پدافند غیرعامل یعنی مصون کردن کشور در برابر تهدید یا صفرکردن پیامد تهدید در کشور

سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور به منظور بررسی اسناد راهبردی و میزان آمادگی پدافند غیرعامل کشور در برنامه گفتگوی ویژه خبری سه شنبه 6 آبان حضور یافته بود در پاسخ به اولین سوال مجری برنامه مبنی براینکه در ابتدا موضوع پدافند غیرعامل را به صورت ساده تشریح بفرمایید اظهارداشت: پدافند غیرعامل موضوعی سهل و ممتنع است یعنی هم ساده است و هم پیچیده، سادگی آن به دلیل آن است که دفاعی در برابر تهدیدات است و از آنجایی که زندگی بشر از روزی که شروع شده و تا روزی که ادامه دارد همواره با تهدید روبه رو می شود انسان تلاش می کند که به نوعی تهدیدها را به کنترل خود درآورد.
 
وی ادامه داد: سختی آن نیز به دلیل آن است که چهره،ماهیت،حجم این تهدیدات مدام در حال تغییر است و لذا باید رویکرد مقابله با این تهدیدات هم به نوعی تغییر کند و از این منظر پدافند غیرعامل یک موضوع به شدت پویا، علمی و در حرکت است و باید همواره تلاش کند که با یک نگاه پیش دستانه تهدیدات را شناسایی کند.
 
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه به تعبیر مقام معظم رهبری از پدافند غیرعامل اشاره کرد و گفت: مقام معظم رهبری در یک تعریف ساده از پدافند غیرعامل فرمودند که پدافند غیرعامل مثل مصونیت بخشیدن به بدن است و انسان را از درون در برابر تهدیدات مصون می کند و پس از آن نیز فرمودند "مصونیت یعنی اگر دشمن اقدامی کرد اثر آن نباید دیده شود براین اساس پدافند غیرعامل یعنی مصون کردن کشور در برابر تهدید یا صفر کردن پیامد تهدید در کشور است.

جلالی تصریح کرد: همچنین مقام معظم رهبری در فراز دیگر می فرماید مصونیت باید در پیکره کشور، در جامعه و در دستگاه ها عملیاتی شود و این کار نیز با پدافند غیرعامل تحقق پیدا می کند و براین اساس پیکره کشور را کالبد زیرساخت و چارچوب اساسی کشور تعریف می کنند، جامعه را مردم و سرمایه انسانی و دستگاه ها نیز نظام اجرایی کشور تعریف می کند که پدافند غیرعامل همه آن ها را دربر می گیرد.
 
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که مصونیتی که در اظهارات حضرت آقا وجود دارد چه قدر در کشور ما عملیاتی شده و ما تا چه اندازه آمادگی مقابله با این تهدیدات را داریم گفت: مصونیت همواره در حال تقنین است، در فضای پزشکی نیز وقتی واکسیناسیون انجام می شود این واکسیناسیون برای مدتی پاسخگو است که تهدید تغییر نکرده باشد.
 
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان این که ما در خیلی از حوزه ها توانستیم این مصونیت را ایجاد کنیم و به تهدیدات پاسخگو باشیم و حتی آن را به صفر برسانیم یادآور شد: به طور مثال سال گذشته در رسانه ملی مواجه با یک تحریم ماهواره ای شدیم و ارسال سیگنال دچار مشکل شده بود اما چون از قبل در مورد این موضوع فکر شده بود و شبکه فیبر نوری به صورت فیدبک طراحی کرده بودیم توانستیم ارسال سیگنال ها را از طریق این فیبر داشته باشیم و این فیبر باعث شد ما هیچ تاثیری از قطع ارتباط رسانه ملی در داخل کشور بر اثر قطع ماهواره نبینیم.
 
جلالی در ادامه این برنامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه طرحی در کشور وجود دارد که ساخت تمام زیرساخت ها و تاسیسات بزرگ و زیربنایی باید یک طرح پدافند غیرعامل که پیوست داشته باشند و تاکنون چه قدر این طرح اجرا شده و این پیوست در ساخت و سازها وجود دارد نیز اظهار داشت: از آنجا که کشورهای پیشرفته در این زمینه از گذشته سابقه داشته اند محتوای زیادی در این زمینه تولید کردند.

