عنوان منافع حیاتی نام می‌برد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل افزود: وقتی سرمایه های سایبری ما رشد می‌کند سرمایه‌های حیاتی تولید می‌کنند و امروز که اکثر خدمات شهری و کارکردهای اجتماعی، صنعتی، مدیریت بر پردازش‌ها،خطوط انتقال گاز، توزیع و تثبیت و مدیریت در این فضاها که بعضا دارای ارزش بالا به سمت حیاتی در فضای سایبر می‌ایند به نوعی سرمایه های فیزیکی است که تا به حال به شکل فیزیک بوده اند به سرمایه های سایبری تبدیل می‌شود و وقتی در این فضا قرار گرفت تهدید و حفاظت از آنها مفهوم جنگ و دفاع را ایجاد می‌کند که از دست دادن آنها خساراتی در سطح ملی ایجاد می‌کند. 

سردار جلالی با اشاره به مثالی در این زمینه امروز ماهیت نظام پولی کشور ما دیجیتال شده است و اگر در عرصه اقتصاد امروز معتقدیم که پول خون اقتصاد است و جریان مهم پولی اگر مورد تهدید قرار گیرد و متوقف شده است اقتصاد متوقف می‌شود قلب اقتصاد در فضای سایبر قرار گرفته و هر نوع آسیب و خسارتی به آن ممکن است مسائلی را در ابعاد امنیت ملی ایجاد کند اگر کارتهای ای تی ام و بخش‌های مختلف آن برای 10 روز کار نکنند بعد از دو روز امنیت ملی تحت تأثیر آن قرار می‌گیرد. 

وی با بیان اینکه برهمین اساس ارتش‌های سایبری از سال 2006 در دنیا مرسوم شده است و در امریکا اولین ارتش سایبری جهان ایجاد شد ادامه داد: این ارتش‌ها یگان‌ها و لایه‌های مختلفی را دارند که بعضا در سطح فرماندهی سایبری یگان‌هایی را آماده می‌کنند که بتوانند به حوزه‌های تخصصی و محیط‌های تخصصی سایبری حمله کنند. بنابر اطلاعات موجود یگان‌های ضد حوزه بانکی و مالی در فناوری سایبری فعالیت می‌کنند که نشاندهنده حضور یگان‌های تخصصی در این حوزه‌ها است و برای جنگ در این حوزه‌ها نیز آماده شدند.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه قبلا جنگ سایبری بیشتر جنگ‌های اطلاعاتی بود ولی امروز این مفهوم کاملا ملموس و عینی را به خود گرفته است ادامه داد: در چهار سال گذشته اتفاقات و جنگ های مختلفی در جهان رخ داد که بخشی از آن جنگ سایبری بود مانند جنگی که بین روسیه و اوکراین صورت گرفت و یا جنگ غزه که بخشی از آن حملات سایبری بود و کلا در این زمینه پیشرفته هستند.

سردار جلالی با بیان اینکه دنیا وارد یک فضای جنگی سایبری شده و دشمنان ما یگان‌ها و تجهیزات و استراتژی‌هایی را در این زمینه تهیه کرده‌اند تصریح کرد: منظور ما این نیست که باید نگاه دفعی داشته باشیم و سیاست های سلبی را دنبال کنیم. بلکه باید هردو مسئله را ببینیم و به فکر دفاع هم باشیم در سیاست‌های کلی نظام این مسئله ابلاغ شده است که ما باید قدرت پاسخ به تهدید در فضای سایبری را داشته باشیم و امروز نیز کتمان اینکه ما درحال تولید توان سایبری هستیم که اگر به ما حمله شد پاسخ دهیم وجود ندارد کما اینکه در چند سال اخیر و در گذشته این مسائل رخ داده است و پاسخ‌های آن نیز داده شده و این اقدامات توانسته بازدارندگی ایجاد کند یعنی حجم خسارت وارده چندین برابر نسبت به خسارت وارد شده بوده است و در این بخش به بازدارندگی مقطعی رسیده‌ایم که باید آن را دنبال کنیم.

وی با بیان اینکه ما وارد این فضا می‌شویم زیرا دنیا خود را تجهیز می‌کند و این یک جبر تاریخی است، گفت: اما باید هوشمندان وارد این مسئله شد و در این راه منطقی ترین چیز این است که ما در این زمینه نیازمند استراتژی بومی هستیم که معلوم شود خطوط استقلال و اتکا و وابستگی ما کجاست.اینکه چه ظرفیت‌هایی داریم و باید از آن استفاده کنیم و اعضا و بخش‌های این استقلال چگونه است و در این فضا باید تکلیف را روشن کرد که ما در حال حاضر دنبال این روند هستیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل  با بیان اینکه در پیش نویس اولیه صند سایبری پاسخ این سوالات داده شده است گفت: امروزه تهدیدات شفاف است و دیگر چیزی برای کتمان نیست اینکه حمله می‌کنند و رسما مسئولیت آن را برعهده می‌گیرند باید در این زمینه نسبت به تحولات صورت گرفته نیز دقت نظر داشت.

