توضیح وزارت بهداشت درباره کیفیت آب تهران

دکتر محمد کاظم ندافی گفت: به دلیل خشکسالی‌هایی که اخیرا با آن مواجه بودیم و همچنین برداشت‌های بی‌رویه از منابع آب به نوعی امسال با کمبود آب مواجه هستیم. البته این مشکل ریشه‌دار است؛ به این معنی که نیمی از دشت‌های کشور که آب‌های زیرزمینی از آن برداشت می‌شوند اکنون با بیلان منفی روبرو هستند. به این ترتیب مقدار آبی که از طریق بارندگی و روان آب‌ها به سفره‌ها تزریق می‌شود بسیار کمتر از آبی است که برداشت می‌شود.

به گفته وی، در 35 سال گذشته به ازای هر ایرانی حدود 4 هزار متر مکعب سرانه آب تجدید شونده داشتیم اما اکنون این میزان به 1600 مترمکعب رسیده است. این‌ موارد نشان می‌دهد که در آینده نیز "کم آبی" یک مشکل بسیار مهم در کشور خواهد بود. از طرف دیگر مصرف سرانه آب ایرانی‌ها در بخش آشامیدنی بسیار زیاد و حدود 250 لیتر به ازای هر نفر در روز است اما آنچه که در استاندارد ملی ذکر شده 150 لیتر است. استاندارد بسیاری از کشورها نیز در همین حدود یا حتی کمتر از این میزان است و در مجموع ایرانی‌ها آب زیادی را در شبکه شرب مصرف می‌کنند.

ندافی افزود: همچنین 92 درصد آب‌هایی که کلا قابل استحصال هستند با راندمان حدود 30 تا 35 درصد در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. تمام این موارد نشان دهنده آن است که ایرانی‌ها به خوبی از منابع آبی کشور استفاده نمی‌کنند.

رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت در ادامه در توضیح کیفیت آب شرب کشور نیز گفت: از نظر کیفی نیز باید گفت که در دهه‌های اخیر تعداد بیشماری کارگاه صنعتی، کارخانه، اماکن و مراکز عمومی در کشور دایر شده است که معمولا سیستم تصفیه فاضلاب ندارند و فاضلاب آنها به آب‌های پذیرنده وارد می‌شود. از طرف دیگر با توجه به یافته‌های علمی، طی سال‌های اخیر استانداردهای کشور ما نیز ارتقا یافته و سختگیرانه‌تر شده است. با قرار دادن هر سه این عوامل در کنار یکدیگر (کمبود آب، آلودگی منابع آب و مصرف سرانه بالا و همچنین استانداردهایی که روز به روز ارتقا می‌یابند) کاملا مشخص است که برای تامین آب شرب در کشور از منابع محدودی برخورداریم. این منابع عمدتا آب‌های سطحی هستند که پشت سدها ذخیره می‌شوند و در درجه بعد آب‌های زیرزمینی که از طریق چاه‌ها و چشمه‌ها استحصال می‌شوند.

ندافی با بیان اینکه در تهران تقریبا تمام منابعی که امکان‌پذیر بوده جهت تامین آب شرب به خدمت گرفته شده‌اند، افزود: بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد تا فصلی که مجددا بارندگی شده و سدها آبگیری شوند، حدود 20 درصد کمبود آب داریم. بنابراین توصیه‌ وزارت نیرو مبنی بر آن که اگر مردم 20 درصد صرفه جویی کنند با مشکلی از نظر کیفیت آب مواجه نمی‌شویم، کاملا جدی و مهم است و ما نیز امیدواریم که مردم این توصیه را جدی گرفته و کمک کنند که از این دوره عبور کنیم.

وی در عین حال تاکید کرد که جهت بررسی کیفیت آب مصرفی کشور اکنون 340 آزمایشگاه در کشور فعالند و آزمایش‌های میکروبی، شیمیایی و کلر آزاد باقیمانده که وجود آن نشان دهنده کیفیت مطلوب آب است، انجام می‌شود و در هیچ شرایطی از شاخص‌های کیفی عدول نمی‌کنیم.

رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت افزود: اکنون نیز کمیته‌های مشترکی با همکاری وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و همچنین وزارت نیرو چه در بعد مدیریتی و چه در بعد تخصصی به صورت مداوم فعالند و تعداد زیادی از اساتید متخصص دانشگاه این نظارت‌ها را انجام می‌دهند.

وی تاکید کرد: نظارت‌های موجود برای مردم اطمینان بخش خواهد بود که مشکلی در زمینه کیفیت آب شرب مصرفی وجود ندارد، اما اگر این شرایط توسط مردم رعایت نشود، ممکن است دشواری‌هایی بوجود آید و هزینه‌های تصفیه افزایش خواهد یافت. بنابراین ما هم مانند وزارت نیرو به مردم توصیه می‌کنیم که در مصرف آب صرفه جویی کنند.

