در حکم جدید رهبر معظم انقلاب برای شورای عالی انقلاب فرهنگی، معظم له بر نکات فراوانی تأکید کردند که در میان آنها سه نکته از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و به نوعی نکات کلیدی مورد تأکید ایشان بودند. این سه نکته عبارتند از:
۱- برخورد فعال و مبتکرانه با جبههبندی هواداران فرهنگ انقلابی و اسلامی و معارضان عنود با انگیزه ی آن
۲- مکمل و تسهیل گر و الهام بخش بودن در فعالیت های خودجوش و فراگیر مردمی عرصه فرهنگ
۳- بازآرایی و هم افزا کردن همه ظرفیت های نرم افزاری و سخت افزاری و منابع انسانی حوزه فرهنگ.
در خصوص این سه نکته توجه به ملاحظات زیر ضروری به نظر میرسد:
۱- فرهنگ را چرخ زیرین سیاست دانستهاند، یعنی اگر قرار است که عرصه سیاست کارآمد و اثربخش باشد، عناصر این مهم بایستی ابتدا در حوزه فرهنگ خود را نشان دهند. از این رو، توجه به فرهنگ به مثابه عنصر اصلی پویایی سیاست جدی و ضروری است. از طرفی، چون تکثر و تعدد فرهنگی در همه جوامع مشاهده می شود و این تکثر و تنوع را نمیتوان نفی کرد، طبیعی است که فرهنگهای مختلف میکوشند تا به نوعی به فرهنگ مسلط در جامعه تبدیل شوند که در خصوصی کشوری مانند ایران نیز این پدیده واقعیت دارد، یعنی فرهنگ های مختلف موجود در این جامعه و از جمله فرهنگ لیبرال و… که هرچند فرهنگی غیربومی و وارداتی است، در حال مبارزه با فرهنگ مسلط یعنی فرهنگ اسلامی است تا آن را از عرصه به در کند و خود به فرهنگ مسلط تبدیل شود و چنانچه نظام سیاسی – فرهنگی در ایران نتواند عناصر پویای فرهنگ بومی را بازتولید کند، در واقع از پویاییهای خود میکاهد و راه برای رشد و گسترش فرهنگهای رقیب هموار میشود. از این رو، نوع سیاستگذاری و اقدام در حوزه فرهنگ بایستی به گونه ای باشد که نه تنها به تقویت عناصر فرهنگ بومی منجر شود، بلکه همچنین بایستی به گونه ای باشد که منجر به تضعیف و به محاق رفتن فرهنگ های رقیب شود.
۲- نکته دوم به نقش دولت و دستگاه های مسئول در حوزه فرهنگ مربوط میشود که به تعبیر مقام معظم رهبری بایستی "مکمل و تسهیل گر و الهام بخش در فعالیتهای خودجوش و فراگیر مردمی عرصه فرهنگ” باشند. در واقع کارویژههای تربیتی دولت و دستگاه های مسئول در نظام اسلامی سبب آن است که آنها نسبت به مسائل فرهنگی بی تفاوت نباشند.
۳- نکته دیگر که در واقع تکمیل کننده نکته قبلی است، مسأله عزم ملی است، یعنی هم افزایی همه ظرفیت ها. به عبارت دیگر، توفیق در زمینه مسائل فرهنگی تنها در صورتی محقق خواهد شد که با عزم جدی در مجموعه نظام همراه باشد، یعنی از توان و ظرفیت همه نیروهای مومن ومعتقد به مکتب اسلام در راستای تحقق اهداف مورد نظر در حوزه فرهنگ و به تبع آن در سایر حوزه ها استفاده شود. این امر از آن رو حائز اهمیت است که از عملکردهای جزیره ای افراد و مجموعه ها جلوگیری میکند و یکی از مصادیق تسهیل گری و الهام بخشی دستگاه های مسئول اقدام در همین راستا می باشد.
در پایان بایستی گفت که تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر مسائل فرهنگی، اهمیت این حوزه و از سویی حساسیت ایشان نسبت به آن را می رساند و همانگونه که در بالا بدان اشاره شد، توفیق در حل معضلات تنها با هم افزایی ظرفیت ها و عزم ملی جدی در این زمینه میسر است. در واقع، اگر مجموعه دستگاه های مسئول در اجرای برنامه های خود از پشتیبانی و حمایت مردمی برخوردار نباشند، آن برنامه ها به نتیجه نخواهد رسید و از سویی چنانچه اقدامات خودجوش مردمی نیز از حمایت دستگاه های مسئول برخوردار نباشند، آنها نیز ناقص می مانند. از این رو، بایستی مکانیسم های ارتباطی میان مردم و مسئولان نیز تقویت شود.