تا الان حدود 100 آیین نامه فنی و تخصصی از طریق ظرفیت دانشگاهی تولید کرده ایم
 
وی ادامه داد: به طور مثال طی سفری که به روسیه داشتم یک موسسه پژوهشی تمام مشغول تولید این دست از مقررات ساختمان بود برای آن که این مقررات در آنجا اعمال شود و حتی ساختمان های عمومی نیز پایان کار خود را از وزارت دفاع روسیه می گیرند تا مشخص شود که این روابط ایمنی در آنجا رعایت شده یا خیر، ما بعد از جنگ و در همین مدت 11 ساله که در مقدمه برنامه به آن اشاره شد شروع به بحث کردیم و تلاش کردیم که یک ادبیات مهندسی و فنی را سر کار قرار دهیم در واقع تلفیقی از سیاست ها و اندیشه های دفاعی را در قالب آیین نامه های جدید ساخت و ساز ارائه کنیم و تبیعتا این آیین نامه ها متناسب با ماهیت ساختمان ها متفاوت است، به طور مثال ساخت یک فرودگاه بین المللی با ساخت یک پتروشیمی یا ساختمان های عمومی کاملا با یکدیگر متفاوت است.
 
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور تصریح کرد: ما در این زمینه تلاش زیادی کردیم و تا الان حدود 100 آیین نامه فنی و تخصصی از طریق ظرفیت دانشگاهی تولید کرده ایم و هفته گذشته نیز جلساتی با سازمان ملی استاندارد داشتیم و تفاهم نامه ای را امضا کردیم، این دست از آیین نامه ها با رعایت چارچوب فنی، استاندارد ملی تبدیل شود به یک استاندارد لازم الرعایا در همه حوزه ها و در همین هفته جاری نیز سه نمونه از این آیین نامه ها رونمایی شد.
 
جلالی ادامه داد: یک سری از آییننامه ها مربوط به موضوع رعایت الزامات الکترومغناطیس در زیرشاخه الکترونیک است که تمام زیرساخت های الکترونیک در برابر انفجار الکترومغناطیس می تواند آسیب پذیر باشد و اگر الزامات مرتبط با آن زمینه اجرا نشود تمام زیرساخت های الکترونیک ممکن است بر اثر این حادثه از دست برود بنابراین آیین نامه این موضوع تهیه شده و دستگاه ها و تاسیساتی که در این زمینه فعالیت می کنند،باید آیین نامه را عمل کرده و مجوز لازم را بگیرند و اگر قرار است در یک جایی یک مجموعه الکترونیکی درست شود که احتیاج و ضرورت کارش در شرایط خاص بیشتر است باید این آیین نامه را اجرایی کند.
 
وی ادامه داد: دو مورد دیگر در بحث ساختمان های بیش از سه طبقه است که یک اندازه ایمنی برای حادثه های احتمالی که ممکن است در حوزه ساختمان ایجاد شود تعریف شده که خوشبختانه این موضوع نیز در شورای ملی ساختمان به عنوان مقررات ملی کشور مصوب شده است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور اضافه کرد: ما در این بعد تلاشمان براین است که در کنار نظام فنی مهندسی کشور روش صفر کردن پیامدهای احتمالی را در سازه از نظر فنی تولید کنیم که یک بخشی نیز مرتبط با دانش و فرهنگسازی است که خوشبختانه در این زمینه حدود 4، 5 رشته دانشگاهی در این زمینه داریم و موضوع از مرحله ابتدایی حرکت کرده و دارای یک دانش نسبی در این زمینه هستیم.

سازمان پدافند غیرعامل تاکنون از هیچ دستگاهی به قوه قضاییه شکایتی نداشته است

جلالی در ادامه در پاسخ به این سوال که یعنی تا پیش از این آیین نامه ها پیوست خاصی برای ساخت و سازها نداشتیم اظهار داشت: ما رویکرد خود را از پیوست جدا کردیم و اعتقاد داریم که این موضوع در داخل طرح قرار گیرد یعنی در ذات طرح قرار گیرد به طور مثال اگر قصد ساختمان سازی را داریم ممکن است که ضرایب ایمنی ایجاب کند که فندانسیون و ستون را یک اندازه ای تقویت کنیم و میزان تقویتی که انجام می شود همان الزامی است که وجود دارد.
 