ندافی گفت: مردم می‌توانند با رعایت چند نکته در منازل در جهت صرفه جویی در مصرف آب اقدام کنند؛ استفاده از سردوش‌های جدید موجود در بازار که مصرف آب را تا یک سوم کاهش می‌دهد بدون این که روی کیفیت بهره‌برداری از آب برای استحمام تاثیرگذار باشد. همچنین کولرهای آبی، آب بسیار زیادی مصرف می‌کنند به طوری که هر کولر آبی بزرگ روزانه در مناطق گرم 400 تا 600 لیتر آب مصرف می‌کنند. علاوه بر آن بسیاری از کولرها دچار نشتی و ریزش آب هستند که توصیه می‌کنیم مردم آن را کنترل کنند. تنها با رعایت این دو مورد به نظر می‌رسد صرفه جویی 20 درصدی در مصرف آب محقق خواهد شد.

وی در پاسخ به سوالیدرباره برخی هشدارها مبنی بر احتمال بروز بیماری‌های اسهالی و مزمن در صورت کاهش کیفیت آب شرب مصرفی، گفت: هیچ علایمی در زمینه اینکه اکنون شرایط خاصی داریم که آب‌های مصرفی آلوده خواهند شد، وجود ندارد. ما چند شاخص را در کنار هم همزمان کنترل می‌کنیم؛ شاخص کیفیت میکروبی آب که بر اساس تعداد کلیفرم‌های گرماپای در آب بررسی می‌شود و شاخص کلر آزاد باقیمانده که اگر حدود نیم میلی گرم در لیتر، کلر آزاد باقیمانده در آب باشد ما از کیفیت آب مطمئن خواهیم بود. به این ترتیب اگر شاخص‌ میکروبی و کلر آزاد باقیمانده در کنار یکدیگر مطلوب باشند، از نظر کیفیت آب نگرانی نخوهیم داشت.

ندافی در توضیح شاخص ترکیبات شیمیایی آب نیز به ایسنا، گفت: اکنون تعداد زیادی چاه در نقاط مختلف کشور داریم که به دلیل همان آلودگی‌های مورد اشاره، برخی از آلاینده‌هایشان نظیر نیترات بالاتر از حد مجاز است اما از مدت‌ها پیش که بحث نیترات آب مطرح شد، این چا‌ه‌ها از چرخه مصرف خارج شدند. همچنین با تمهیداتی که در شبکه توزیع آب تهران انجام شد، اکنون حتی در مناطق جنوب شهر تهران نیز امکان بهره‌برداری مردم از آب تصفیه‌ خانه‌ها فراهم شده است. بنابراین هرچند تعداد زیادی چاه داریم که از نظر شیمیایی به ویژه نیترات مشکل دارند، اما در حال حاضر از این چاه‌ها بهره‌برداری نمی‌شود و با همکاری وزارت نیرو این چاه‌ها از چرخه استفاده برای آشامیدن خارج شده‌اند.

رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت تاکید کرد: اگر احتمال دهیم که مشکلی متوجه کیفیت آب شرب خواهد بود، یکی - دو ماه زودتر طی جلسات مشترک‌مان با وزارت نیرو، اقدامات پیشگیرانه را در این زمینه انجام می‌دهیم. در حال حاضر هیچ مشکلی متوجه کیفیت آب مصرفی نیست.

وی همچنین گفت: خود ما نیز در جلسات شورای مدیران جهت نوشیدن آب از همین آب شرب تصفیه خانه‌ها و پارچ آب استفاده می‌کنیم؛ چرا که کیفیت آب را خودمان کنترل می‌کنیم و به آن اطمینان داریم.

رییس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت همچنین در پایان صحبت‌هایش گفت: دعوتی از خبرنگاران رسانه‌ها خواهیم داشت که با حضور در محل استقرار سامانه بازرسی ما در بحث کنترل کیفیت آب سراسر کشور، اطلاع رسانی‌های لازم را انجام دهیم. پیش از این اطلاعات مربوط به کیفیت آب در نقاط مختلف کشور با تاخیری شش ماهه فراهم می‌شد، اما چند ماه است که این اطلاعات به روز شده است. به عنوان مثال اکنون اطلاعات مربوط به کیفیت آب در یک روستای دورافتاده طی روز گذشته یا روزهای گذشته موجود است. به روز شدن اطلاعات باعث شده که نظارت‌ها و کنترل‌ها نیز بسیار موثرتر باشند. گزارش‌های روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه را نیز به وزارت نیرو و شرکت‌های آب و فاضلاب استان‌ها ارایه می‌دهیم و موارد مربوط به کیفیت آب شرب مصرفی را پیگیری می‌کنیم