بدون کاهش چشم‌گیر توان غنی‌سازی ایران، توافقی حاصل نمی‌شود

دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه موسوم به ۱+۵ (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان) هفته آینده پیش از آغاز مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک برگزار می‌شود. طرفین سوم آذر سال گذشته بر سر برنامه مشترکی به توافق رسیدند که در آن تأکید شده است که میزان ظرفیت غنی‌سازی ایران بر اساس «نیازهای عملی» تهران مشخص می‌شود. با این وجود طرف غربی با استناد به عبارت ابداعی «زمان گریز» به کاهش توان غنی‌سازی ایران تأکید دارد.

یک مقام ارشد دولت آمریکا که از محتوای نشست با سفرا مطلع است، به المانیتور گفته است: «اظهارات شرمن در مورد ایران بر لزوم غنیمت شمردن موقعیت کنونی برای رفع نگرانی‌های بین‌المللی در مورد برنامه هسته‌ای ایران و این واقعیت تمرکز داشت که توافق و کاهش تحریمی وجود نخواهد داشت، مگر آنکه ایران با کاهش چشم‌گیر و قابل‌راستی‌آزمایی ابعاد فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم، موافقت کند.»

دور تازه مذاکرات هسته‌ای در حالی آغاز می‌شود که به گفته طرفین، هنوز اختلافات جدی وجود دارد. یک مقام یکی از کشورهای ۱+۵ که خواسته نامش فاش نشود، به المانیتور گفته است: «خوش‌بین نیستیم، چراکه اختلافات زیادی باقی مانده است. اساسا الان بحث اعداد مطرح است. ۳+۳ (۱+۵) معتقد است که تعداد سانتریفیوژها باید محدود باشد، اما ایرانی‌ها از تعداد بالاتری صحبت می‌کنند. تطبیق این مواضع با هم، دشوار است.»

وی با اشاره به تمدید مهلت ۶ ماهه مذاکرات هسته‌ای، می‌گوید: «زمانی که تاریخ را جابجا می‌کردیم، امیدوار بودیم که اتفاقی بیافتد. اینکه ممکن است ایران گامی رو به جلو بردارد. شاید آن‌ها هم همین تصور را در مورد ما دارند.»شرمن هم در نشست هفته گذشته اعلام کرده است که برخی پیشرفت‌ها در مذاکرات صورت گرفته، اما در عین حال اختلافات اصلی پابرجاست.

 به گفته مقام آمریکایی، شرمن در آن نشست گفته است: «مذاکرات جدی بوده و ما پاسخ‌های بالقوه برای سوالات کلیدی را شناسایی کرده‌ایم، اما هنوز بر سر موضوعات محوری اختلاف زیادی داریم. وضعیت کنونی یا وضعیتی بسیار نزدیک به حالت کنونی، غیرقابل قبول است. مقامات ایران بارها هرگونه میلی برای ساخت یک سلاح هسته‌ای را رد کرده‌اند. این مذاکرات به آن‌ها این شانس را می‌دهد که حرف‌هایشان را با اقدامات قابل‌راستی‌آزمایی، همراه کنند.»

نماینده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای در بخش دیگری از این نشست گفته است: «جهان تنها در صورتی با تعلیق و سپس لغو تحریم‌ها موافقت می‌کند که ایران بخواهد گام‌های قابل‌راستی‌آزمایی برای اثبات این موضوع که برنامه هسته‌ای ایران کشور کامل صلح‌آمیز هست و خواهد بود، بردارد. طرح‌هایی که ۱+۵ به ایران ارائه کرده، این ویژگی را دارند و بسیار هم منصفانه، قابل انعطاف هستند و میل دانشمندان ایرانی برای داشتن یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی در آن‌ها درک شده است.

به نوشته المانیتور، یک مقام اسرائیلی نیز در مصاحبه با این پایگاه تأکید کرده است تا زمانی که توان غنی‌سازی ایران کاهش نیابد، توافقی حاصل نمی‌شود. رژیم‌صهیونیستی که تنها دارنده تسلیحات هسته‌ای در خاورمیانه است، از ابتدای مذاکرات همواره بر توقف کامل غنی‌سازی در ایران اصرار داشته است. شرمن پیش و پس از هر دور از مذاکرات، با مقامات اسرائیلی در رابطه با گفت‌وگوهای هسته‌ای، رایزنی دارد.ایران بارها تأکید کرده است که توافق هسته‌ای حتی پیش از موعد سوم آذر، قابل دستیابی است، مشروط بر اینکه طرف مقابل از «زیاده‌خواهی» دست برداشته و مواضعی واقع‌بینانه اتخاذ کند.

«پتر جنکینز» نماینده سابق انگلیس در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و «ریچارد دالتون» سفیر سابق این کشور در ایران نیز یک ماه قبل در گزارشی با موضوع مذاکرات هسته‌ای، هشدار دادند که اتخاذ مواضع حداکثری از سوی غرب، می‌تواند به شکست مذاکرات منجر شود.در بخشی از گزارش این دو دیپلمات کهنه‌کار انگلیسی آمده است: «این ریسک وجود دارد که ۶ کشور با تلاش برای اعمال محدودیت‌هایی بر فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم این کشور، که با حس قدرتمند استقلال آن‌ها به عنوان یک کشور مستقل در تضاد است، موقعیت دستیابی به یک راهکار را از دست بدهند.»این گزارش همچنین پیش‌بینی کرده است که اگر طرف غربی امتیازات لازم را تا موعد ۲۴ نوامبر ارائه نکند، «مذاکرات احتمالا از هم می‌پاشد.»