بحران جمعیت و طرحی که دردی را دوا نمی‌کند

مقام معظم رهبری در ۸ آبان ۸۸ در دیدار با اعضای همایش ملی تغییرات جمعیتی و نقش آن در تحول جامعه فرمودند: «بنده همچنان معتقدم کشور ما کشور هفتاد و پنج میلیونی نیست؛ کشور ما کشور صد و پنجاه میلیونی [است‌]؛ حالا ما دستِ‌کم را گرفتیم گفتیم صد و پنجاه میلیون؛ بیشتر هم می‌شود گفت. قطعاً این کشور با این سطح وسیع، با این تنوّع آب‌وهوایی، با این امکانات فراوان زیرزمینی، با این استعداد بالقوّه‌ی علمی که در این کشور وجود دارد، می‌تواند یک کشور پرجمعیّتی باشد و ان‌شاءالله خودش هم این جمعیّت را اداره کند».

و در بخش دیگری از فرمایشات ایشان آمده است: « یک نگاه مقلّدانه‌ای به زندگی غربی یا به زندگی اروپایی وجود داشته که به اینجاها منتهی شده و میراث آن به ماها رسیده؛ ما هم در یک برهه‌ای از زمان غفلت کردیم، کاری که باید انجام بدهیم انجام ندادیم. درحالی‌که امروز در [بعضی از] همین کشورهای غربی از کاهش باروری دارند زیان می‌بینند و پشیمان هستند، و در بعضی از کشورهای غربی مطلقاً کاهش باروری وجود ندارد؛ یعنی خانواده‌های پرجمعیّت، مثلاً خانواده‌ی آمریکایی با ده دوازده بچّه، چطور خانواده‌ ایرانی [که] میخواهد از او تقلید کند باید حتماً یک بچّه داشته باشد یا دو بچّه! که این الان وجود دارد و گزارش‌ها و خبرها از این واقعیت به ما اطلاع می‌دهد.»

 بازخوانی فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص جمعیت حجت را بر مسئولان تمام می‌کند که باید راهی برای برون رفت از این بحران یافت و دیگر زمان آزمون و خطا به سر رسیده است.یکی از طرح‌هایی که در خصوص افزایش جمعیت در مجلس شورای اسلامی هم اکنون در حال بررسی است طرح «افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش جمعیت» است که به اذعان بسیاری از کارشناسان مشکلاتی که در این طرح وجود دارد نه تنها نمی‌تواند راه حلی برای حل مشکل جمعیتی کشور باشد بلکه به نوعی ادامه برنامه تنظیم خانواده است.

در ۲۳ فروردین ماه سال جاری بود که نمایندگان مجلس با یک فوریت طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش جمعیت موافقت کردند اما به دلیل مخالفت دولت آن را برای بررسی بیشتر و رفع مشکلات به کمیسیون بهداشت و درمان ارجاع دادند و سرانجام پس از کشو قوس‌های فراوان در نشست علنی مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۱۹ مرداد ماده و ۵ این طرح مورد موافقت نمایندگان قرار گرفت و برای تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال شد.

براساس ماده ۴ این طرح، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف شده است مدیریت برنامه سلامت باروری و فرزندآوری را در راستای بند ۴ سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری استمرار دهد و آنرا بهبود بخشد و بر اساس ماده ۵ نیز از تاریخ لازم‌الاجرا شدن این قانون عبارت، حداکثر تا سه فرزند در بند ۲ و تبصره ۳ ماده ۹ قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۱۳ مهر سال ۷۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن و عبارت حداکثر سه فرزند در بند ۴ ماده ۶۸ قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸ مهر ۸۶ حذف می‌شود و قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۲۶ اردیبهشت ۷۲ و قانون اصلاح قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب ۲۲ اردیبهشت ۸۸ تبصره ماده ۷ قانون تأمین خدمات درمانی مستخدمین دولت مصوب ۲۷ اسفند ۵۱ نسخ می‌گردد.

 به این ترتیب طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش جمعیت برای تأیید به شورای نگهبان ارسال شد که با وجود مشکلاتی که در این طرح وجود دارد شورای نگهبان آن را تأیید نکرد و برای بررسی مجدد به مجلس ارسال شد.نظر شورای نگهبان در خصوص این طرح مبنی بر این است که طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش رشد جمعیت کشور مصوب جلسه مورخ نوزدهم مرداد ماه ۱۳۹۳ مجلس شورای اسلامی در جلسه مورخ ۱۳۹۳/۰۵/۲۹ شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که نظر این شورا به شرح زیر اعلام می‌گردد:

۱- در تبصره ماده ۱، چون مقصود از تهدید سلامت و ضوابط و شرایط آن روشن نیست، پس از رفع ابهام اظهارنظر خواهد شد.

۲- در ماده ۲، اختصاص ممنوعیت تبلیغات صرفاً به رسانه‌ها منطبق با سیاست‌های کلی جمعیت، ابلاغی مقام معظم رهبری مدظله‌العالی نمی‌باشد. بنابراین ماده مذکور باید اصلاح شود.

۳- در ماده ۳، نظر به اینکه تعیین ضوابط مربوط به «موارد آموزشی و ضروری در راستای حفظ سلامت والدین و کودک» به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی واگذار شده است، مغایر اصل ۸۵ قانون اساسی شناخته شد.

از آنجا که این مصوبه در بخش‌های مختلف از جمله افزایش باروری منطبق با سیاست‌های کلی جمعیت، ابلاغی مقام معظم رهبری نمی‌باشد لذا شایسته است با توجه به سیاست‌های کلی مصوبه جامعی تهیه و مورد تصویب قرار گیرد.به این ترتیب طرح افزایش نرخ باروری و پیشگیری از کاهش جمعیت دوباره به مجلس ارسال شد تا این مشکلات برطرف شود و طرح دقیقی در راستای افزایش جمعیت تنظیم شود.امیدوار هستیم نمایندگان مجلس با نگاهی دوباره به بحران جمعیتی کشور و با دقت نظر در ایرادات مطرح شده طرحی را ارائه دهند که بتواند سیاست‌های جمعیتی کشور را در جهت افزایش نرخ باروری قرار دهد.

فارس