وی با بیان این که تاسیسات مهم در حال حاضر این قوانین را عمل می کنند گفت: ما مشخصا از سه سال گذشته تمام طرح هایی که برابر با ماده 215 قانون برنامه پنجم است که براساس آن دستگاه ها را مکلف کرده تا پدافند غیرعامل را رعایت کنند اعمال کردیم و دانش لازم و تخصص لازم را دادیم و نظارت کردیم تا این اقدامات انجام شود.
 
رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه انجام همه این اقدامات لازمه وجود یک هم افزایی بین دستگاه های مرتبط است و در این راستا چه ابزار نظارتی قدرتمندی وجود دارد تا از کارفرما خواسته شود این قوانین رعایت شود گفت: پشتوانه اجرای همه قوانین خود قانون است و قوه قضاییه علی القاعده ضامن اجرای قانون است و اگر کسی تخلف کند به قوه قضاییه معرفی می شود و ما در این زمینه نیز هماهنگی هایی با قوه قضاییه انجام دادیم که اگر کسانی در این مورد به قانون تمکین نکرده باشند به قوه قضاییه معرفی شوند که خوشبختانه تاکنون کسی در این راستا به قوه قضاییه معرفی نشده است.

 رویکرد ما رویکرد فرهنگی ترویجی و آموزشی است
 
جلالی با بیان اینکه رویکرد ما رویکرد فرهنگی ترویجی و آموزشی است اظهار داشت: زمانی که ما به دستگاهی مراجعه می کنیم و مسائل و موضوعات را به آن ها توضیح می دهیم دستگاه مربوطه انجام می دهد لذا ما تا به حال به موردی برخورد نکردیم که الزامات را به آن ها گوشزد کنیم و آن ها مقاومت کرده و عمل نکنند و مجبور باشیم که آن را به قوه قضاییه معرفی کنیم، بنده گمان می کنم که موضوع پدافند غیرعامل اگر به لحاظ فرهنگی و باور کار شود یک شرط عقلی برای کار است چرا که هر کسی دوست دارد تا امنیت سرمایه ای و زیرساختی آن تامین شود؛لذا اگر این موضوع به لحاظ فرهنگی و اجرایی جا بیفتد به نظرم مقاومت جدی در این رابطه به وجود نخواهد آمد.

وی ادامه داد: یک زمان است که ما باید یک نظام پدافندی را تولید کنیم  و از طرف دیگر باید فرهنگ اجرای آن را داشته باشیم.

پدافند غیرعامل اگر به لحاظ فرهنگی و باور کار شود یک شرط عقلی برای کار است

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به گستردگی سازمان پدافند غیرعامل از جمله فضای سایبری گفت: زمانی است که در سطح ایمنی یک فرد در رایانه اش اآسیب می بیند و در سطح دیگر یک گروهی درصدد آسیب رسیدن به یک سیستم بزرگتر مانند دستبرد به یک بانک برمی آیند که موضوع امنیتی مطرح می شود اما در سطح کشوری از آن به عنوان حمله سایبری یاد می کنیم که حمله "ویروس استاکس نت" به کشورمان از این نوع بود.

جلالی تصریح کرد:در حمله سایبری موضوع جنگ مطرح است و ما تلاش کردیم در این زمینه فعالیت کنیم چرا که دنیا در حال ارتش سازی برای این موضوع است هم چنین در سند برنامه راهبردی آمریکا نوشته شده که بهترین حمله دفاع خوب در حوزه سایبری است.

وی افزود: یک حمله ویروسی با یک حمله فیزیکی می تواند برابری کند،بنابراین ما آمدیم ابتدا تفکیک ادبیات در این زمینه را مشخص کردیم که چه حوزه ای موضوع جنگ خواهد بودکه اگر مورد حمله قرار گرفتیم بتوانیم از خود دفاع کنیم و در تمامی سطوح ساختارهای دفاعی را سایبری را انجام دهیم.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور اظهار داشت: در حملات اخیر سایبری تلاش شده بود تا در حوزه هسته ای به تاسیسات ما آسیبی رسانده شود که با توجه به پیشرفت هایی که در این زمینه داشتیم آن ها موفق نشده و این امر صورت نگرفت.

امروزه جنگ سایبری رخ نمون فیزیکی دارد

جلالی تاکید کرد: تلاش های ما عمدتا در حوزه زیرساختی و ایمن سازی بوده است.