سردار جلالی با بیان اینکه استراتژی‌های دفاعی عمری بیش از یک سال یا دو سال نمی‌توانند داشته باشند ادامه داد: به دنبال این هستیم که سند سه سال قبل خود را مجددا به روزرسانی کنیم و باید رویکرد کلانی برای دفاع داشته باشیم. زیرا اگر نتوانیم قدرت دفاع برای خود ایجاد کنیم قطعا باید تحت تسلط دیگران قرار گیریم.

وی افزود: به دلیل اینکه پروتکل‌های سایبری، فناوری‌های اطلاعاتی، اجزا و نرم افزار و سخت افزارهای موجود به نوعی تحت یک کنترل ننوشته اما عمل نشده امریکایی ها هستند باید براساس ظرفیت‌های خود پروتکل‌ها و اجزایی بومی برای خود تعریف کنیم که این نیازمند یک نظام پدافند سایبری بومی هستیم که بتوانیم نیازهای خود را به شکل جامع برطرف کنیم و این سند اساسا بومی و براساس نیازهای خودمان باشد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه چنین سند هوشمندی می‌تواند بهره برداری و هم افزایی برای کشور داشته باشد گفت: این نظام را باید لایه به لایه جلو برد مثلا در خارک، عسلویه و تهران سه زیرساخت منطقه‌ای، استانی و ملی داریم باید در هر عرصه بتوانیم دفاع عمیق را شکل دهیم بنابراین باید معماری دفاعی سایبری را لایه به لایه طراحی کرد و آن را به اجرا گذاشت.

سردار جلالی با بیان اینکه نیازمند محصولات بومی هستیم، گفت: آمریکایی‌ها نیز در زیرساختارهای خود نیز در این بخش محصولات بومی خود را به کار گرفته‌اند و ما نیازمند صنعت بومی پدافند سایبری هستیم که بتوانیم محصولات دفاعی سایبری را در ابتدا در یک رنکینگ امنیتی در زمینه بیشترین حملات تنظیم و سپس از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان، فناوری و تولیدکنندگان و ظرفیت‌های دولتی در کنار پدافند غیرعامل به عنوان یک نهاد حاکمیتی و راهبردی استفاده و تلاش کنیم از آنها به شکل محصولات بومی استفاده کنیم.

وی افزود: این حرکت را از سه سال پیش شروع کردیم و سال گذشته نزدیک به 34 محصول از 174 شرکت ارائه شد که به دنبال ادامه این مسیر هستیم و در این رویکرد نیازمند استانداردها و پروتکل‌های بومی هستیم که این پروتکل‌ها شناسایی شده و به صورت تعریف پروژه‌ای در دانشگاه شریف پیگیری شده که هنوز نتایج کار به صورت مشخص تعریف نشده است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل با بیان اینکه در حال حاضر تهدیدات سایبری از سطح امنیت ملی به فراملی آمده است، گفت: آمریکا و برخی از کشورها به دنبال ایجاد طرح دفاع دسته جمعی سایبری با حضور 39 کشور هستند تا بتوانند در بازار سایبری حوزه جدیدی را ایجاد کنند که نام آن را دیپلماسی سایبری در تعامل، اشتراک اطلاعات، دفاع مشترک ایجاد شده، شکل بگیرد و ما می‌توانیم با استفاده از مفاهیم بین رشته‌ای مفاهیم جدیدی را در این حوزه ایجاد کنیم.

سردار جلالی اضافه کرد: اینکه مسئولان امنیت ملی ما نتوانند تشخیص دهند که یک تهاجم سایبری به سرزمین جمهوری اسلامی صورت گرفته و وقتی دشمن حمله می‌کند اصلا نتوانند این مسئله را تشخیص دهند، نشان دهنده این است که به یک زیرساخت‌های مناسب در این زمینه نیاز داریم چنان‌که وقتی به زیرساخت‌های هسته‌ای ما حمله می‌شود خیلی از مسئولان تراز اول ما نیز هنوز باور و درک این مسئله را ندارند که به خاک کشور ما تجاوز شده، درحالی که آمریکا اعلام می‌کند پاسخ به زیرساختارهای خود و نفوذ در آنها را از طریق نظامی خواهد داد که این مسئله باید در کشور ما هم تبیین شود و در قالب مفاهیم بین رشته‌ای بتوانیم در این فضا با یک دفاع جامع و انحصاری و عمیق از امنیت ملی خود و سرمایه‌های حیاتی‌مان دفاع کنیم.