وی گفت: ما با فناوری جدید روبه رو هستیم که هر روز رو به پیشرفت و توسعه است و اگر در گذشته سخنی از جنگ سایبری به میان می آمد که ملموس نبود امروزه این جنگ سایبری رخ نمون فیزیکی دارد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به این که ما باید با یک اجماع به یک سند در این زمینه برسیم اظهارداشت: باید براساس آن سند به جلو برویم که در نهایت سازمان دفاع برای ایجاد این مهم یک مرکزی ایجاد شد به نام "پدافند سایبری" تا سامانه ها در آن جا حمایت و هدایت شود و بیش از 20 شرکت دانش بنیان مورد حمایت قرار گرفته که با آزمایشات لازم بر روی سامانه ها 34 محصول تولید شد.

جلالی با اشاره به این که مدیران ما به موردهای خارجی علاقه مند هستند گفت: ممکن است برای مدیرانمان در این رابطه یک سری پیوست هایی وجود داشته باشد که آن ها به سوی آن محصولات ترغیب می شوند.

وی با اشاره به این که از نظر ما دیسپاچینگ گاز ملی تهران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است ادامه داد: این مرکز تمامی مراحل فعالیت ها را از تولید،صدور مورد مدیریت قرار می دهد.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با بیان این که متاسفانه دوستان ما از روز اول به سراغ محصولات خارجی رفتند،ادامه داد: ما در این رابطه تذکرات لازم را داده ایم و مسیر محصولات خارجی را متوقف ساخته ایم.

جلالی با اشاره به این که شرکت دانش بنیان داخلی را با محصولش معرفی کرده ایم،اظهارداشت:در این رابطه قراردادهای کاری بسته شده است اما این در حالی است که هنوز مقاومت هایی در این راستا صورت می گیرد.

برای برخی محصولات داخلی سخت گیری می شود

وی با اشاره به این که مثلا برای محصولات داخلی برخی از سخت گیری ها اعمال می شود،گفت: این در حالی است که این سخت گیری ها برای محصولات خارجی انجام نمی شود.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به این که ما از طرف تولیدکنندگان می گوییم که حاضریم در راستای ارائه محصولات داخلی تضمین های مورد نظر را ارائه دهیم گفت: برای سایر تولیدات داخلی هم نیز از آمادگی های لازم برخوردار هستیم.

جلالی با اشاره به این که امیدواریم درک این مسئله بیشتر شود خاطرنشان کرد: در این راستا با تمام کارشناسان موضوع را مورد بحث قرار داده ایم به طوری که تمام استدلال ها را گوش کرده ایم و به جمع بندی لازم رسیده ایم.

وی با بیان این که جمع بندی در این راستا را به اطلاع شرکت ملی گاز خواهیم رساند ادامه داد: اگر این کار را انجام ندهیم امکان کنترل و هدایت را به خارجی ها داده ایم که برای کشور خطرناک است.

مرکز بیماری های واگیردار وزارت بهداشت کرونا و ابولا را رسیدگی و پیگیری می کند

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور در ادامه برنامه ضمن اشاره به دو شایعه بیماری های کرونا و ابولا گفت: مرکز بیماری های واگیردار وزارت بهداشت به صورت جدی وارد عمل شده است.

جلالی با بیان این که این موضوع مورد رسیدگی و پیگیری قرارگرفته است،خاطرنشان کرد: مرکز بیماری های واگیردار وزارت بهداشت همه خبرها را دنبال می کند.

وی با اشاره به این که ما در این فرآیند نقایص جدی داریم ادامه داد: متاسفانه همه امکاناتمان کفایت نمی کند.

دولت تدبیر و امید نگاه خوبی به حوزه بهداشت و درمان دارد

جلالی با اشاره به نبود آزمایشگاه های مرجع تشخیص برای بیماریهای نو،افزود: دو دسته ویروس وجود دارد که یکی براساس تغییرات طبیعی به وجود می آید و دیگری براساس دستکاری انسان در آزمایشگاه های تخصصی اتفاق می افتد به گونه ای که شناخت ویروسی که در آزمایشگاه های تخصصی به وجود می آید نیازمند آزمایشگاه های تخصصی است که وزارت بهداشت در این حوزه کسری دارد.

وی با اشاره به این که هفته گذشته جلسه ای داشتیم تا کسریات را برطرف کنیم گفت: دولت تدبیر و امید نگاه خوبی به حوزه بهداشت و درمان دارد به گونه ای که در این راستا سرمایه گذاری های خوبی را انجام داده است.

ضرورت نیاز به آزمایشگاه های سطح سه برای مقابله با تهدیدات

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به ضرورت نیاز به آزمایشگاه های سطح سه گفت: باید این گونه آزمایشگاه بتواند مستقیما تهدیدات را تشخیص دهد.

جلالی با تاکید براینکه باید زیرساخت ها را فراهم کرد؛ادامه داد: نیازمند آزمایشگاه های سطح چهار هستیم به طوری که باید این دسته از بیماری ها را خودمان تشخیص دهیم.

وی  با تاکید براینکه وزارت بهداشت قابلیت عملیاتی خود را در این رابطه باید ارتقا دهد،ادامه داد: توپ آموزش در زمین صدا و سیما و رسانه ها است.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور با اشاره به این که سه استان بوشهر،مرکزی و اصفهان استان های هسته ای کشور به شمار می آیند گفت: ممکن است در این استان ها نشت و یا خطای صنعتی به وجود آید؛بنابراین باید مردم این استانها مورد آموزش حوادث قرار بگیرند.

جلالی با اشاره به این که مسئولان صدا و سیما باید در راستای آموزش همگانی اقدام کنند افزود: باید موضوع آموزش و فرهنگسازی در صدا و سیما قرار بگیرد به طوری که ما از آمادگی لازم برای همکاری برخوردار هستیم.

باید از تمام شرایط پرخطر و تهدیداتی که متوجه کشور است آگاه باشیم

امین صابری نیا رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور در ادامه طی گفتگوی زنده تلفنی پیرامون وضعیت کشور در حوزه مدیریت حوادث گفت: بحث پدافند غیرعامل در همه ابعادش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

وی با اشاره به این که بحث بهداشت و درمان یکی از بحث های حیاتی کشور به حساب می آید افزود: باید از تمام شرایط پرخطر و تهدیداتی که متوجه کشور است آگاه باشیم و خودمان را مورد ارزیابی قرار دهیم.

رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور با اشاره به بحث پیشگیری و بررسی نقشه های پرخطر ادامه داد: باید نقشه های پرخطر و موارد دیگری که امکان دارد کشور را از نظر موارد بهداشتی دچار آسیب کنند مورد بررسی قرار دهیم.

صابری نیا با بیان این که نقشه های خطر خود را باید ترسیم کنیم گفت: سند ملی پدافند زیستی با همکاری و هماهنگی سازمان پدافند غیرعامل کشور تدوین شده است به طوری که براساس آن برنامه های عملیاتی خود را در کشور اجرا می کنیم.

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه این گونه اسناد چه قدر ضمانت اجرایی دارد؛خاطرنشان کرد: زمانی که سند ملی برای سازمان به عنوان الگو ثبت می شود باید مورد توجه قرار بگیرد.

سند ملی پدافند زیستی سندی مهم محسوب می شود

رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریتهای پزشکی کشور با اشاره به این که این سند درمسیر مناسبی نوشته شده است ادامه داد: راهکارها براساس این سند مشخص می شود تا در مسیر مناسب حرکت کنیم.

صابری نیا با تاکید براینکه سند ملی پدافند زیستی سندی مهم محسوب می شود گفت: به تمام دانشگاه های علوم پزشکی این سند را ابلاغ کرده ایم تا براساس آن برنامه های عملیاتی در حیطه دانشگاه ها نوشته شود.

وی با اشاره به نقشه های خطر و الگوهای زیستی ادامه داد: در بحث حوادث طبیعی و غیرطبیعی به خوبی به جلو پیش رفته ایم.

رئیس مرکز مدیریت حوادث و فوریت های پزشکی کشور در پاسخ به سوال دیگری مبنی براینکه آیا میزان آمادگی برای مقابله و کنترل بیماری ها وجود دارد گفت: هر حادثه ای که اتفاق می افتد ما از آمادگی اولیه برخوردار هستیم تا در مسیر قرار بگیریم و بیماری مورد نظر را مورد ارزیابی اولیه قرار دهیم.

صابری نیا با تاکید براینکه در تمام مرزها تیم پزشکی کشور از آمادگی لازم برخوردار هستند گفت: برنامه های عملیاتی را نوشته ایم به طوری که کشورمان در مقابله با این چالش ها به خوبی وارد عمل شده است.

آمادگی کشور برای مقابله با بیماری های غیرمتعارف

وی افزود: کشورمان با همه بیماری هایی که به صورت غیرمتعارف ممکن است ایجاد شود مقابله می کند.